Аналитика
Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, ќе биде во Брисел во четврток за да ги убеди европските партнери да користат замрзнати руски средства за поддршка на Украина, и покрај тоа што Вашингтон врши притисок врз земјите од ЕУ против планот, изјави украински функционер за АФП.
„Администрацијата на САД врши притисок врз европските земји да се откажат од идејата за користење на руски средства за поддршка на Украина“, изјави во средата висок украински функционер.
Европските лидери се пред клучна одлука дали да ги користат замрзнатите средства на Русија за финансирање на одбраната на Украина во време на невиден притисок од САД. На денешниот критичен самит во Брисел, од лидерите на ЕУ ќе биде побарано да го исполнат ветувањето за наоѓање итно потребни пари за Украина, при што Киев е под притисок да отстапи територија додека Русија продолжува со напредувањето на бојното поле.
Зборувајќи во Европскиот парламент во пресрет на самитот, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави: „Нема поважен чин на европска одбрана од поддршката на одбраната на Украина“. Таа додаде дека „следните денови ќе бидат клучни за обезбедување на ова“.
Европската унија изнесе план за користење на замрзнатите средства за да се искористат 90 милијарди евра (105 милијарди долари) за заем за да ѝ се помогне на Украина да ги одбие силите на Москва, а парите треба да се вратат со евентуални руски репарации за Украина.
Планот има силна поддршка од многу земји-членки, вклучително и Германија, но предизвика отпор од други, вклучително и Белгија – дом на меѓународната организација за депозити „Еуроклеар“, која ги поседува повеќето средства – чии лидери се плашат од руска одмазда.
Анонимниот украински функционер рече дека досега седум земји се спротивставиле на планот. Зеленски е „заминат во Брисел за да ги мотивира европските земји да ја донесат оваа одлука“ и да ги искористат замрзнатите средства, рече изворот.
Белгискиот премиер Барт де Вевер е во центарот на вниманието поради неговото противење на користењето на руски средства за Украина, но имаше шпекулации дека администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп, исто така, се вклучува во дебатата.
ВАШИНГТОН ИМА ДРУГИ ПЛАНОВИ СО РУСКИТЕ СРЕДСТВА
Се чини дека Вашингтон ги гледа замрзнатите руски средства како клучен адут за преговарање и се обидува да ја натера Москва да преговара со тоа што ќе ѝ ја понуди можноста дека би можела да врати дел од парите.
Американски функционер, зборувајќи под услов да остане анонимен, во средата рече дека Европејците „тивко нè замолуваат да интервенираме по ова прашање бидејќи не сакаат јавно да бидат против тоа“. „Тие се плашат од долгорочната штета што тоа ќе ја нанесе на долгорочните инвестиции во нивниот систем и кредибилитетот на нивните институции“, додадоа тие.
Претходната верзија на планот на Трамп за завршување на војната, исто така, предвидуваше Вашингтон да користи дел од замрзнатите руски средства за реконструкција предводена од САД на земјата разорена од војната.
Околу 200 милијарди евра средства на руската централна банка беа замрзнати поради инвазијата на Москва во Украина во февруари 2022 година.
Заменик-портпаролката на Белата куќа, Ана Кели, изјави: „И Украинците и Русите јасно ги искажаа своите ставови во врска со замрзнатите средства, а нашата единствена улога е да овозможиме размена на мислења што на крајот може да резултира со договор“.
Во рок од неколку дена од руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, западните земји презедоа мерки за замрзнување на средствата на руската централна банка во овие земји.
ДА СЕ НАДОМЕСТИ РАЗОРУВАЊЕТО НА УКРАИНА
Во март 2023 година (пред уништувањето на браната Каховка) беше објавена заедничка проценка од Владата на Украина, Светската банка, Европската комисија и Обединетите нации, проценувајќи ги вкупните трошоци за реконструкција и закрепнување во Украина на 411 милијарди американски долари. Ова на крајот би можело да надмине 1 трилион долари, во зависност од текот на војната.
Земјите од Г7 плус Европската Унија објавија во мај 2023 година дека приближно 300 милијарди долари средства на руската централна банка што беа замрзнати во овие земји ќе останат замрзнати „додека Русија не плати за штетата што ѝ ја нанесе на Украина“, а ова беше потврдено по состанокот на Г7 во декември 2023 година. Ова претставуваше околу половина од вкупните резерви на странска валута и злато од 612 милијарди долари што ги држеше во тоа време руската централна банка. До крајот на јули 2023 година, износот на замрзнати руски средства што се чуваа во овие земји се проценуваше на 335 милијарди долари. Повеќето замрзнати средства, досега, се наоѓаат во Европа (од 217 до 230 милијарди долари, при што САД држат само мал дел (5 милијарди долари, а Јапонија исто така држи дел).
Жозеп Борел, шефот за надворешни работи на ЕУ, рече дека сака земјите од ЕУ да ги конфискуваат замрзнатите средства за да ги покријат трошоците за обнова на Украина по војната.
„МАЛИТЕ ПРАСИЊА“
Рускиот претседател Владимир Путин во средата ги нападна европските лидери, исмејувајќи ги како „мали прасиња“ и рече дека Русија ќе ги постигне своите територијални цели во Украина или преку дипломатија или со воена сила.
Путин тврдеше дека претходната американска администрација „намерно ја насочила ситуацијата кон вооружен конфликт“, а потоа ги нападна европските лидери, обвинувајќи ги дека се придружиле на администрацијата на Џо Бајден. „Малите прасиња на Европа веднаш се придружија на работата на претходната американска администрација, надевајќи се дека ќе профитираат од колапсот на нашата земја“, рече Путин.
Рускиот заменик-министер за надворешни работи Александар Грушко забележа дека иницијативата на Борел претставува „целосно беззаконие“ и рече дека тоа ќе ѝ наштети на Европа ако биде усвоен.
Руската централна банка веќе поднесе тужба барајќи милијарди отштета од „Еуроклеар“, велејќи дека тоа е превентивна мерка против планот на Европската комисија за префрлање на средствата „на трети страни“, според руската државна новинска агенција ТАСС.
„Паничните бирократи на ЕУ продолжуваат да прават грешки“, изјави економскиот претставник на Кремљ, Кирил Дмитриев, во понеделник. „Тие знаат дека користењето на руските резерви без согласност на ЦБР е нелегално“, напиша тој, навраќајќи се на сопствениот контрадикторен одговор на централната банка на предлогот на ЕУ.
(Фото: Marina bauer – Own work, CC BY-SA 4.0)
