Аналитика
Научниците кои го истражуваат нападот на гасоводите Северен тек открија клучни нови детали за експлозиите поврзани со настанот, кој останува нерешен на првата годишнина. Истражувачите во Норвешка споделија со Гардијан сеизмички докази за четирите експлозии, со што станаа првото национално тело што јавно ги потврди вторите две детонации, како и откривајќи детална временска рамка на настаните.
Неодамна откриените дополнителни експлозии се случија во област североисточно од данскиот балтички остров Борнхолм, околу седум секунди и 16 секунди по двете претходно познати детонации.
Користејќи ги информациите од сеизмичките станици во северна Европа и Германија, вклучително и Шведската национална сеизмичка мрежа и данските станици на Борнхолм, сеизмолозите употребија напредни техники за анализа за да ги набљудуваат и прецизно да ги утврдат експлозиите.
Сеизмолозите од Норсар, норвешкиот национален центар за податоци за сеопфатниот договор за забрана на нуклеарни тестови (CTBT), изјавија за Гардијан дека досега пронашле вкупно четири експлозии – една југоисточно од Борнхолм и три североисточно од островот.
Два јасни сеизмички настани, наречени Настан S и Настан N, беа идентификувани на 26 септември 2022 година, веднаш по нападот. Првиот, на Северен тек 2, се случи во 02:03:24 (UTC+2), а вториот, на Северен тек 1, во 19:03:50 часот (UTC+2).
Норсар рече дека потенцијално може да има дополнителни експлозии закопани во податоците.
СЕПАК, СЕВЕРНИОТ ТЕК 2 ГО УНИШТИЈА УКРАИНЦИТЕ?
Експлозиите направија дупки и во цевководите Северен тек 1 и еден од цевководите Северен тек 2. До ноември минатата година, шведските истражители потврдија дека детонациите биле предизвикани од вештачки експлозиви.
Истрагите продолжуваат, но официјални лица цитирани во американскиот и германскиот печат рекоа дека доказите укажуваат на група поддржана од Украина или проукраинска група која дејствува без знаење на раководството во Киев.
Германските истражители се фокусираа на јахта за изнајмување 51 метар наречена Андромеда, која ја ангажираше мистериозна екипа од пет мажи и една жена, од кои барем некои патуваа со лажни пасоши.
Der Spiegel, кој го истражуваше патувањето на јахтата Андромеда, ги цитира истражителите кои велат дека сите докази укажуваат на вмешаноста на Киев. Меѓутоа, постои дебата за тоа дали мал екипаж нуркачи кои оперирале од јахта за задоволство би биле способни да ги изведат тешките, длабоки и бавни нуркања неопходни за поставување на експлозивот.
„Станува збор за шпионски трилер кој има потенцијал да го промени курсот на меѓународната политика: пред една година таен командоси ги разнесе гасоводите „Северен тек“ во Балтичкото Море. Оттогаш истражителите трагаат по сторителите. Упатствата што ги најдоа се исклучително политички чувствителни“, пишуваше пред еден месец Дер Шпигел.
Протечениот документ за одбрана на САД, објавен од Вашингтон пост, покажа дека ЦИА била известена од сојузничката европска агенција во јуни 2022 година, три месеци пред нападот, дека шест членови на украинските сили за специјални операции ќе изнајмат брод и ќе користат потопно возило за нуркање до морското дно користејќи кислород и хелиум за дишење, со цел да се саботира гасоводот. Но, објавениот американски документ вели дека планираната операција е ставена во мирување.
Други извештаи во скандинавските медиуми укажуваат на група руски бродови, со исклучени транспондери за идентификација, во близина на местата на експлозијата во деновите пред експлозиите.
САД БЕА ПРОТИВ СЕВЕРЕН ТЕК 2
Со гасоводите „Северен тек“ управуваат две компании, „Северен тек АГ“ и „Северен тек 2 АГ“, и двете во мнозинска сопственост на руската државна енергетска компанија „Газпром“. Северен тек 1 и 2 се двојни гасоводи и заедно носат до 110 милијарди кубни метри гас годишно од Русија до Германија.
