Аналитика
Многу млади мажи, практично непознати до сега, одеднаш се најдоа во центарот на вниманието на американските медиуми поради сомневањата дека ја презеле контролата врз критичните компјутерски системи на американската сојузна влада. Американскиот магазин Wired дојде до имињата на луѓето од тимот на Илон Маск кои работат во новооснованата агенција ДОГЕ односно „Одделот за владина ефикасност“.
КОИ СЕ „КЛИНЦИТЕ“ НА МАСК?
Акаш Боба, Едвард Користин, Лук Фаритор, Готје Кол Килијан, Гевин Клигер и Итан Шаотран – на возраст од 19 до 24 години – беа именувани од страна на Wired дека работат за DOGE, создаден на 20 јануари со извршна наредба потпишана од Доналд Трамп. Два дена подоцна, Wired понатаму објави дека Марко Елез (25), поранешен вработен во SpaceX, има администраторски пристап до ИТ-системите кои управуваат со даночните плаќања за американското Министерство за финансии.
Сепак, прецизната структура на DOGE, предводена од Маск од Вашингтон, засега останува скриена. Таа нема официјална веб-страница надвор од сметката X, а до неодамнешните откритија во печатот, идентитетот на неговите вработени беше целосно непознат.
По објавувањето на нивните идентитети од страна на Wired, неколку од поединците ги избришаа нивните дигитални отпечатоци и ги заклучија своите сметки на социјалните мрежи.
Напорите на DOGE, предводени од Илон Маск, се чини дека се фокусираат на технологијата и персоналот во нејзината наведена цел да ги намали владините трошоци. Вработените поврзани со DOGE и често со компаниите на Маск, вклучително и SpaceX и Tesla, се пуштаат низ федералните агенции, каде што добиваат пристап до чувствителни системи и информации за владините плаќања и вработените.
Обемот на работата на ДОГЕ и идентитетите на луѓето што ја спроведуваат не се целосно јасни – оставајќи ги агенциите во хаос, а владините работници вознемирени.
„Една од причините зошто не можеме да кажеме што се случува и каква моќ имаат е затоа што тие навистина воопшто не го објавија јавно она што го прават“, рече Дебора Перлштајн, професор по право која ја води програмата за право и јавна политика на Универзитетот Принстон.
Личности поврзани со Маск се именувани за високи улоги во агенциите. Тоа го вклучува Том Краузе, извршен директор на Cloud Software Group, кој во петокот беше задолжен за системот на Министерството за финансии кој обработува трилиони долари во плаќања секоја година. Маск објави на X за исклучување на плаќањата за странска помош како дел од неговото намалување на трошоците DOGE.
Аманда Скејлс, која работеше за Маск во xAI, беше именувана за шеф на персоналот во Канцеларијата за управување со персонал (OPM), во суштина владиниот оддел за човечки ресурси.
Рикардо Бјасини, кој работеше во Тесла на Маск и Боринг компанијата, е висок советник на директорот во ОПМ и беше наведен како точка на контакт за новиот систем за е-пошта ширум владата што го користи администрацијата на Трамп.
Поранешниот софтверски инженер на Tesla, Томас Шед, сега ја води единицата за услуги за трансформација на технологијата на администрацијата на општи услуги, која развива технологија за владата.
Многу вработени поврзани со DOGE се млади машки софтверски инженери од технолошкиот свет. Тоа го вклучува и Марко Елез, 25-годишен дипломец на Универзитетот Рутгерс кој работел во SpaceX и X на Маск. Елез поднесе оставка од Министерството за финансии во четвртокот, откако Wall Street Journal му ги идентификуваше сега избришаните расистички објави на социјалните мрежи.
Потпретседателот Венс во петокот рече дека не се согласува со објавите на Елез, но дека „глупавата активност на социјалните мрежи“ не треба да „го уништи животот на едно дете“, напиша тој на X. „Па јас велам вратете го назад“, што претседателот Трамп рече дека ќе го поддржи. Маск одговори со: “Тој ќе биде вратен. Да се греши е човечки, да се прости божествено.”
Други инженери од Силиконската долина се појавија низ агенциите, вклучувајќи го и Гевин Клигер, кој работеше на Твитер во 2019 година и, неодамна, како висок софтверски инженер во компанијата за анализа на податоци Databricks. Страницата на Клигер на Линкдин го опишува како „специјален советник на директорот“ во ОПМ. Тој има и е-маил адреса во УСАИД, која се појави на пораката испратена до вработените оваа недела за затворањето на седиштето на агенцијата.
