Аналитика
Врвните светски централни банкари предупредија дека ерата на ниски каматни стапки и умерена инфлација заврши по „масивниот геополитички шок“ од руската инвазија на Украина и од пандемијата на коронавирус. Говорејќи на годишната конференција на Европската Централна банка, Кристин Лагард, нејзиниот претседател, Џеј Пауел, претседател на Федералните резерви и Ендрју Бејли, гувернер на Банката на Англија, повикаа на брза акција за ограничување на инфлацијата.
Тие рекоа дека неуспехот да се зголемат каматните стапки доволно брзо може да дозволи високата инфлација да стане вградена и на крајот да бара подрастични мерки од централните банки за да се врати растот на цените на поумерени нивоа. „Процесот е многу веројатно да вклучува одредена болка, но најлошата болка ќе биде ако не се справиме со оваа висока инфлација и ќе дозволиме таа да стане постојана“, рече Пауел.
Говорејќи во Синтра, Португалија, шефовите на централната банка рекоа дека пандемијата и војната во Украина менуваат многу од факторите што поттикнаа повеќе од една деценија ултра ниска инфлација кај најразвиените економии. Тие предупредија дека расцепувањето на глобалната економија во конкурентни блокови ризикува да ги распадне синџирите на снабдување, да ја намали продуктивноста, да ги зголеми трошоците и да го намали растот.
„Не мислам дека ќе се вратиме во онаа средина на ниска инфлација“, рече Лагард. „Постојат сили што се ослободени како резултат на пандемијата [и] како резултат на овој масивен геополитички шок што ќе ја променат сликата и пејсажот во кој работиме.
„Би рекле дека врз местото каде што произведувате [или] местото од кое давате услуги ќе влијаат различни фактори, а не само трошоците“, додаде претседателката на ЕЦБ. „Дали одредени локации се политички „пријатели или непријатели“ веројатно исто ќе биде релевантно“, додаде таа.
Пауел рече дека оваа променлива динамика ќе принуди да се преиспита како функционираат светските централни банки со оглед на тоа што опкружувањето со ниска инфлација „се чини дека е исчезнато сега“.
„Сега живееме со различни околности и мораме да размислуваме за монетарната политика на многу поинаков начин“, рече тој. Прогнозирањето на инфлацијата во ова опкружување стана многу потешка задача, додаде тој. „Сега подобро разбираме колку малку разбираме за инфлацијата“.
Бејли рече дека имало „голема промена“ во начинот на работа на економиите, а во Велика Британија пандемијата „оставила структурно наследство на пазарите на трудот и начинот на нивното однесување“, со помала вработеност и повисоки ризици од прекумерни зголемувања на платите.
Лагард рече дека војната во Украина ја погодува Европа потешко од повеќето други региони во форма на повисоки цени на енергијата и храната, што значи дека континентот „не е во иста ситуација“ како САД и другите земји.
Но, таа предупреди дека „она што се случува на енергетскиот фронт [и] што се случува на воениот фронт“ ќе влијае на очекувањата за инфлација. Ова би можело да бара од ЕЦБ да се префрли од својот сегашен „постепен“ пристап кон зголемување на каматните стапки – почнувајќи со пораст од четвртина процентен поен во јули – кон „поодлучен“ став на политиката.
Пауел вети дека ќе спречи „режим на повисок инфлација“ да завладее во САД, нагласувајќи ја подготвеноста на централната банка брзо да ги зголеми стапките оваа година. Банката на федерални резерви прибегна кон мерките кои последен пат беа користени пред повеќе од 30 години, зголемувајќи ги каматните стапки за 0,75 процентни поени на почетокот на овој месец за да ја доведе стапката на федералните фондови на нов целен опсег од 1,5 до 1,75 отсто.
Највисоките функционери сигнализираа уште едно големо зголемување на стапката на следниот состанок за политиката во јули, при што референтната каматна стапка ќе достигне приближно 3,5 отсто до крајот на годината.
Лагард рече дека европската економија, исто така, е погодена од промената од повисоки трошоци за стоки за време на пандемијата кон повеќе трошоци за услуги како што се туризмот и патувањето, што го поддржува растот на еврозоната, но исто така создава „низа шокови“ кои поттикнуваат дополнителни ценовни притисоци.