Северен тек 1 започна со работа во 2012 година. Северен тек 2 беше завршен во септември 2021 година, но никогаш не транспортирал никаков гас. Од самиот почеток, тој беше заглавен во контроверзии наспроти жестокото противење од германските сојузници, особено САД и Полска, кои веруваа дека Германците се прават себеси и голем дел од остатокот од Европа заложници на руските енергетски резерви.
САД јасно ставија до знаење дека билатералните односи ќе бидат лошо погодени ако „Северен тек 2“ стапи во функција. Откако започна целосната инвазија на Украина, сите разговори за отворање на гасоводот беа прекинати.
Новооткриените настани, наречени NB и NC, се случија околу седум секунди и 16 секунди по настанот кој претходно беше познат како настан N, кој сега го нарекуваат NA.
Се смета дека истрагите на Данска, Шведска и Германија се планирани за објавување во заедничка студија со Норсар. Властите на сите три земји одбија да ги коментираат истрагите.
Во јули, Советот за безбедност на ОН слушна дека иследниците пронашле траги од подморски експлозив во примероци од јахта, но дека не биле во можност со сигурност да го утврдат идентитетот или мотивите на инволвираните или дали тоа е дело на одредена земја.
Користејќи информации од голем број сеизмички станици во северна Европа и Германија, вклучително и Шведската национална сеизмичка мрежа и данските станици на Борнхолм, сеизмолозите користеа напредни техники за анализа за да ги набљудуваат дополнителните две експлозии. Според нивните пресметки, втората и третата експлозија (НА и НБ) биле оддалечени 220 метри една од друга (со третата западно од втората), а четвртата била неколку километри југозападно од втората.
Андреас Келер, висок сеизмолог во Норсар, рече дека растојанието помеѓу NA и NB „многу добро се вклопува со растојанието помеѓу двата цевководи на Северен тек 1 на најзападната локација на гасниот столб североисточно од Борнхолм“. Северен тек 1 и Северен тек 2 имаат по два цевководи.
Локацијата на последната експлозија, сепак, е помалку јасна бидејќи има помалку набљудувања на станицата. „Ова најдобро одговара на експлозија на гасоводот Северен тек 1, но не можеме да ја исклучиме локацијата на Северен тек 2“, рече Колер.
Анализата на механизмот на изворот од сигналите покажа дека тие се генерирани од експлозивни направи.
Со седиште во Кјелер, во близина на Осло, Норсар ги следи настаните ширум светот, вклучително и нуклеарните тестирања во Северна Кореја, влијанието на складирањето на CO2 на норвешкиот континентален гребен и конфликтните зони како Украина.
ТЕХНОЛОГИЈА ЗА СЛЕДЕЊЕ НА КОНФЛИКТИ
Потребни се 10 минути за ударните бранови да стигнат до нив по нуклеарниот тест во Северна Кореја, со прецизност на локацијата од 150-200 метри, што доведува до тврдење дека е „10 минути од Кјелер до Северна Кореја“.
Војната во Украина означи значаен пробив за Норсар во однос на потенцијалната употреба на сеизмологијата во следењето на конфликтите. „Технологијата што се користи за пронаоѓање на експлозии од другата страна на земјината топка, исто така, може да најде експлозии поблиску до дома“, рече неговата извршна директорка, Ен Стромен Лајк.
Започна да ја надгледува Украина за Цивилната управа за радијација поради загриженоста за радиоактивно паѓање над Норвешка по катастрофата во Чернобил во 1986 година. Го следи бомбардирањето околу електраната на континуирана основа и може да придонесе со докази до комисијата за вистината на ОН.
Во јуни, неговите научници беа во можност да го потврдат времето и локацијата на извештаите за две експлозии на браната Каховка користејќи податоци од сеизмичките станици во Романија и Украина. „Неверојатно е, точноста на набљудувањето и неговата употреба. Комисијата на ОН за вистината за Украина не контактираше за да побара од нас да потврдиме некои настани, меѓу кои и браната Каховка, па тие се заинтересирани да ги имаат овие ладни податоци како основа за нивните размислувања“.
Норсар исто така истражува дали неговата технологија во иднина би можела да се користи за следење на прекините на огнот. „Знаеме дека можевме да видиме, врз основа на содржината на фреквенцијата и разликата во сигналот, помеѓу различни типови хеликоптери и веројатно и различни типови на оружје“, рече Стромен Лајк.
