ПЛАТА РАСТЕ, ЏЕБОТ ПРАЗЕН: Македонската просечна плата стигна 740 евра – дали граѓаните го чувствуваат тоа

Во битката меѓу празниот џеб и полната кошничка, платата во јуни направи нов чекор напред. Со 45.468 денари нето и 68.340 денари бруто, македонските плати растат како статистика, но дали расте и животниот стандард?

Во споредба со јуни минатата година, податоците на Државниот завод за статистика покажуваат дека растот на просечната плата изнесува 8,5 проценти, што е уште една потврда на трендот кој трае веќе речиси една деценија. Најголемо зголемување бележат образованието со речиси 15 проценти, здравството и социјалната заштита со 13 проценти и рударството со над 12 проценти, додека во финансиските дејности и осигурувањето е забележан пад од повеќе од 8 проценти, а намалување има и во трговијата и транспортот.

Историјата на македонската плата јасно ја открива насоката: во 2013 година просечната нето-плата изнесувала само 21.500 денари, во 2018 година веќе надминала 25.000, за во 2022 да достигне 34.364 денари. Последните години трендот е уште поизразен – во јануари годинава просекот бил 43.050 денари, во март 44.763, во април 45.452, за во јуни да се заокружи на 45.468 денари. Речиси секој месец носи нов рекорд, а просекот денес се движи околу 740 евра, што е највисоко ниво досега.

Економистите укажуваат дека ваквиот раст не е случаен. Зголемената минимална плата во 2022 година ја придвижи целата плата структура нагоре, а зголемената продуктивност во дел од индустриите и растот на бруто-домашниот производ дополнително ги подигнаа просеците. Сепак, инфлацијата останува сенка врз овие бројки – иако платите номинално растат со двоцифрени стапки, реалната куповна моќ на граѓаните не е еднакво засилена.

И покрај напредокот, Македонија и натаму е на дното во регионот. Додека македонските работници во просек заработуваат околу 740 евра, во Србија просекот е околу 930, во Босна и Херцеговина околу 800, во Црна Гора повеќе од 1.000, а во Хрватска и Словенија платите одамна ја поминаа границата од 1.300 до 1.500 евра. Оваа разлика е една од главните причини за масовната емиграција, особено на младите и квалификувани кадри, кои во потрага по подобри услови го напуштаат домашниот пазар на труд.

Порастот на платите е факт и е позитивен сигнал за економијата, но зад бројките се крие и едно потешко прашање – дали македонскиот стандард навистина расте или само се обидува да фати чекор со поскапениот живот? Реалноста на граѓаните ќе покаже дали оваа статистика е вистинска победа или само уште една борба за опстанок во време на големи економски предизвици.

K.M.