Аналитика
Потрошувачките цени во Хрватска во октомври се зголемија за 13,2 отсто на годишно ниво, што е ново рекордно високо ниво, откако се зголемија за 12,8 отсто во септември, објави хрватскиот завод за статистика (Кростат) во извештајот во средата.
Побрзо напредуваа трошоците за храна и безалкохолни пијалоци (19,7% наспроти 19,1% во септември); домување и комунални услуги (16,1% наспроти 13,3%); комуникација (0,9% наспроти 0,4%); алкохолни пијалоци и тутун (4,4% наспроти 4,2%); мебел и опрема за домаќинство (15,8% наспроти 15,7%); ресторани и хотели (17,8% наспроти 17,3%) и здравје (3,5% наспроти 2,9%).
Од друга страна, цените на транспортот се намалија (11,5% наспроти 12,3%); а истото се однесува и на цените на облека и обувки (6,6% наспроти 10,1%); рекреација и култура (8,4% наспроти 8,8%) , а инфлацијата е стабилна за разни стоки и услуги (на 10,7%). На месечна споредба, индексот на потрошувачки цени (ИПК) се зголеми за 1,3% во октомври, по растот од 1,5% во септември.
Иако намалувањето на цените барем во една област може на прв поглед да изгледа како малку добра вест, тоа е конкретен показател дека стандардот е поткопан до степен што несуштинската потрошувачка почна цврсто да се истиснува. „И покрај мерките на хрватската влада за ограничување на цените во одредени категории производи, инфлацијата очигледно се прелева на други групи производи и почнува да врши притисок и на страната на побарувачката. Ова е делумно последица на претходното зголемување на трошоците (што е особено видливо во континуираниот силен раст на цените на производителите), па со се уште солидна побарувачка растат и потрошувачките цени во другите категории“, истакнуваат аналитичарите на РБА.
Гувернерот на Хрватската народна банка, Борис Вујчиќ, неодамна изјави дека најновите податоци покажуваат дека ширењето на инфлацијата првпат почна да се намалува во октомври. Тој рече дека ова е добра вест и дека може да укаже дека сме „поблиску до врвот на инфлацијата“.
Мотор на годишната инфлација (досега) беше забрзувањето на цените во категориите кои се поттикнати од трошковните шокови, иако страдаат и другите категории. Гледајќи само од перспектива на месец октомври, храната поскапела за речиси една петтина за една година, рестораните и хотелите имаат потреба од луѓето да одвојат 17,8% повеќе, додека трошоците за домување, вода, струја, гас и други горива се За 16,1 отсто повеќе. Во категоријата мебел, домашна опрема и редовно одржување е забележан просечен пораст на цената од 15,8 отсто. И превозот денеска е поскап за 11,5 отсто.
„Полека станува се појасно дека Европската централна банка заостанува зад кривата на очекувања. Овде во хрватски услови го имаме и елементот на воведување на еврото, што ќе ослободи огромна ликвидност со инфлаторен потенцијал. Затоа, би нека биде добро Хрватската народна банка да прибегне кон макропрудентните мерки со кои располага како инструмент, како што се ограничување на динамиката на кредитирање, поставување построги барања за обезбедување и слично“, објасни Жељко Ловринчевиќ од Економскиот институт.
