Аналитика
Инфлацијата во Обединетото Кралство достигна мрачен рекорд, зголемувајќи се на 10,1% во јули 2022 година, според податоците на Канцеларијата за национална статистика. Инфлацијата е на највисоко ниво во последните 40 години и се очекува да се зголеми до 13% во наредните месеци, прогнозира Банката на Англија.
Пред да биде соборена во јули, администрацијата на Борис Џонсон постојано инсистираше на тоа дека кризата на трошоците за живот е резултат на глобалниот инфлациски притисок – тврдење што подоцна беше искористено во натпреварот за лидерство на Конзервативната партија за да се одбрани економското искуство на партијата.
Како се споредува индексот на потрошувачки цени (ИПК) во Велика Британија со оние во Европа? NationalWorld ги анализираше најновите податоци од најблиските соседи за да види дали стапката на инфлација во Велика Британија е на исто ниво како што вели владата. ИПК е меѓународно споредлив метод за следење на инфлацијата за типична кошница со секојдневни стоки и услуги.
Вклучени се цените на сè, од храна, облека, до автомобили, при што кошницата е пондерирана за предметите што се најважни за домаќинствата. На пример, млекото и лебот имаат поголемо влијание врз вкупната стапка на инфлација во однос на паметните часовници. И покрај тоа што е важно мерило според кое можеме да одредиме дали да ги промениме или не нашите навики за трошење, ИПК исто така се користи за одредување на висината на државните пензии, бенефициите и законски исплати за боледување.
Бидејќи инфлацијата порасна во јули на рекордно високо ниво од 10,1 отсто ова значи дека вкупната кошничка на стоки чинела 10,1% повеќе отколку во јули 2021 година. За споредба – стапката на инфлација на CPI во јули 2021 година беше само 2%.
Кога NationalWorld за прв пат ја спореди стапката на инфлација на ОК со оние во Европа во јануари 2022 година, откривме дека забележано е едно од најголемите пропорционални зголемувања од година во година – при што само Шпанија, Белгија и Ирска доживеале поголеми скокови.
Во однос на најновиот индекс на потрошувачки ценни од јули 2022 година, Шпанија (10,8%) и Холандија (10,3%) се единствените големи економии кои имаат повисока инфлација од Обединетото Кралство (10,1%). Зголемувањето на Шпанија за 0,6 процентни поени во однос на месецот беше поттикнато од сметките за домаќинствата, при што електричната енергија е најголемиот двигател на зголемувањето.
Сепак, британската влада вели дека очекува инфлацијата да се забави во втората половина од годината благодарение на поддршката од 30 милијарди евра што ја најави оваа година, вклучително и намалување на даноците за електрична енергија.
Инфлацијата се зголеми низ Европа во текот на минатата година. Главната разлика помеѓу Обединетото Кралство и другите држави се сметките за енергија. Ограничувањето на цената на енергијата во Британија се покажа како високо инфлаторен потег, односно дејствуваше како главен придонесувач за инфлацијата во Британија, додека додека некои влади на континентот беа во можност да ги заштитат своите граѓани од најлошото поскапување на сметките за енергија. Поддршката за трошоците за живот беше подарежлива во ЕУ, додека британските власти најавуваат финансиска помош е на пат за своите граѓани подоцна во текот на 2022 година.
Зголемувањето од 54% на ограничувањето на британскиот регулатор на енергетика во април 2022 година го зголеми индексот на потрошувачките цени на Велика Британија за огромни два процентни поени. Доколку Кремљ претходно не го прекине снабдувањето со гас за европските поддржувачи на Украина, Велика Британија веројатно повторно ќе ја предводи пакетот во октомври кога се предвидува дека сметките за енергија ќе се зголемат за уште еден значителен процент.
Сепак, треба да се забележи дека секое запирање на рускиот увоз на енергија ќе влијае негативно и на Велика Британија, бидејќи последователниот ценовен шок ќе се види на големопродажните енергетски пазари.
Во меѓувреме, Холанѓаните забележаа пораст на нивната стапка на инфлација за огромни 1,7 процентни поени помеѓу јуни и јули. Официјалната статистичка организација на земјата CBS вели дека порастот се должи на повисоките трошоци за греење и електрична енергија, кои се зголемени за 108%, како и на поскапите имоти. Холандија беше исклучена од рускиот гас на крајот на мај. На 1 јули, владата на земјата го намали ДДВ за енергијата од 21% на 9% – намалување што ќе биде во сила до крајот на 2022 година. Тоа може да значи омекнување на холандската инфлација кога ќе бидат објавени податоците од август.
И покрај тоа што, исто така, забележа зголемување на цените на храната со слична големина во Обединетото Кралство, цените на горивата во Холандија паднаа од месец на месец од 2,35 евра за литар на 2,21 евра како резултат на намалувањето на давачките за гориво. Дизелот исто така падна од 2,14 евра за литар на 2,07 евра.
Не сите други големи европски економии доживеаја толку големи зголемувања на нивниот индекс на потрошувачките цени. Франција забележа раст од месец на месец од само 0,3 процентни поени, додека Германија и Италија дури забележаа пад од месец на месец во нивниот CPI.
Во случајот со Германија, владината поддршка стои зад падот на нејзиниот CPI, според неговото официјално тело за статистика Destatis. Додека цените на енергијата се зголемија за 35,7%, а цените на храната (за 14,8%) ги надминаа оние на ОК (12,6%), месечната понуда од 9 евра за неограничено патување во германскиот јавен превоз, како и еднократниот попуст на сметките за енергија од 300 евра е намалена. притисок врз германските домаќинства сугерира Дестатис.
Во случајот со Белгија, важен дел од контекстот што треба да се забележи е дека сите плати во земјата се врзани за CPI; така што кога инфлацијата расте, потрошувачите не губат куповна моќ.
Проблемите со кои се соочуваат европските земји се во голема мера слични на состојбите во Британија.
Војната Русија-Украина, закрепнувањето од Ковид-19 и тесните грла во синџирот на снабдување се вообичаени теми зад инфлацијата, при што поскапувањата се најостри во енергијата, храната и транспортот. Онаму каде што лежат разликите се во политиката. Она што го покажува оваа анализа е дека владата на Обединетото Кралство не е заложник на постоечките глобални притисоци како што таа тврди дека е.
Споредбата со Европа, исто така, покажува дека јавната потрошувачка може да се зголеми без да се поттикне инфлацијата – иако некои земји со високи стапки на инфлација, како Шпанија, можеби покажуваат каде лежат границите на владината интервенција.
На крајот на краиштата, сето тоа значи дека следниот премиер на ОК – било да е Лиз Трус или Риши Сунак – ќе има многу мостови кои би можеле да одредат каде ќе оди инфлацијата во ОК. Она што ја комплицира ситуацијата е рецесијата што се предвидува да започне во последните три месеци од 2022 година. Двајцата лидерски надежи имаат различни ставови за тоа што да прават.
