НОВО ТРГОВСКО ПОГЛАВЈЕ: Царините за јапонските автомобили паѓаат на 15%

Американскиот претседател Доналд Трамп во четвртокот стави потпис на извршна наредба со која се отвора ново поглавје во трговските односи меѓу САД и Јапонија. Со неа се намалуваат царините за увоз на јапонски автомобили од 27,5% на 15% и се поставува нова рамка за размена што ја опфаќа индустријата, земјоделството и воздухопловството. Вашингтон и Токио до овој договор дојдоа по месеци тешки преговори и неколку неделни доработки на деталите, а со него се формализира и планот за примена на данок од 15% на речиси целиот јапонски извоз во САД.

Како дел од договорот, Токио се обврза да инвестира 550 милијарди долари во американски проекти избрани од владата во Вашингтон и да ја зголеми куповната моќ кон американските производители на пченка, соја, ориз, биоетанол и други земјоделски производи. Вклучени се и комерцијални авиони, како и одбранбена опрема произведена во САД. Јапонија, која традиционално се спротивставуваше на отворање на својот пазар за американскиот ориз, овојпат прифати постепено зголемување на увозот за 75%. Дополнително, се потврди и набавката на 100 авиони од „Боинг“, како и земјоделски и растителни производи во вредност од 8 милијарди долари годишно.

Белата куќа договорот го претстави како значаен чекор што ќе помогне во намалување на трговскиот дефицит на Америка со Јапонија и ќе создаде „пробивни можности за пристап до пазарот“ во повеќе сектори. Трамп, кој уште во јули го нарече „масивен“, сега го поздрави како зделка што е добра за двете страни и ја истакна важноста од фер распределба на придобивките.

Сепак, глобалната тарифна кампања на Трамп веќе остави последици врз синџирот на снабдување. Огромниот автомобилски сектор во Јапонија беше особено погоден. Тојота предупреди дека американските царини ќе ѝ нанесат загуби од околу 10 милијарди долари и ја намали својата прогноза за оперативна добивка за целата година за 16%. Слични предупредувања дојдоа и од „Форд“, кој предвидува пад од 3 милијарди долари, како и од „Џенерал моторс“, чијшто очекуван удар е меѓу 4 и 5 милијарди долари. Автомобилите сочинуваат околу една петтина од вкупниот извоз на Јапонија, а САД се најголем пазар за овие производи.

Договорот беше финализиран во момент на политички турбуленции во Токио. Јапонскиот премиер Шигеру Ишиба се соочува со зголемен притисок дома, откако неговата Либерално-демократска партија изгуби места на изборите за Горниот дом. Внатрепартиските извештаи поразот го припишуваат на слабата привлечност на мерките против инфлацијата, политичките скандали и неможноста да се мобилизираат младите гласачи. Иако Ишиба инсистира дека ќе остане на функцијата, аналитичарите проценуваат дека постои значителна веројатност за негово симнување, а дел од партиските кругови веќе бараат нов лидер.

За Вашингтон, пак, овој договор претставува дел од пошироката стратегија за реструктурирање на глобалната трговија преку нови правила и притисок врз сојузниците. За Јапонија, тој е тежок компромис што треба да обезбеди стабилен пристап до клучниот американски пазар и да ублажи дел од неизвесноста што ја предизвикаа тарифите во последните години.