Аналитика
Европската унија размислува да ја прошири својата истрага за платформата за социјални медиуми Х на Илон Маск поради потенцијални прекршувања на модерирањето на содржината. Истрагата за работењето на платформата Икс, која започнала кон крајот на 2023 година според Законот за дигитални услуги (DSA), тогаш делумно се однесувала на објавите на мрежата по нападите на Хамас врз Израел.
Сега загриженоста се зголеми откако Маск јавно застана зад промовирање на екстремно десничарските фигури во Европа, вклучително и кандидатката на германската Алтернатива за Германија, Алис Вајдел, пред изборите во земјата во февруари.
Лидерите на ЕУ се исплашени од фактот дека Илон Маск поседува голема политичка, информативна и економска моќ, која не може да се користи како средство за странско мешање во политичкиот процес. Техно-мултимилијардерот, кој по изборите во САД стана дел од најтесниот тим на Доналд Трамп последниве недели предизвика контроверзи во декември кога напиша на X дека „само AfD може да ја спаси Германија“, мислејќи на Алтернатива за Германија, екстремно десничарска националистичка партија чија популарност порасна во последниве години делумно поради нејзината антиимиграциска реторика.
Маск потоа целосно ја поддржа AfD во уредничкиот коментар на германски весник. Неколку дена претходно, Маск го нарече германскиот канцелар Олаф Шолц „неспособен будала“ и рече дека веднаш треба да поднесе оставка.
По Новата година Маск го сврте фокусот на своите онлајн напади кон британскиот премиер Стармер во услови на многу чувствителна и жестока домашна дебата во Велика Британија. Тој објави на X дека „Америка треба да го ослободи народот на Британија од нивната тиранска влада“ и се завзеде за ослободување на британскиот екстремно десничарски активист Томи Робинсон од затвор.
Потпретседателката на Комисијата на ЕУ, Хена Виркунен, посочи дека тие во моментов прават проценки дали сегашниот опсег на истрагата е доволен.
Комисијата, исто така, испитува дали дискусијата во живо помеѓу Маск и Вајдел на Х била неправедно промовирана, потенцијално кршејќи ги правилата на DSA со давање политичка предност. X и Европската комисија допрва треба да коментираат за ова прашање.
Во јули минатата година, регулаторното тело на ЕУ веќе донесе заклучок дека X ја прекршил DSA, наведувајќи ги измамничките практики поврзани со системот за проверка на платформата, наречен Blue Chip. Маск на ова возврати со тоа што рече дека го поздравува јавното правно соочување за откривање на фактите пред европските граѓани.
Според Законот за дигитални услуги, Елон Маск и неговата платформа за социјални медиуми, X, би можеле да се соочат со тешки казни доколку иследниците за Европската унија утврдат дека тој манипулирал со алгоритмот на страницата со цел да влијае на гласачите. DSA беше усвоен во 2022 година за да се спречат дезинформации и други незаконски активности на интернет.
Минатиот четврток, Маск во живо го пренесуваше разговорот со Алиса Вајдел, лидерката на националистичката Алтернатива за Германија (AfD), и ја засили пораката на партијата пред изборите во февруари. Како што Маск стана политички поактивен, постои зголемена загриженост дека X може да манипулира со својот алгоритам за да ја зголеми видливоста на интервјуто и да ѝ понуди на Вајдел неправедна предност, кршејќи го законот DSA, како и интегритетот на изборите во Германија кои се приближуваат.
Една неодамнешна студија на Универзитетот во Квинсленд покажа дека алгоритмот Х можеби бил дотеран во летото 2024 година за да ги зајакне функциите на Маск во времето кога тој го одобри Доналд Трамп за американски претседател. Студијата заклучи дека можноста за алгоритамско приоретизирање или пристрасност има „пошироки импликации за разбирање како алгоритмите на платформата можат да го обликуваат јавниот дискурс преку влијание кои гласови и содржини добиваат зголемена видливост и интеракција“.
Ако Европската унија открие дека алгоритмот X е изманипулиран за да се поттикне содржината одобрена од Маск, може да наметне високи казни на платформата – до 6% од нејзиниот глобален приход – па дури и да ја блокира страницата низ 27 земји-членки. „Можат да го исфрлат од единствениот европски пазар, ако продолжи да не ги почитува правилата“, изјави за ДВ Андреа Ренда, која ја води единицата за глобално управување, регулатива, иновации и дигитална економија во Центарот за европски политички студии. „Загриженоста е што, како сопственик на платформа, тој може да создава привилегиран канал за засилување на одредени содржини, вклучително и говор на омраза и дезинформации“, рече Ренда. „Тоа е она што платформите не треба да го прават според DSA“.
„Маск не се однесува како чисто рационален економски актер“, изјави за Дојче Веле Феликс Карте, виш соработник во германската фондација Меркатор. „Се чини дека неговите постапки се политички мотивирани, што го прави малку веројатно дека само заканата со парични казни или правни реперкусии би го одвратила“.
Оние кои се загрижени дека Маск и Х може да претставуваат закана за интегритетот на изборите во Европската унија, ја охрабруваат ЕУ да се подготви за долга борба на повеќе фронтови.
„Одговорот не треба исклучиво да се потпира на DSA“, рече Ренда. „Лидерите на ЕУ треба да дејствуваат и на политичко ниво, бидејќи Илон Маск има невидена политичка, информативна и економска моќ, која не може да се користи како средство за странско мешање во политичкиот процес.
