Аналитика
Кинеската економија, втората по големина во светот, во текот на летото успеа да ја задржи стабилноста и покрај падот на пазарот на недвижности и забавената потрошувачка. Силниот извоз и новиот бран индустриски инвестиции ѝ овозможија на земјата да го избегне посериозниот застој што многумина го предвидуваа на почетокот на годината. Според податоците на Националното биро за статистика на Кина, економијата се зголеми за 1,1 процент во третиот квартал во однос на претходниот, што претставува раст од 4,8 проценти во споредба со истиот период во 2024 година – најбавен раст во последните дванаесет месеци, но сепак подобар од очекувањата на аналитичарите.
Главната причина за одржливоста на економијата лежи во производствениот сектор. Индустриското производство порасна за 6,5 проценти во септември, потпомогнато од експанзијата на високотехнолошките гранки како роботиката, електричните возила и 3Д-печатењето. Кина остана еден од најголемите извозници во светот, а трговскиот суфицит во стоковната размена се зголеми за повеќе од 12 проценти во последните три месеци, достигнувајќи ниво што би можело да ја надмине историската граница од еден трилион долари до крајот на годината. Иако извозот кон Соединетите Држави е намален поради тарифите што ги воведе администрацијата на Доналд Трамп, Пекинг успешно го насочи производството кон земјите во развој, особено во Југоисточна Азија, Африка и Латинска Америка.
Сепак, внатрешниот пазар останува ранлива точка. Продажбата на стоки за широка потрошувачка порасна за само 3 проценти во септември во споредба со истиот месец минатата година, што е најслаб раст од ноември 2023 година. Падот на пазарот на недвижности продолжува да создава сериозен товар за домаќинствата: цените на становите се намалени за околу 40 проценти во многу градови во однос на врвот од 2021 година. Голем дел од заштедите на кинеските граѓани се врзани за недвижности, па намалената вредност на имотот ја ограничува потрошувачката и ја намалува довербата.
Владата во Пекинг се обидува да ја стимулира домашната побарувачка преку субвенции за купување на паметни телефони, електрични возила и апарати за домаќинство, но дел од локалните самоуправи веќе се повлекуваат од овие програми поради финансиски ограничувања. Во меѓувреме, Пекинг продолжува да инвестира во индустриски капацитети, железници, автопати и хидроелектрични брани – особено во западниот дел на земјата – со цел да го одржи растот преку државно водени проекти.
И додека економијата демонстрира отпорност, трговските односи со Вашингтон повторно се затегнуваат. По неодамнешната одлука на Кина да воведе контрола врз извозот на ретки метали – клучни материјали за производството на електроника и батерии – американскиот претседател Доналд Трамп се закани со дополнителни 100 проценти царини на кинеските производи. Американскиот министер за финансии, Скот Бесент, најави средба со кинески претставници во Малезија со цел да се намалат тензиите и да се подготви теренот за нова средба меѓу Трамп и претседателот Си Џинпинг.
Кинеските власти, сепак, тврдат дека економијата „покажува силна отпорност и виталност“ и дека земјата има капацитет да ги апсорбира шоковите од надворешните фактори. Многу аналитичари се согласуваат дека растот од околу 5 проценти за 2025 година е остварлива цел, но само доколку владата преземе дополнителни мерки за поддршка на потрошувачката и стабилизација на пазарот на недвижности. Економистите очекуваат дека новиот петгодишен план, што треба да биде усвоен од Централниот комитет на Комунистичката партија, ќе донесе конкретни мерки за зголемување на пензиите, поттикнување на вработеноста и олеснување на финансискиот товар на локалните самоуправи.
Во суштина, Кина стои на крстопат меѓу индустрискиот раст што ја држи економијата во живот и структурните проблеми што го ограничуваат нејзиниот потенцијал. Извозот ја одржува стабилноста, но домашната побарувачка останува недоволна; технолошкиот напредок создава нови можности, но падот на недвижностите ја повлекува довербата. Сценариото за следните месеци ќе зависи од тоа дали властите ќе успеат да ја пренасочат економијата кон потрошувачка заснована на доверба, или пак ќе продолжат да ја потпираат на државни инвестиции и глобален извоз како главни столбови на растот.
