Аналитика
Унгарија е само посредник во обезбедувањето кинески заем од 500 милиони евра за новата влада на Македонија, а парите доаѓаат од милијардата евра обезбедени од Будимпешта од конзорциум кинески банки претходно оваа година, тврди истражувачкиот сајт Vsquare на 12 септември, повикувајќи се на дипломатски извори.
Според овој унгарски истражувачки сајт, премиерот на Македонија Христијан Мицкоски постигнал договор со унгарскиот премиер Виктор Орбан по враќањето на партијата ВМРО на власт во мај. Потпретседателот на ВМРО тогаш откри дека заемот нема да дојде од Кина, туку ќе биде доделен од земја членка на ЕУ и НАТО.
Во јули Унгарија објави заем за Македонија, а веднаш потоа унгарската државна агенција за долгови објави податоци дека Унгарија самата земала заем од една милијарда евра од Кина претходно во 2024 година, факт што владата на Орбан не го рекламирала во јавноста. Унгарската влада обезбеди и целосно повлече милијарда евра од конзорциум, вклучувајќи ги Извозно-импорт банката на Кина и унгарската филијала на Банката на Кина во пролетта.
Сумата претставува половина од една милијарда евра што Мицкоски вети дека ќе ги обезбеди по неговата изборна победа на 8 мај.
Условите за заемот вклучуваат каматна стапка од 3,25 отсто, тригодишен грејс период и 12 години рок на отплата, што од премиерот беа опишани како многу поволни во споредба со сегашните пазарни услови.
Трансакцијата се чуваше во тајност до крајот на јули кога финансискиот печат ја објави приказната врз основа на редовното ажурирање на податоците за државниот долг на веб-страницата на менаџерот на државниот долг АКК. Условите на тригодишниот флуктуирачки заем, вклучувајќи ги каматните стапки и условите за отплата не беа откриени, но според неодамнешните коментари на владините претставници, Унгарија се обратила до кинеските партнери за да се согласат да ги објават условите јавно.
Заемот обезбеден од Будимпешта е единствениот најголем банкарски заем во должничкото портфолио на земјата, со исклучок на емисиите на обврзници, што ги надминува 917 милиони американски долари предвидени за заедничкиот унгарско-кинески проект за продолжување и надградба на железничката линија Будимпешта-Белград.
Владата најави дека собраните средства ќе се користат за финансирање на општите инфраструктурни инвестиции, вклучително и транспортната инфраструктура и енергетиката, без да навлегува во детали, но повторно не се спомна дел од заемот за доделување на друга земја.
Според Vsquare, Унгарија првично се надевала дека ќе обезбеди многу поголем заем за време на посетата на Си Џинпинг на Будимпешта во мај, како замена за замрзнатите средства на земјата од ЕУ.
ЕУ блокираше 6,3 милијарди евра од кохезионите фондови за Будимпешта поради загриженоста за прашањата за владеењето на правото, корупцијата и недостатокот на реформи во судството. Дополнително, околу 2,5 милијарди евра од фондовите за реконструкција се блокирани поради третманот на бегалците, дискриминацијата на ЛГБТ заедницата и прекршувањето на академската слобода.
Владата на Орбан не успеа да ги исполни „супер пресвртниците“ или условите поставени од Европската комисија за пристап до 6,3 милијарди евра од Центарот за закрепнување и отпорност (RRF) и 3,9 милијарди евра од кредитната фаза на програмата.
Орбан и радикалната десничарска ВМРО на Македонија се сојузници, но останува големо прашање зошто унгарската влада обезбеди финансиска помош на странска влада во време кога таа се соочува со сериозни финансиски тешкотии.
До крајот на август, буџетскиот дефицит се искачи на 103% од целта поставена претходно оваа година, или 73% откако целта за дефицит беше подигната на 4,5%. Аналитичарите рекоа дека се потребни повеќе фискални мерки за да се одржи јазот во буџетот под тоа ниво и можеби уште построги мерки за да се доведе под 3% во согласност со целите во рамките на правилата на ЕУ за процедурата за вишок дефицит.
„Повеќе дипломатски извори ми кажаа дека двата заеми се поврзани, што укажува на тоа дека Унгарија користи кинески средства за поддршка на Македонија – во суштина делува како посредник на Кина. Според северномакедонски експертски извор, кога Христијан Мицкоски, лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, најавил заем од 1 милијарда евра за стратешки проекти на денот кога бил избран, тој веднаш негирал дека ќе дојде од Русија или Кина, тврдејќи дека некоја европска земја ќе обезбедете го. Сепак, овој извор набрзо слушнал непотврдени информации дека парите навистина ќе бидат кинески, но ќе се префрлат преку Србија или Унгарија. Подоцна Мицкоски рече дека ќе бидат доволни 500 милиони евра“, се вели во текстот на ВСквер, сајт на кој работат неколкумина унгарски и полски истражувачки новинари. „Моите извори остануваат збунети од ангажманот на Унгарија, особено кога владата на Орбан се соочува со свои финансиски борби“, се додава во текстот и се наведува дека владата на Орбан не одговорила на нивните прашања во врска со кинескиот заем и заемот кон Македонија.
Ј.Д
