Аналитика
Во значителен чекор кон поедноставување на готовинските трансакции, Бундесбанката предложи укинување на монетите од еден и два евроценти во Германија. Оваа иницијатива, изнесена од Националниот форум за готовина, има за цел да ги направи трансакциите со готовина поефикасни со тоа што ќе овозможи заокружување на плаќањата до најблиските пет центи.
Форумот, кој вклучува претставници од малопродажниот сектор, банкарските здруженија, компаниите за транспорт на готовина и застапниците на потрошувачите, се залага за законодавна рамка која ќе ги стандардизира правилата за заокружување низ Европа. Комуникацијата на Бундесбанката ја нагласи важноста на притисокот на Федералното Министерство за финансии за правна основа за оваа политика за заокружување.
Според предложеното правило за заокружување, купувачите и продавачите треба да ја заокружат вкупната куповна цена нагоре или надолу до најблиските 5 центи за готовински плаќања. Износите што завршуваат на 1 или 2 центи ќе бидат заокружени надолу, а износите што завршуваат на 3 или 4 центи ќе се заокружат нагоре. На пример, 5 евра би се плаќале наместо 4,99 евра, додека 1 евро наместо 1,02 евра. Ова е веќе вообичаена практика во некои европски земји, како Финска и Холандија. Допрва ќе се најде единствено европско решение.
Буркхард Балц, член на одборот на Бундесбанк, објасни дека економските и еколошките трошоци поврзани со производството, пакувањето и транспортот на монетите од еден и два центи се несразмерно високи во споредба со нивната номинална вредност. Предложените измени имаат за цел да го направат користењето готовина попривлечно и поодржливо за потрошувачите.
Националниот форум за готовина, основан во февруари 2024 година, се обидува да обезбеди готовината да остане широко прифатена форма на плаќање. Иницијативата доаѓа во време на тековните дискусии за иднината на готовината во сè подигиталната економија.
Според анкетите, монетите со мала вредност не се многу популарни: во најновиот Евробарометар, мнозинството од испитаниците биле за укинување на монетите од 1 и 2 центи. Ова истражување на мислењето го нарачува годишно Европската комисија во сите ЕУ земји. Понатаму, монетите од 1 и 2 центи се враќаат во националните централни банки на еврозоната поретко отколку монетите со повисоки номинални вредности. Ова сугерира дека овие монети со ниска вредност најчесто се складирани или изгубени.
Неколку европски земји веќе тргнаа кон минимизирање на употребата на монети со помала деноминација. На пример, Финска има закон кој ги заокружува плаќањата во готовина до најблиските пет центи, додека сè уште ги признава монетите од еден и два центи како законско средство за плаќање. Трговците на мало во Финска не се обврзани да ги прифатат овие монети освен ако не ги известат клиентите.
Слични практики за заокружување се усвоени во земји како што се Холандија, Словачка, Ирска, Италија, Белгија и Естонија. Јавното расположение во однос на ситните монети се чини дека се менува, при што мнозинството од испитаниците во неодамнешното истражување на Евробарометар се залагаат за елиминирање на монетите од еден и два центи. Згора на тоа, многу од овие монети не се враќаат во националните централни банки, често завршуваат во касички или се губат целосно.
Како што продолжуваат дискусиите околу овој предлог, Бундесбанката бара да собере поширока поддршка за иницијативата, која би можела значително да влијае на готовинските трансакции во Германија и потенцијално да доведе до усогласени политики низ Европа.
Укинувањето на 1 и 2 центи носи неколку економски, практични и социјални промени, според некои експерти.
Намалување на трошоците за производство: Малите монети како 1 и 2 центи се скапи за производство, бидејќи металот што се користи и процесот на печатење ги прават трошоците на изработка поголеми отколку нивната вредност.
Повеќе практичност при плаќање: Плаќањето со малите монети може да биде незгодно и времегубно, особено кога купувачите и продавниците треба да се справат со големи количини на 1 и 2 центи. Укинувањето на овие монети може да ја поедностави трансакцијата.
Намалување на цените и округлување: Со укинувањето на овие монети, продавниците може да ги округлат цените на производите, што ќе доведе до полесно разбирање и брзи плаќања. Ова може да значи дека се ослободуваат од потребата за враќање на 1 и 2 центи.
Економска ефикасност: Укинувањето може да доведе до поголема економска ефикасност, бидејќи сега ќе има помалку малечни монети што се обртат и кои претставуваат оптеретување за банкарскиот систем и продавниците.
Психолошки ефект: Малите монети можат да создадат чувство на „неважност“ или „мала вредност“ кај потрошувачите, што може да води до поголема непрецизност во трошењето. Со укинувањето на овие монети, може да се поттикне потрошувачката на продукти со целосна вредност.
Потенцијален економски јаз: Иако некои луѓе можеби нема да се чувствуваат директно погодени, постојат луѓе кои можеби ќе ги почувствуваат последиците, особено оние кои се во пониски социјални и економски слоеви, бидејќи тие помалите монети ги користат за сводење на сметки или за помали трансакции.
