Аналитика
Европската централна банка денес ја зголеми својата референтна каматна стапка за 25 базични поени, бидејќи продолжува да се бори со порастот на потрошувачките цени, со стапки сега на нивоа што не се забележани од ноември 2008 година. „Изгледите за инфлација продолжуваат да бидат премногу високи предолго време“, се вели во соопштението на ЕЦБ. Со последното соопштение, референтната стапка на банката ќе се движи на 3,25 отсто од 10 мај.
Одлуката доаѓа откако бројките за инфлацијата објавени претходно оваа недела покажаа зголемување на основната стапка на 7% за април. Во исто време, базичната инфлација, која ги исклучува цените на храната и енергијата, благо се намали на 5,6%. „Главната инфлација опадна во последните месеци, но основните ценовни притисоци остануваат силни“, соопшти централната банка во четвртокот.
ЕЦБ тргна на својата сегашна планинарска патека во јули 2022 година, кога ја донесе главната стапка од -0,5% на нула. Сепак, и покрај постојаното зголемување на стапката, инфлацијата останува далеку над целта на ЕЦБ од 2%. Проценките објавени минатата недела од Меѓународниот монетарен фонд сугерираат дека инфлацијата нема да ја достигне целта на ЕЦБ до 2025 година.
Неодамнешните податоци покажуваат и дека економијата на еврозоната пораснала помалку од очекуваното во првиот квартал од годината, регистрирајќи анемичен БДП од 0,1%. Сепак, бројките на невработеноста покажаа благо подобрување во март во однос на претходниот месец од 6,5%.
Понатаму, неодамнешното истражување на ЕЦБ покажа дека банките значително го зајакнале пристапот до кредити, што може да сугерира дека повисоките каматни стапки почнале да го прават својот данок врз реалната економија.
НЕМА ПАУЗА
Во својата најнова одлука за стапката, ЕЦБ призна дека „минатите зголемувања на стапките се пренесуваат силно на финансирањето и монетарните услови во еврозоната“, но исто така забележа дека „заостанувањето и силата на преносот во реалната економија остануваат неизвесни“. Не даде дополнителни насоки за претстојните одлуки за стапки.
ЕЦБ, исто така, рече дека најверојатно ќе ги запре реинвестициите во рамките на нејзината програма за купување средства (APP) во јули. APP е стимулативен пакет за купување обврзници кој започна во средината на 2014 година за да се справи со постојано ниските нивоа на инфлација. Беше замрзнат помеѓу јануари и октомври 2019 година, а потоа траеше до јули 2022 година – но продолжи да ги реинвестира плаќањата од средствата што доспеаа.
Сигнализирањето дека би можело да ги запре реинвестициите се сметаше за јастребски компромис за ЕЦБ оваа недела, бидејќи некои членови на нејзиниот Управен совет веројатно би повикале на поголемо зголемување. Одлуката за зголемување на стапките за 25 поени беше речиси едногласна, изјави во четвртокот претседателката на ЕЦБ, Кристин Лагард.
Лагард во четвртокот рече дека има „дивергенција“ меѓу секторите на економијата. Изгледите за производствениот сектор се влошуваат, додека услужниот сектор расте, рече таа. „Мислам дека е фер да се каже дека сите се согласија дека зголемувањето на стапката е неопходно и дека секундата не паузираме, тоа е многу јасно… и знаеме дека имаме повеќе терен за покривање“, рече Лагард.
И Банката на федерални резерви на САД во средата соопшти дека ги зголемува стапките за 25 базични поени, со што целниот опсег на нејзините средства е 5-5,25%, што е највисоко ниво од август 2007 година. Централната банка, исто така, сугерираше дека е блиску до паузирање на зголемувањата на каматните стапки.
Двете одлуки на централната банка доаѓаат во време кога притисоците врз банкарскиот сектор, особено државниот, не исчезнаа. Претходно оваа недела, JPMorgan го објави купувањето на First Republic, помал заемодавател кој се бореше да опстане во услови на повисоки каматни стапки.
Извршниот директор на Уникредит, италијанска банка, во средата изјави за CNBC дека очекува повеќе банкарски спасувања во САД. Овие стресови во банкарскиот сектор би можеле да им дадат дополнителна муниција на лутите централни банкари, во услови на поширока загриженост за импликациите на повисоките стапки врз реалната економија .
