Аналитика
Владата предводена од премиерот Росен Жељазков поднесе оставка на 11 декември 2025 година по неколку недели широки протести низ цела Бугарија. Десетици илјади луѓе маршираа во Софија и други градови, барајќи владата да се повлече поради економските политики и перципираната корупција.
Премиерот Росен Жељазков одлучи да поднесе оставка, велејќи дека го слушнал „гласот на граѓаните“.
Оставката дојде непосредно пред закажаното гласање за недоверба во парламентот што го поднесе опозицијата.
Бугарската влада падна само неколку недели пред Бугарија да го усвои еврото на 1 јануари 2026 година, што е голем национален пресврт. Иако падот на владата создава политичка нестабилност, аналитичарите и официјалните лица велат дека транзицијата кон еврото сепак ќе продолжи. Сепак, кризата го истакнува незадоволството на јавноста што се преклопува со економскиот расположен став околу промената.
МРАЗОТ „СКРШЕН“ 1992
Ова е првиот кабинет по повеќе од една деценија што падна по граѓанско незадоволство, потсетува бугарскиот Факти.
24 влади владееја со Бугарија од 1991 година. Речиси половина од нив беа привремени, потсетува bTV.
Пред повеќе од 30 години, кабинетот на Филип Димитров, кој се потпираше на поддршката на ДПС, се соочи со незадоволство и штрајкови. Дури и синдикатот „Подкрепа“ се огласи против владата. Во летото 1992 година, претседателот Жељо Желев се придружи на нападите врз владата.
Шефот на државата свика прес-конференција во Бојана, на која остро ја критикуваше владата за објавување војна на медиумите, синдикатите, црквата, претседателството и вонпарламентарните политички формации – епизода подоцна наречена „Бојански ливади“. Два месеци подоцна, кабинетот на Филип Димитров поднесе гласање за доверба, но го изгуби гласањето.
Во истиот парламент беше избран нов состав на Советот на министри. Мнозинството од БСП и МРФ застанаа зад него. Кабинетот на Љубен Беров преживеа шест гласања за недоверба што ги побара УДФ, но поднесе оставка во 1994 година.
„ЗИМАТА НА ВИДЕНОВ“
Кабинетот на премиерот Жан Виденов беше втор што падна по масовните протести. Хиперинфлацијата, недостигот од храна и економскиот колапс на земјата доведоа до оставка на владата во декември 1996 година.
Додека Виденов продолжува да ги извршува своите функции до изборот на нова редовна или привремена влада, има нови протести, бунт и упад во парламентот, што ја забрзува постапката за формирање привремена влада и распишување парламентарни избори.
По падот на Виденов, на 4 февруари 1997 година, Георги Прванов, лидер на БСП, и Николај Добрев, кандидат за премиер, му предадоа на Петар Стојанов папка за формирање влада во преостанатиот мандат на 37-то Народно собрание.
Стојанов одби да ја земе папката, а по Консултативниот совет за национална безбедност, и во истиот ден, БСП го врати мандатот. Вториот и третиот мандат не беа предадени јавно, а изјавата на Петар Стојанов, објавена во бројот 34 на весникот „Демократија“ од 5 февруари 1997 година, фрла светлина врз она што го кажа „Дондуков“.
АНТИМОНОПОЛСКИТЕ ПРОТЕСТИ
Владите на Иван Костов, Симеон Саксобурготски и Сергеј Станишев беа првите што отслужија цел мандат, иако потоа ги загубија изборите.
Првата влада на Бојко Борисов поднесе оставка во 2013 година по „Антимонополските протести“. Незадоволството започна во зимата 2013 година, со политички протести што започнаа кон крајот на јануари 2013 година и се проширија во над триесет градови во Бугарија. Првично предизвикани од високите сметки за електрична енергија и насочени против компаниите за дистрибуција на електрична енергија (монополи на државно регулираниот пазар на електрична енергија), протестите се свртеа против политичкиот систем воопшто.
ГЕРБ победи на последователните парламентарни избори, но не успеа да формира мнозинство во Народното собрание. Владата ја предводеше кандидатот на БСП за премиер – финансиерот Пламен Орешарски, кој формираше експертски кабинет од претставници на БСП, МРФ и независни експерти.
Изборот на Делјан Пеевски за претседател на Државната компанија за дистрибуција на електрична енергија (САНС) доведе до протести под слоганот #ДАНСwithme, кои траеја повеќе од една година. По 405 дена протести, кабинетот на Орешарски поднесува оставка.
Втората влада на Бојко Борисов поднесува оставка по поразот на претседателските избори во 2016 година, а кабинетот „Борисов 3“ владее со целосен мандат до 2021 година, и покрај големите протести и блокади во 2020 година.
ПЕРИОД НА НЕСТАБИЛНИ ВЛАДИ ВО СОФИЈА
По два привремени кабинети, беше избрана редовна влада – онаа на Кирил Петков, поддржана од ПП, ИТН, БСП и ДБ. Таа падна по гласањето за недоверба.
Владата Денков-Габриел поднесува оставка за да ја спроведе договорената „ротација“ на премиерите, но ПП-ДБ и ГЕРБ никогаш не постигнаа договор за тоа како треба да изгледа следниот кабинет, чиј премиер требаше да биде Марија Габриел.
Турбулната политичка ситуација сега го става на преден план прашањето како ќе се формира редовна влада. А пред тоа, на „Дондуков 2“ тие повторно ќе ја отворат „домашната книга“ за да назначат привремен кабинет и да одржат нови предвремени избори.
ШТО Е СЛЕДНО ЗА БУГАРИЈА?
Според бугарскиот Устав, Жељазков формално ја поднесува оставката до Националното собрание, кое мора да гласа за нејзино прифаќање. Но, дури и по прифаќањето на оставката, кабинетот продолжува да функционира како привремен кабинет сè додека не се формира нов.
Претседателот Румен Радев одржува задолжителни консултации со сите парламентарни партии, при што се предвидени до три обида за доделување на мандати на партии кои можат да формираат влада, почнувајќи прво со онаа што има најмногу пратеници.
Радев може да избере која било партија за последен обид. Ова често се користи за да се промовира компромисен кандидат или технократски кабинет. Ако некој од овие мандати успее, Парламентот гласа за одобрување на новата влада.
Ј.Д.
(Фото: Wikipedia)