Во четвртокот вечерта, името на Клигер се појави во внатрешниот именик на персоналот на Бирото за финансиска заштита на потрошувачите заедно со уште двајца вработени поврзани со DOGE, според синдикатот што ги претставува работниците на CFPB.
Во Управата за општи услуги (GSA), која управува со федералните недвижности и технологијата, поединци поврзани со DOGE интервјуираа софтверски инженери за нивната работа. Во некои случаи, тие ги дадоа само своите имиња на федералните вработени со кои разговараа, според вработените во GSA кои разговараа со NPR под услов да останат анонимни бидејќи тие не се овластени да зборуваат јавно и се плашат од одмазда на нивните работни места.
Не е постојано јасно каков е статусот на вработување на персоналот поврзан со DOGE. Маск, Краузе и Елез беа именувани во „специјални владини службеници“, рекоа федералните власти. Тоа е привремена улога што ги ограничува да работат не повеќе од 130 дена во годината.
Како неплатен специјален владин службеник, Маск ќе поднесе доверлив извештај за финансиското обелоденување, изјави во петокот претставник на Белата куќа, кој сакаше да остане анонимен, бидејќи тие не беа овластени јавно да зборуваат за кадровски прашања. Маск, исто така, доби етички брифинг, а истото ќе го третираат и другите вработени во DOGE, рече официјалниот претставник.
НОВ ДРЖАВЕН ОРГАН СО ШИРОКИ ОВЛАСТУВАЊА
Говорејќи во петокот во Белата куќа, Трамп рече дека не е загрижен за безбедноста на личните информации и другите податоци до кои пристапува ДОГЕ, додавајќи дека е „многу горд на работата што ја работи оваа група млади луѓе“. Трамп додаде дека фокусот на неговата администрација за намалување на трошоците, исто така, наскоро ќе се сврти кон Министерството за образование и Пентагон, каде што тој сугерираше дека без докази може да има „трилиони“ долари залудно трошење во рамките на 6,75 трилиони долари што федералната влада ги потроши во фискалната 2024 година.
„Ќе разгледаме огромни суми пари, Питер, кои се трошат на работи кои немаат никаква врска со ништо и немаат вредност“, рече Трамп одговарајќи на новинарско прашање.
Додека DOGE агресивно се обидуваше да ја преуреди федералната влада по вкусот на Маск и Трамп, извршната наредба за создавање на ентитет наведува дека постоечката канцеларија наречена Дигитална служба на Соединетите Американски Држави ќе биде преименувана во „Служба DOGE на Соединетите Американски Држави“, и ќе биде преместена од Канцеларијата за управување и буџет за да поднесе извештај до шефот на кабинетот на Белата куќа.
Претходната инкарнација на USDS делуваше како еден вид дигитален тим за партнерство со федералните агенции на насочени проекти за подобрување на софтверот, веб-страниците и технолошката инфраструктура. Во рамките на новиот USDS, сега постои и „У.С. DOGE Service Temporary Organization“ која има мандат да ја унапреди „18-месечната DOGE агенда“ на Трамп за намалување на трошоците и рационализирање на владините операции.
Наредбата на Трамп, исто така, го насочува USDS да го „подобри квалитетот и ефикасноста на софтверот, мрежната инфраструктура и системите за информатичка технологија (ИТ) ширум владата. За да го стори тоа, секој шеф на федералната агенција треба да формира тим на DOGE од најмалку четворица вработени – кој може да вклучува специјални владини службеници – за да се координира со ентитетот DOGE за намалување на трошоците.
УСАИД ЗА ОТСТРЕЛ НА ДОГЕ
Вработените во DOGE, исто така, наводно, зазеле голема ширина со типот на информации и системи до кои барале пристап, бидејќи наредбата исто така вели дека USDS „има целосен и брз пристап до сите некласифицирани записи на агенцијата, софтверски системи и ИТ системи“. Претставниците на ДОГЕ добија пристап до доверливи материјали на УСАИД поради приговорите на безбедносните службеници на агенцијата, објави Асошиејтед прес.
Распоредувањето на персоналот на DOGE и пријавените активности што ги презеле во неколку федерални агенции даваат поинаква слика од очекувањата на извршната наредба.
Голем дел од раната работа, особено со вработените поврзани со DOGE во Канцеларијата за управување со персоналот, се фокусираше на напорите за намалување на бројот на вработени на федералните работници, чии плати обично сочинуваат околу 5% од вкупниот буџет, и на намалување на програмите и приоритетите со кои Трамп и Маск не се согласуваат, како УСАИД.
