Аналитика
ЕУ ја повика Кина да престане да го ограничува извозот на ретки земни минерали и магнети, а шефот за трговија на блокот рече дека нејзините индустрии се во „алармантна ситуација“.
Барањето доаѓа во време кога секторите низ Европа алармираат за недостиг на ретки земни елементи, кои се користат за производство на високотехнолошки производи, почнувајќи од електрични автомобили и паметни телефони, па сè до воени тенкови и авиони.
„Го информирав мојот кинески колега за алармантната ситуација во европската автомобилска индустрија, но би рекол за индустријата како таква, бидејќи очигледно ретките метали и трајните магнети се апсолутно неопходни за индустриското производство“, рече Марош Шефчовиќ.
Околу 90 проценти од светското снабдување со ретки земни минерали доаѓа од Кина, која воведе контрола на извозот на своите пратки во април како одмазда на „реципрочните“ тарифи на американскиот претседател Доналд Трамп.
Ретките земјини елементи се состојат од 17 елементи. На 4 април, Пекинг додаде седум од нив – диспрозиум, гадолиниум, лутециум, самариум, скандиум, тербиум и итриум – на својата листа за контрола на извозот, плус неколку магнети за ретки земји, два дена откако Трамп објави „реципрочни тарифи“, што значи дека сега се потребни лиценци за нивен извоз.
Иако ваквите ограничувања наводно имале за цел да ги казнат САД, фирмите ширум светот се најдоа во судир. Бизнис комори и индустриски групи ги повикаа европските влади да се залагаат за решение, бидејќи резервите на минерали се намалуваат, а производството во некои области е во застој.
Европските компании се пожалија дека кинеското Министерство за трговија се чини дека е неспособно да се справи со обемните барања, при што лиценците се издаваат бавно и делумно.
„Од некои апликанти се бараат чувствителни информации што би можеле да ја загрозат нивната интелектуална сопственост, па затоа тие не се подготвени да ги предадат, но мораат ако сакаат да добијат одобрение“, рече Адам Данет, генерален секретар на Трговската комора на ЕУ во Кина.
Комората одржа „итни состаноци“ со кинеските власти во последните денови по изливот на вознемиреност од целата европска индустрија.
„Долго време не сум видел ништо од ваков обем“, рече Данет за нивото на загриженост меѓу бизнисите во ЕУ.
Шефковиќ рече дека двете страни ги споредиле бројките за бројот на апликации наспроти издадените лиценци.
Бројките не се совпаѓаат, рече Шефковиќ, додавајќи дека ЕУ ќе му ги достави на Пекинг „сите податоци и ќе ги опфати сите компании кои сега се во исклучително тешка ситуација“.
Шефковиќ посочи дека Пекинг би можел да го поедностави својот систем, кој сега ги проверува сите барања за апликации за „двојна употреба“, што значи дека ретките метали би можеле да се користат за воено производство.
„Некои од автомобилските компании веќе најавуваат дека доколку ова прашање не се реши, може да има огромни тешкотии во производството за краток временски период“, рече Шефковиќ.
„Неговите информации беа малку поинакви и затоа се согласивме дека тој ќе го разјасни ова што е можно поскоро и дека ќе ги разгледаме и предлозите што ги дадов вчера, а тоа беше нашата силна преференција тука“, додаде тој.
Предлозите на ЕУ вклучуваат „да не се опфати цивилното производство со овој многу сложен систем“, рече Шефковиќ.
Блокот, исто така, би сакал да види „општа примена која ќе го опфаќа еднаш годишно за целото производство“, елиминирајќи ја потребата од макотрпни повторени апликации.
Тој истакна дека ЕУ сака промените да избегнат „огромни доцнења во документацијата и стрес, што ова го претставува за нашата индустрија и за нашите компании“.
„Се согласуваме дека релативно наскоро ќе се вратиме на ова прашање.“
Исто така во среда, ЕУ именуваше 13 проекти што ќе ги иницира надвор од своите граници за да помогне во подобрувањето на нејзината самоодржливост во ретките земјини елементи и критичните минерали.
„Забраните за извоз ја зајакнуваат нашата волја за диверзификација, а можеби дури и ја зајакнуваат релевантноста на нашиот фокус на намалување на зависностите“, рече Стефан Сежурн, раководител на индустриската стратегија на Европската комисија, при објавувањето на проектите во Брисел.
Два проекта ќе опфатат ретки земјини минерали во Малави и Јужна Африка, додека други ќе се фокусираат на разни суровини во Велика Британија, Канада, Гренланд, Казахстан, Мадагаскар, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Бразил и Нова Каледонија, француска прекуокеанска територија.
Кризата со ретките метали додава уште една компликација на веќе затегнатите трговски врски меѓу ЕУ и Кина.
Порано оваа недела, земјите-членки на блокот гласаа за исклучување на кинеските компании од нивниот профитабилен пазар за набавка на медицински помагала, откако Пекинг одби да ги отвори своите тендери за ЕУ.
