Аналитика
Германската економија во средината на годинава се наоѓа на крстопат. Стагнацијата во тековната година одразува длабоки пречки – бавен извоз, трговска неизвесност и структурна инерција.
Асиметричниот трговски договор меѓу ЕУ и САД дополнително ќе ја влоши рецесијата на Германија. Сепак, ниту политичарите ниту корпоративните лидери не покажуваат никаква подготвеност да направат големи промени во политиката потребни за да се смени курсот, пишува во својата анализа Оилпрајз.
Германската економија, која е претежно извозно ориентирана, продолжува да се соочува со пречки од протекционистичките потези на САД – особено царините за автомобили – и пошироките глобални неизвесности. Ова ја намали довербата кај финансиските професионалци, што се одразува во падот од 18 поени на индексот на расположение на ZEW на 34,7.
Економските податоци на Германија не оставаат простор за илузии. Откако се намали за 0,9% во 2023 година и уште 0,5% минатата година, падот ќе продолжи и оваа година.
Неодамнешното истражување на Институтот Ифо покажува дека економистите се фрустрирани од бавните структурни реформи, особено околу пензиите. Сепак, тие гледаат ветување во новиот јавен инвестициски фонд и даночните олеснувања – половина очекуваат краткорочни добивки, иако долгорочниот оптимизам е поделен.
Токму секторите што го одржуваа германскиот просперитет со децении – автомобили, градежништво, машини – се под најголем притисок. Без вештачкото зголемување од државната потрошувачка – сега сочинува половина од БДП – приватниот сектор се очекува да се намали за 4-5% оваа година.
Податоците од анкетите од почетокот на 2025 година покажаа дека над една третина од компаниите планираат намалување на работните места, што сигнализира ослабено расположение во индустрискиот и градежниот сектор. Претходна анкета од крајот на 2024 година покажа уште помрачно расположение: 40% од компаниите размислуваа за намалување на работната сила, додека само 17% имаа планови за вработување.
Невработеноста се приближува до 3 милиони – највисоко ниво во последната деценија.
Германскиот економски институт (IW Köln) известува дека 35% од компаниите низ целата земја планираат да започнат со намалување на персоналот во 2025 година, додека само 24% имаат намера да вработат. Оваа нето перспектива укажува на намалување од десет поени во активноста за вработување.
Неколку големи компании веќе открија значителни планови за намалување на работните места:
Фолксваген: Целта е да се намалат 35.000 работни места во текот на наредните години.
Ауди: Планира да се укинат околу 7.500 работни места во Германија до 2029 година.
ЗФ Фридрихсхафен: Очекува да се укинат приближно 14.000 работни места во Германија до 2028 година.
Дојче Бан: Најавува планови за укинување на 30.000 работни места во текот на следните пет години.
Тисенкруп: Наведе намалување на работната сила – 5.000 во својата челична дивизија до 2030 година, плус замрзнување на вработувањата и понатамошни намалувања во својата автомобилска гранка.
Бош: Глобално планира да се укинат околу 8.250 работни места, со значителен удел во Германија.
ДОГОВОРОТ СО ТРАМП – ГОРЧЛИВА ПИЛУЛА ЗА ГЕРМАНИЈА
Ново истражување на Германската стопанска комора (DIHK) го потврдува она што веќе беше очигледно: трговскиот договор меѓу ЕУ и САД особено ќе ѝ наштети на извозно ориентираната економија на Германија.
Според истражувањето, 58% од компаниите очекуваат дополнителни оптоварувања, што се зголемува на 74% за фирмите со директен бизнис во САД. Само 5% очекуваат каква било корист.
„Овој договор можеби беше политички неопходен, но за многу германски компании тоа е горчлива пилула“, рече извршната директорка на DIHK, Хелена Мелников. „Повисоки тарифи, поголема бирократија, пад на конкурентноста“ – тоа е цената на дипломатското примирје меѓу Вашингтон и Брисел.
Од четвртокот, општа царина од 15% се применува за извозот во САД, што најмногу ги погодува производителите на автомобили и машини. 89% од фирмите ориентирани кон САД пријавуваат непосредни неповолности, 72% се плашат од понатамошно зголемување на тарифите, 80% се грижат за политичката самоволност во трансатлантската трговија, а повеќе од половина планираат да ги намалат операциите во САД.
Во мајското истражување на над 21.000 германски компании, само 23% изјавија позитивни деловни очекувања – намалување за пет поени – додека 30% очекуваат влошување. Во индустријата, еден од тројца очекува помалку нарачки.
Од нив, само 19% планираат да ги зголемат инвестициите, додека околу една третина планираат да ги намалат. Високите цени на енергијата, недостигот на работна сила и политичката неизвесност се сметаат за главни пречки. DIHK предвидува рецесија од 0,3% за 2025 година, но со прилагодување на државните трошоци, вистинскиот пад е поблиску до 4-5%.
Дневните анкети ја потврдуваат истата порака: Германија се деиндустријализира, губејќи стотици илјади работни места во основниот сектор. Дефицитите во социјалното осигурување што веќе се појавуваат се само почеток. Сепак, и политиката и бизнисот одбиваат да спроведат искрена дијагноза.
Зелениот Договор на ЕУ останува на првото место. Трошоците за енергија за германската индустрија се до три пати повисоки отколку за американските конкуренти, двојно повеќе од француските фирми – туркајќи ги енергетски интензивните сектори надвор од земјата.
ДАЛИ КЛИМАТСКАТА АГЕНДА НА ЕУ Е ПРОБЛЕМОТ?
Никој не се осмелува отворено да ја оспори климатската агенда на Брисел. Редок исклучок се случи во јуни, кога група претставници на работничките совети напишаа отворено писмо до канцеларот, наведувајќи го Зелениот договор како основна причина за падот.
Но, повеќето извршни директори го избегнуваат прашањето. Шефот на Mercedes-Benz, Ола Калениус, ги наведува „слабата побарувачка, високите трошоци за производство и неизвесноста на американските тарифи“ за падот на маржите – но ја игнорира улогата на Зелениот договор. Извршниот директор на VW, Оливер Блум, повикува на пониски цени на енергијата и даночни олеснувања за електричните возила – во суштина повеќе субвенции за да се одржи транзицијата.
Корпоративното раководство сега е идеолошки споено со Зелениот договор. Енергетската транзиција ја погоди индустриската база на Германија: секторите како градежништвото и автомобилската индустрија се целосно исфрлени од колосек.
Големите корпорации можат да го прилагодат или преместат производството за да ја избегнат регулативата, но малите и средните претпријатија – средната класа – се уништуваат. Бирократската тежина на Зелениот договор на крајот го расчистува полето за големите корпорации со елиминирање на помалите конкуренти.
Мителстандот (средната позиција, н.з.) нема политичка поддршка, а многумина се борат секојдневно за опстанок – честопати завршувајќи со банкрот. Во првата половина од 2025 година, несолвентноста се зголеми за 9,4% на годишно ниво на 11.900 компании.
Сè уште нема знаци за промена на политиката за климата. Германската корпоративна елита не успеа да ја искористи иницијативата за да наметне политички промени. Германија се упатува кон жешка есен – економски и социјално.
