НОВИ ЦАРИНИ НА ТРАМП: САД пред ценовен шок за дрво и мебел

Американскиот претседател Доналд Трамп повторно ја стави трговската политика во центарот на вниманието, најавувајќи серија нови царини кои ќе го погодат увозот на дрво, граѓа и мебел. Сојузните давачки, кои според Белата куќа треба да ја зајакнат домашната индустрија и да ја поддржат националната безбедност, во исто време носат стравувања од дополнително поскапување на градбите и покуќнината во САД.

Новите мерки предвидуваат царина од 10% за меко дрво и граѓа што се користи во градежништвото, додека увозните кујнски елементи, тоалетни лавабоа и тапациран мебел ќе бидат обложени со 25%. Од почетокот на идната година, тарифите се закажани да се искачат уште повисоко – 50% за кујнските елементи и 30% за тапацираниот мебел.

Трамп тврди дека ваквите чекори се неопходни за да се намали зависноста од странските испораки и да се врати моќта на американските фабрики. Тој ја посочува Северна Каролина како пример – сојузна држава која некогаш била столб на индустријата за мебел, но која, според него, „го изгубила својот бизнис поради преплавување на пазарот од Кина и други земји“.

Меѓутоа, индустриските експерти предупредуваат дека реалноста е далеку покомплицирана. Иако САД располагаат со огромни шумски ресурси, домашните капацитети не се доволни за да ја задоволат целата побарувачка. Околу една третина од мекото дрво што го користат американските градежници доаѓа од Канада, чиј извоз веќе подолг период е предмет на антидампинг и компензациски давачки. Дополнителните тарифи, велат аналитичарите, ризикуваат да ја продлабочат кризата со достапноста на домувањето, бидејќи градежните материјали ќе станат уште поскапи.

Слична динамика се забележува и кај мебелот. Податоците на Бирото за статистика на трудот покажуваат дека цените во овој сегмент веќе се зголемени за близу 5% во споредба со лани, а одредени категории, како трпезариски и дневнособни сетови, доживеале скок и до 10%. Дел од притисокот доаѓа од претходните царини кон Кина и Виетнам – земји кои заедно извезоа мебел во вредност од околу 12 милијарди долари во САД минатата година.

Финансиските пазари реагираа веднаш. Акциите на компании како Wayfair, RH и Williams-Sonoma паднаа по најавите на Трамп, одразувајќи ги стравувањата на инвеститорите дека зголемените трошоци ќе ја намалат побарувачката.

Во јавните настапи, претседателот дополнително ја прошири заканата, сугерирајќи дека „значителни царини“ би можеле да се воведат за секоја земја која не произведува мебел во самите САД. Иако не е јасно како би изгледала ваквата шема во пракса, сигналот е јасен – администрацијата е подготвена на агресивни чекори за да ја заштити домашната продукција.

Истовремено, правната битка околу овие мерки сè уште трае. Врховниот суд во ноември ќе расправа дали претседателот имал овластување да наметне тарифи по земја под изговор на економска вонредна состојба. Доколку судот пресуди против администрацијата, компаниите би можеле да побараат враќање на милијарди долари уплатени царини.

За сега, останува неизвесно дали политиката на „високи ѕидови“ околу американскиот пазар ќе успее да го врати производството дома или, пак, ќе ја зголеми цената што ја плаќаат потрошувачите – и во продавниците за мебел, и на градежните парцели.