Аналитика
Во Швајцарија почнаа меѓусебни обвинувања откако САД објавија неочекувана царинска стапка од 39 проценти за алпската земја на нејзиниот национален ден.
Швајцарската претседателка Карин Келер-Сутер е обвинета за грубо погрешно пресметување на трговскиот договор за кој мислела дека успеала да го обезбеди со администрацијата на Доналд Трамп. Други критичари се нафрлаат на огромната фармацевтска индустрија во земјата затоа што го предизвикала гневот на американскиот претседател.
Доцна во четврток, Келер-Сутер имаше „ужасно тежок“ телефонски разговор со Доналд Трамп, според повеќе лица запознаени со ситуацијата, пишува Фајненшел Тајмс.
30-минутниот разговор беше неславна кулминација на повеќе од три месеци и стотици часови преговори во кои швајцарските претставници веруваа дека се на добар пат да обезбедат договор сличен на оној во Велика Британија – царинска стапка од 10 проценти. Наместо тоа, Трамп објави стапка од 39 проценти, една од највисоките во светот – во петок, кога Швајцарија го славеше својот национален ден.
Швајцарските медиуми остро ја критикуваа Келер-Сутер, при што Зонтагс Цајтунг ги нарече неуспешните разговори нејзино „најголемо фијаско“, а таблоидот Блик отиде дотаму што рече дека ова е најголемиот пораз на Швајцарија од 1515 година, кога ја загуби битката против Французите.
Швајцарските претставници беа изненадени бидејќи беа наведени да веруваат дека нивните разговори со американскиот трговски претставник Џејмисон Грир и секретарот за финансии Скот Бесент одат добро и дека е постигнат прелиминарен договор, велат изворите. Во април, Швајцарија соопшти дека е уверена во обезбедувањето ран трговски договор бидејќи е подготвена да вети речиси 150 милијарди долари инвестиции насочени кон САД.
Келер-Сутер, министерка за финансии и претседателка оваа година како дел од ротирачкиот систем на земјата, во јули изјави дека нашла „пристап до Трамп“ – за разлика од многу други земји кои се борат да обезбедат средби со американски претставници.
Швајцарската страна беше подготвена да се согласи на царинска стапка од 10 проценти, основната стапка на Трамп, според две лица запознаени со ситуацијата. Оваа преговарачка позиција беше одобрена од Берн на 4 јули.
Но, во телефонскиот повик во четврток, Трамп се грижеше само за едно нешто: трговскиот дефицит на Швајцарија од 39 милијарди долари со САД и што повеќе може да понуди „многу богатата“ алпска земја.
„Повикот не помина добро во смисла дека од првата минута Трамп јасно стави до знаење дека 10 проценти не се доволни и дека сè на што можеше да се фокусира беше дека Швајцарија краде пари од САД“, рече еден од луѓето. „Немаше ништо што Келер-Сатер можеше да каже“.
Грир во петокот го опиша како „претерување“ верувањето на Берн дека обезбедил текст што само чекал потпис од Трамп. „Ништо не е договорено додека сè не се договори“, изјави тој за Блумберг.
Резултатот беше шокантна царинска стапка од 39 проценти. Не само што беше една од највисоките на глобално ниво, туку беше значително повисока од царината од 31 процент врз Швајцарија што Трамп ја објави во април на она што го нарече „Ден на ослободувањето“. За споредба, повеќето други земји добија пониска стапка на 1 август во споредба со април.
Самата алпска земја веќе ги укина сите индустриски тарифи, а САД е најголемиот извозен пазар на земјата за стоки, вклучувајќи часовници, чоколадо и машини. Таа е исто така огромен инвеститор во САД, а Нестле, Рош и Новартис вработуваат илјадници Американци.
Извозот на злато – често транзитирајќи низ Швајцарија за рафинирање или трговија – е во голема мера одговорен за трговскиот дефицит на земјата со САД. Сепак, и златото и фармацевтските производи се ослободени од „реципрочните тарифи“ на Трамп, што додава на збунетоста во Берн за тоа што повеќе може да понуди.
Но, додека Келер-Сутер ја доби поголемиот дел од вината, некои корпоративни гласови го нападнаа влијателниот фармацевтски сектор за торпедирање на разговорите.
Главниот извршен директор на швајцарскиот производител на часовници Брајтлинг, Жорж Керн, рече дека неговата земја е „држена како заложник“ од фармацевтската индустрија што го иритираше Трамп.
Фармацевтскиот сектор на Швајцарија испраќа околу 60 проценти од својот извоз во САД. Новартис и американската подружница на Рош, Џенентек, беа меѓу фармацевтските компании што добија писма од администрацијата на Трамп оваа недела со кои се бара да ги намалат цените на лековите. Швајцарските компании ветија милијарди долари инвестиции во САД оваа година.
Швајцарската берза, која беше затворена во петокот, се подготвува за загуби кога тргувањето ќе продолжи во понеделник. Новартис, Рош и групата за потрошувачки стоки Нестле, како и компаниите за луксузни часовници Ричмонт и Своч, сите се котирани на швајцарската берза.
Швајцарско-американската стопанска комора, во меѓувреме, инсистира дека инвестициските ветувања на Швајцарија сè уште би можеле да резултираат со подобар договор.
„Имаме девет милиони луѓе во Швајцарија, но нашето инвестициско ветување по глава на жител е многу повеќе од она што го ветија Јапонија или ЕУ. Ако зборуваме за трговски дефицит од 40 милијарди долари, тоа мора да се стави во перспектива“, рече Рахул Сахгал, извршен директор на Швајцарско-американската стопанска комора.
Сахгал, чија група беше дел од голем број рунди преговори меѓу двете земји, рече дека Швајцарија треба „да се обиде да открие што друго можеме да понудиме. Гледаме дали можеме да имаме состанок.“
