Американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која на TikTok му се одобрува 75-дневно продолжување на времето за усогласување со законот, со кој се забранува апликацијата доколку не се продаде. Трамп, исто така, изјави и дека е отворен за опцијата неговиот близок сојузник, милијардерот Илон Маск да го купи Тикток, ако тој тоа го посака.
Во извршната наредба потпишана во понеделникот, Трамп му наложи на американскиот државен обвинител да не ја спроведува забраната 75 дена додека неговата администрација го определи „соодветниот курс напред на уреден начин што ја штити националната безбедност додека избегнува нагло исклучување“ на TikTok.
Според федералниот закон што беше потврден од Врховниот суд минатата недела, од матичната компанија на TikTok, ByteDance, се бараше да ја продаде платформата на одобрен купувач до недела или да се соочи со забрана на национално ниво. Во саботата навечер, неколку часа пред да стапи на сила забраната, TikTok стана неупотреблив за американските корисници. Но, се врати на интернет во неделата, при што TikTok му се заблагодари на Трамп за помошта на платформата.
Федералниот закон, усвоен со двопартиска поддршка во Конгресот минатата година, обезбедува продолжување од 90 дена доколку е постигнат напредок кон продажбата. Но, извршната наредба на Трамп сега ги комплицира работите за компаниите кои би можеле да бидат одговорни за доставување на услугата на TikTok до американските корисници.
ДАЛИ ТРАМП НАВИСТИНА ЈА ПОНИШТИ ЗАБРАНАТА ЗА ТИКТОК?
Извршната наредба е инструкција од претседателот која зад себе ја има тежината на законот. Но, наредбата на Трамп не ја поништува забраната.
Наместо тоа, му кажува на американскиот јавен обвинител да не го спроведува законот засега – нешто што експертите очекуваа дека ќе биде неговиот прв потег. Тоа купува време за неговата администрација да, како што вели наредбата, „да го одреди соодветниот курс на дејствување“.
Трамп ја истакна можноста TikTok да стане заедничко вложување, велејќи им на новинарите дека бара партнерство од 50 до 50 помеѓу „САД“ и ByteDance, иако тој не даде дополнителни детали за тоа како тоа би можело да функционира.
Засега, иако наредбата создава ситуација кога претседателот директно се спротивставува на пресудата донесена од Врховниот суд, кој го потврди законот за забрана на TikTok на 17 јануари.
Се вели дека забраната е „дизајнирана за да ја спречи Кина – назначен странски противник – да ја искористи својата контрола над ByteDance за да ги превзема личните податоци на американските корисници на TikTok“.
Технички, дури и откако ќе поминат 75-те дена, би било можно Трамп да дозволи законот да важи, но да му каже на американското Министерство за правда (DoJ) да продолжи да го игнорира.
Владата ефикасно ќе им каже на Apple и Google дека нема да бидат казнети затоа што продолжуваат да им дозволуваат на луѓето да преземаат TikTok на нивните уреди, што значи дека законот ќе остане на сила, но во суштина ќе биде вишок.
Не е јасно дали фирмите ќе продолжат да ја нудат апликацијата под овие околности.
Трамп во понеделникот рече дека бара договор за кој ќе посредува американската влада да склучи за 50% контрола на TikTok, додавајќи дека „секој богат човек“ му се јавил за купување на платформата за социјалните медиуми.
Еден ден претходно, тој предложи услови во кои САД ќе имаат 50% удел „во заедничко вложување“ што ќе биде „поставено помеѓу САД и кое било купување што ќе го избереме“. Но, деталите остануваат матни и не е јасно дали Трамп предлага контрола на апликацијата од владата или друг ентитет во САД.
Според TikTok, приближно 60% од приватен ByteDance е во сопственост на глобални инвеститори, како што се General Atlantic и Susquehanna International Group. Вработените во ByteDance и основачот на компанијата, Џанг Јиминг, исто така имаат удел од 20%.
Технолошката компанија не откри финансиски детали за нејзините подружници, вклучително и глобалното или американското работење на TikTok.
Дури и ако американска компанија може да стекне 50% удел во TikTok, не е јасно како трансакцијата организирана од Трамп ќе одговори на некои од грижите за националната безбедност што ги натера пратениците и администрацијата на Бајден да се залагаат за распуштање.
На пример, Трамп не се осврна дали ќе дозволи ByteDance да продолжи да го контролира алгоритмот TikTok кој го поттикнува она што корисниците го гледаат на платформата. Алгоритмот, кој е ажуриран и одржуван од инженерите на ByteDance во Кина, е една од главните грижи меѓу поддржувачите на законот.
Извршната наредба на Трамп забележува дека администрацијата мора да има период на преглед за да ги процени владините разузнавачки информации и чекорите што ТикТок ги презеде за да одговори на загриженоста на Вашингтон.
КОЈ Е ЗАИНТЕРЕСИРАН ДА ГО КУПИ ТИКТОК?
ByteDance долго време инсистираше на тоа дека нејзиниот имот не е на продажба. И покрај тоа, Bloomberg News објави дека фирмата размислува за продажба на сојузникот на Трамп, Илон Маск. Сепак, TikTok го опиша ова како „чиста фикција“.
Милијардерот Френк Мекорт и канадскиот бизнисмен Кевин О’Лири – познат инвеститор на Shark Tank, американската верзија на Dragon’s Den – стојат зад посебна понуда за купување на платформата без нејзиниот алгоритам. Мекорт, поранешен сопственик на безбол тимот Лос Анџелес Доџерс, рече дека обезбедил 20 милијарди долари од конзорциум инвеститори.
Најголемиот јутјубер во светот Џими Доналдсон – или MrBeast – исто така тврди дека е во трка откако голем број инвеститори го контактирале по претходен твит кој го сигнализира неговиот интерес. Американскиот пребарувач наречен Perplexity AI, исто така, наводно понудил спојување со TikTok.
Во март 2024 година, поранешниот министер за финансии на Трамп, Стивен Мнучин, рече дека сака да состави група за да ја купи апликацијата, но не е јасно дали тој сè уште го следи тоа.
КОЈ ИМА ЌАР ОД ГАСНЕЊЕТО НА ТИКТОК?
Кои други платформи би можеле да ги користат корисниците на TikTok?
TikTok вели дека има 170 милиони корисници во САД кои поминуваат – во просек – 51 минута дневно на апликацијата во 2024 година.
Експертите велат дека ривалите како Instagram Reels и YouTube Shorts би можеле да имаат корист доколку напорите на Трамп целосно да го врати TikTok не успеат.
Корисниците носат огласувачи – така што ова може да биде голем финансиски поттик за тие платформи.
„Главните маркетинг службеници со кои разговаравме потврдија дека ќе ги пренасочат своите медиумски долари кон Мета и Гугл доколку повеќе не можат да се рекламираат на ТикТок“, рече Келси Чикеринг, аналитичар во компанијата за истражување на пазарот Форестер.
Други потенцијални победници го вклучуваат Twitch, кој го стекна своето име со хостирање преноси во живо – популарна карактеристика на TikTok. Twitch е добро познат особено на гејмерите, иако неговата друга содржина исто така се шири.
Други платформи во кинеска сопственост, како што е Xiaohongshu – познат како RedNote меѓу неговите корисници во САД – исто така забележаа брз раст во САД и Обединетото Кралство.