КАКО ФЕДЕРАЛНИОТ ХАОС ја претвори ковид-помошта во долг за малите бизниси во Германија

Поминаа повеќе од пет години од првиот карантин во Германија, воведен во март 2020 година во обид да се спречи ширењето на коронавирусот. Тогашните владини мерки за поддршка беа претставени како спас за самовработените и малите претпријатија – со ветување дека државата нема да ги остави без помош и дека средствата нема да треба да се враќаат. Денес, многумина од тие приматели се соочуваат со спротивното: административни постапки, барања за отплата и години на неизвесност.

Во првите месеци од пандемијата, германската влада одобри програма за итна финансиска поддршка, наменета за микро и мали компании кои ги загубија своите приходи поради затворањето на бизнисите. Самовработените лица можеа да добијат до 9.000 евра, малите фирми со до десет вработени до 15.000 евра, а оние со до 50 вработени – до 25.000 евра.

Средствата беа исплатени брзо и без сложени процедури, но подоцна властите утврдија дека голем дел од износите биле погрешно пресметани. Според проценките на Федералното министерство за економија, од вкупно околу 13 милијарди евра исплатени во периодот март–јуни 2020 година, околу пет милијарди биле преплатени.

Како последица, илјадници самовработени и сопственици на мали компании добија известувања за враќање на дел или целата добиена помош, нешто што првично им било гарантирано дека нема да се случи. Многумина сега отплаќаат суми во месечни рати, а некои покренаа и судски постапки против државата.

Посебен проблем претставува фактот што прашањето за отплатата се решава различно во секоја германска покраина. Во некои делови од земјата, како Баварија и Баден-Виртемберг, граѓаните мораа веднаш да преземат правни мерки ако сакаа да се спротивстават на барањата за враќање, додека во други, како Хесе, беше воведен мораториум кој привремено го стопира процесот.

Промените во правилата беа чести и конфузни: само во Северна Рајна-Вестфалија условите за отплата се менувале дури 15 пати во рок од неколку недели. Разликите меѓу покраините доведоа до чувство на неправедност и недоверба кон институциите, особено кај оние кои се најмногу погодени — занаетчиите, малите услужни дејности и семејните фирми.

Фризерските салони, рестораните и другите услужни бизниси беа меѓу најтешко погодените. Многу од нив ја изгубија целата заработка во периодот на карантин, а по повторното отворање се соочија со намалена побарувачка, зголемени трошоци и дополнителен притисок од враќањето на државната помош. Некои претприемачи беа приморани да затворат, други ги намалија своите тимови, а дел се задолжија за да ја вратат субвенцијата што првично им беше претставена како неповратна.

Според експертите, најголемиот проблем лежи во недостатокот на унифицирана политика и во нејасната комуникација на државните институции. Федералниот систем овозможил различни толкувања и постапки, што довело до хаос и несигурност меѓу бизнисите.

Некои покраини, како Хесе, сега се обидуваат да најдат поправеден пристап и да го запрат процесот на наплата додека не се разгледаат сите правни можности. Сепак, за многу мали претпријатија, штетата е веќе направена.

Пет години по ветувањето дека „никој нема да биде оставен зад себе“, илјадници германски занаетчии, фризери и угостители сè уште ја носат тежината на една програма што требаше да биде нивен спас, а се претвори во дополнителен товар.