ОД ИНДУСТРИСКИ МОТОР ДО ЕКОНОМИЈА ВО ЗАСТОЈ: Дали реформите во Германија ќе донесат спас?

Германската економија, некогаш симбол на стабилност и индустриска моќ, сега се соочува со најтешкиот период во последната деценија. По две години на економска контракција, прогнозите за оваа година предвидуваат мал или никаков раст, а бројот на невработени достигна 3,02 милиони – највисоко ниво во изминатите десет години. Производствените фирми, кои некогаш беа мотор на повоениот економски бум, денес затвораат капацитети и отпуштаат работници.

Лидерите на индустријата отворено предупредуваат на сериозноста на ситуацијата. „Расположението во нашата индустрија повеќе не е само напнато – тоа е бесно и разочарано“, изјави Бертрам Кавлат, претседател на VDMA, асоцијација на производители на машини и опрема. Бизнис круговите се жалат дека компаниите сè повеќе се соочуваат со длабоки намалувања на работната сила и пад на конкурентноста.

Структурните предизвици се бројни: високи цени на енергијата, зголемена конкуренција од Кина, последици од царинските конфликти со САД и стареењето на населението. Економистите предупредуваат дека дури и масивните државни интервенции нема да бидат доволни за трајно да се стабилизира ситуацијата.

Минатата година беше усвоен историски пакет од стотици милијарди евра за инфраструктура, клима и одбрана, што треба да помогне во враќање на растот на скромни 1,3% во 2026 и 1,4% во 2027 година. Сепак, ефектот од ова трошење е ограничен – според студија на Универзитетот во Манхајм, секое евро вложено во одбраната носи едвај половина евро дополнителна економска активност.

И покрај краткорочните олеснувања, економијата останува на „нестабилна основа“, како што предупредува Џералдин Дани-Кнедлик од Германскиот институт за економски истражувања. Таа нагласува дека, иако се очекува одредено закрепнување во наредните две години, структурните слабости нема да дозволат одржлив моментум.

Претставниците на бизнисот бараат итни и храбри реформи – намалување на бирократијата, реорганизација на социјалниот систем и олеснување на условите за инвестиции. „Како нашата економија да е на интензивна нега и ни е потребен итен третман“, рече Јерг Дитрих од Германската конфедерација на занаетчии.

Со опаѓање на моралот, растечка невработеност и политички поделби околу реформите, германската економија се наоѓа на крстопат. Прашањето што останува отворено е дали земјата ќе најде доволно сили и единство да ја врати својата конкурентност и позицијата на европски економски мотор.