Аналитика
Администрацијата на Доналд Трамп ѝ дала на Украина „подобрен“ нацрт за договор за минерали меѓу земјите, откако претседателот Володимир Зеленски го налути претседателот Трамп со одбивањето на неговата првична понуда, изјавија за Аксиос еден украински функционер, еден американски функционер и три извори со знаење.
Несогласувањето околу минералите помогна да предизвика поширока криза во односите оваа недела, при што Трамп го осуди Зеленски како „диктатор“ кој избра војна со Русија, а Зеленски го обвини Трамп дека проголта руски „дезинформации“.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски треба да се врати на преговарачката маса и да постигне договор за пристапот на САД до клучните минерали во Украина, изјави советникот за национална безбедност на Белата куќа, Мајк Волц.
Во средата, Зеленски ги отфрли барањата на САД за дел од нејзините минерали од ретки земји – „договор“ што Трамп рече дека ќе ја одрази количината на помош што САД и ја обезбедија на Украина за време на нејзината војна со Русија.
Коментарите, дадени на брифингот во Белата куќа во четвртокот, ја засенија средбата во Киев меѓу Зеленски и Кит Келог, главниот американски претставник за Украина.
Валц рече дека Белата куќа е „многу фрустрирана“ од Зеленски откако претходно оваа недела тој упати „неприфатливи“ навреди кон американскиот претседател Доналд Трамп.
„Ова се преговори. И во преговорите, вие преговарате. Украина сака да преговара за минерали, па ние разговараме за тоа“, рече претставник на Белата куќа.
Извори од двете страни сега велат дека договорот е поверојатен.
Доброинформиран извор на Аксиос вели дека неколку соработници на Зеленски го охрабриле да го потпише ажурираниот предлог за да избегне понатамошен судир со Трамп и да му дозволи на американскиот претседател да ја оправда американската поддршка за Украина. „Имаше значително подобрување во неодамнешниот нацрт и тој е во согласност со украинскиот закон“, рече изворот.
ЗОШТО ТРАМП ЈА ПРИТИСКА УКРАИНА ДА ДОБИЕ РЕТКИ МИНЕРАЛИ ВО ЗАМЕНА ЗА ВОЕНАТА ПОМОШ НА САД?
Украина се наоѓа на значителни резерви на минерали од ретки земји кои се критични за најсовремените технологии во светот. Севкупно, вредноста на минералите може да достигне трилиони долари.
Договорот за минерали не е експлицитно поврзан со никакво решение за ставање крај на војната во Украина, но двете прашања се судрија оваа недела на драматичен начин.
Идејата за економско партнерство меѓу Украина и САД првично беше изнесена во септември минатата година од Зеленски за време на состанокот со Трамп во Њујорк.
Минатата недела, три часа пред да пристигне секретарот за финансии Скот Бесент на средба со Зеленски во Киев, американскиот амбасадор достави нацрт-договор за соработка за ископ на минерали.
Во нацрт-договорот се вели дека 50% од добиените приходи ќе им бидат дадени на САД, дека договорот ќе биде под јурисдикција на њујоршкиот суд, а договорот ќе ги поништи сите други трговски договори на Украина, според двајца извори кои го прочитале оригиналниот нацрт.
За време на нивниот состанок, Бесент му рекол на Зеленски дека Трамп инсистирал да го потпише веднаш. Зеленски му рекол на Бесент дека не може да потпише договор што штотуку го добил.
Украинците исто така беа разочарани што нацртот на САД не вклучува никакви безбедносни гаранции за Украина и што се турка врз нив во време кога Украина исто така беше исклучена од американско-руските разговори за иднината на Украина.
Но, тие исто така беа изненадени кога Трамп почна јавно да го напаѓа Зеленски, вклучително и поради предлогот за минерали.
„Скот Бесент всушност отиде таму и беше третиран прилично груб затоа што во суштина му рекоа „не““, им рече Трамп на новинарите во средата. „Се врати со празни раце. Не сакаа да го потпишат документот“.
Неколку дена подоцна, кога Зеленски се сретна со потпретседателот Венс и државниот секретар Марко Рубио во Минхен, тие му поднесоа помалку обврзувачки нацрт-меморандум за разбирање за ископувањето на минерали, изјави украински функционер.
Зеленски им кажа на Венс и Рубио дека не може да потпише бидејќи таков договор мора да биде одобрен од парламентот, според украинскиот устав.
„Тоа беше вест за нас дека тимот на Зеленски никогаш не ни кажа пред тој состанок“, рече претставник на администрацијата на Трамп. „Не се чинеше дека е со добра волја“.
Белата куќа и канцеларијата на Зеленски не одговорија на барањата за коментар.
Позицијата на Зеленски за договорот за минерали беше едно од прашањата што ги фрустрираа Трамп и другите високи американски функционери и ги влошија постојните тензии околу средбата САД-Русија во Саудиска Арабија, велат американските и украинските власти. „Има многу фрустрации. Потпретседателот Венс беше многу фрустриран кога ја напушти Минхенската безбедносна конференција. Предложивме САД да коинвестираат со Украина во нејзината економија и природни ресурси и да станат партнер во иднината на Украина. Ова е најдобрата безбедносна гаранција на која може да се надеваат. Повеќе од било какво оружје“.
Трамп во средата вечерта рече дека се обидува да го „воскресне“ договорот за минерали. Неофицијално се дознава дека во последните денови продолжиле преговорите, при што САД и ја претставиле на Украина ажурирана верзија која се однесува на некои од грижите на Зеленски, во која се изменети некои работи, вклучително и дека договорот е под јурисдикција на њујоршкиот суд.
Зеленски во четвртокот во Киев се состана со американскиот пратеник Кит Келог и разговараше за договорот за минерали, ситуацијата на бојното поле, враќањето на воените заробеници и безбедносните гаранции за Украина како дел од идниот мировен договор.
По вчерашната средба на Зеленски со Келог, тој издаде изјава во која се заблагодарува на САД за помошта и двопартиската поддршка. „Украина е подготвена за силен, ефективен договор за инвестиции и безбедност со претседателот на САД. Предложивме најбрз и најконструктивен начин за постигнување резултати. Нашиот тим е подготвен да работи 24/7“, рече тој.