Имитирајќи слична понуда која Маск им ја даде на вработените на Твитер кога ја презеде компанијата за социјални медиуми, ОПМ испрати масовна е-пошта до повеќе од два милиони федерални вработени на 28 јануари со наслов „Раздвојување на патот“, која им понуди „одложена оставка“ на вработените со ветување за плата и бенефиции до крајот на септември. Во четвртокот, федералниот судија го паузираше рокот на понудата до понеделник, како одговор на тужбата од синдикатите во кои се тврди дека предлогот е незаконски и неприменлив.
Во меѓувреме, има долготрајни проблеми со владиниот софтвер и ИТ инфраструктурата кои треба да се решат. Во новиот извештај на Канцеларијата за отчетност на Владата се вели дека федералната влада троши повеќе од 100 милијарди долари на ИТ, но агенциите не успеале да го спроведат она што во извештајот го опишува како критични промени во начинот на кој технологијата се стекнува, управува и имплементира.
ДАЛИ ДОГЕ НЕКОЈ ГО КОНТРОЛИРА?
DOGE работи под раководство на претседателот Трамп, кој се обврза да ги контролира сите конфликти со кои се среќава Маск, кој управува со шест компании, вклучувајќи ги SpaceX и Tesla. „Кога мислиме дека има конфликт или проблем, нема да му дозволиме да се приближи“, рече Трамп во понеделникот.
Кога неодамна беше притисната на ова во Белата куќа, прес-секретарот Каролин Левит рече дека е уверена дека Маск „ќе биде искрен“ доколку некоја од работата на DOGE се вкрсти со неговите компании.
Поранешните правници за етика на Белата куќа му рекоа на NPR дури и специјалните владини службеници мора да ги почитуваат законите за конфликт на интереси кои забрануваат да работат на какви било прашања на американската влада што може да имаат ефект врз финансиските стопанства.
Тоа, велат експертите за NPR, би требало да го принуди Маск или да се откаже од какви било финансиски интереси што создаваат конфликт, или да се откаже од владината работа што може да вклучува нешто како федерален договор или истрага, поврзана со една од неговите компании.
„Токму таков закон беше усвоен за да се увериме дека она што го правите не ја третира владата како ваша лична касица-прасица, туку ја третирате како алатка што треба да се користи во интерес да се постигне она што американскиот народ ве избра да го правите“, рече Перлштајн.
Конгресот досега не оспорил ниту една работа на DOGE. Републиканците ги контролираат двата дома во Вашингтон, и тие веќе го блокираа обидот на демократите да го повикаат Маск на испрашување за можни конфликти.
Некои членови на Конгресот напишаа писма до компаниите на Маск барајќи одговори за тоа дали технолошкиот милијардер се занимава со себе, иако, повторно, без поддршка од републиканците, пишувањето писма веројатно нема да доведе до јавни расправи.
Тужбите насочени кон DOGE дојдоа брзо. Само неколку минути откако Трамп положи заклетва, беше поднесена првата тужба против ДОГЕ во која се тврди дека тимот е нелегален, бидејќи им даваше на приватни лица улоги во одлучувањето на владата, иако тоа беше пред Белата куќа да разјасни дека некои работници на ДОГЕ се специјални владини службеници.
Оттогаш, работата на ДОГЕ поттикна бројни тужби, вклучувајќи го и оној во четвртокот од синдикатите што ги претставуваат вработените во УСАИД. Маск ја критикуваше агенцијата за хуманитарна помош како „криминална организација. Администрацијата на Трамп планира да го намали својот персонал на помалку од 300 од повеќе од 13.000.
Друга правна битка што ја започнаа синдикатите што ги застапуваат работниците од Министерството за финансии доведе до тоа федералниот судија да издаде наредба во средата со која се ограничува каков вид на пристап вработените во DOGE можат да имаат многу чувствителни системи кои обработуваат трилиони долари во владини плаќања секоја година.
И во петокот, студентската влада на Универзитетот во Калифорнија поднесе тужба за да го спречи DOGE да добие пристап до податоците за милиони студенти-должници кои имаат заеми од федералната влада.
Правните експерти велат дека обемот на работата на DOGE најверојатно ќе зависи од исходот од она што би можело да стане десетици тужби кои ја оспоруваат моќта на единицата. Некои од тие случаи би можеле да завршат на одлучување од страна на Врховниот суд.
