Европа генерирала повеќе електрична енергија од соларна енергија и ветер отколку јаглен и гас минатата година, според новиот извештај, што претставува голема пресвртница во транзицијата кон обновливите извори на енергија.
Речиси половина од целата електрична енергија произведена во ЕУ во 2024 година потекнува од обновливи извори (47 отсто), при што производството на фосилни горива се намали за речиси 9 отсто од претходната година, откри енергетскиот тинк-тенк Ember.
Аналитичарите го посочија Европскиот зелен договор, кој беше склучен во 2019 година, како еден од главните двигатели за порастот на обновливите извори на енергија и падот на фосилните горива. За пет години оттогаш, соларниот капацитет тројно се зголеми, а капацитетот на ветерот порасна за 37 отсто, што кумулативно заштеди околу 460 милиони тони емисии на CO2. Зголемувањето на производството на обновлива енергија, исто така, и помогна на Европа да избегне 59 милијарди евра (50 милијарди фунти) трошоци за увоз на фосилни горива во последните пет години.
„Фосилните горива ја губат контролата врз енергијата на ЕУ“, рече д-р Крис Рослоу, висок енергетски аналитичар во Ember и главен автор на извештајот.
„На почетокот на Европскиот зелен договор во 2019 година, малкумина мислеа дека енергетската транзиција на ЕУ може да биде онаму каде што е денес; ветерот и сонцето го туркаат јагленот на маргините и го принудуваат гасот во структурен пад“.
Европскиот преглед за електрична енергија на Ember, кој беше објавен во четвртокот, ги анализираше напојувањата во сите 27 земји на ЕУ за да открие дека соларната енергија расте во секоја земја, што сочинува 11 отсто од производството на електрична енергија во блокот.
„ЕУ чекори поблиску кон иднината на чиста енергија, напојувана од домашен ветер и сончева енергија“, рече д-р Беатрис Петрович, висок енергетски аналитичар во Ember.
„Овој нов енергетски систем ќе ја намали ранливоста на блокот од шокови на цените на фосилните, ќе се справи со климатската криза и ќе испорача прифатлива енергија за неговите домаќинства и компании“.
И покрај напредокот кон транзиција кон чисти извори на енергија, експертите предупредија дека трендот мора да продолжи да се забрзува за да се постигнат климатските цели, додека електрификацијата на големите индустрии како транспортот исто така треба да се подобри.
„Иако транзицијата на електрична енергија во ЕУ се движеше побрзо отколку што се очекуваше во последните пет години, понатамошниот напредок не може да се земе здраво за готово“, рече д-р Рослоу.
„Испораката треба да се забрза особено во секторот на ветер, кој се соочи со уникатни предизвици и зголемен јаз во испораката. Помеѓу сега и 2030 година, годишните додавања на ветер треба да се удвојат во споредба со нивоата од 2024 година.
Валбурга Хеметсбергер, главен извршен директор на SolarPower Europe, додаде: „Обновливите извори на енергија постојано ги туркаат фосилните горива на маргините, а предводник е соларната енергија. Сега ни треба поголема флексибилност за да започнеме, осигурувајќи се дека енергетскиот систем се прилагодува на новите реалности: повеќе складирање и повеќе паметна електрификација во греењето, транспортот и индустриите“.