ОВА Е ДЕДОЛАРИЗАЦИЈА НА СВЕТОТ: Еве кои земји веќе го користат јуанот за трговија

Кинескиот јуан добива зголемена употреба на глобално ниво, што укажува на постепена дедоларизација на трансакциите ширум светот. Американскиот долар како светска резервна валута од Втората светска војна, играше огромна улога во светската трговија, но, земјите на глобално ниво сега се повеќе посегнуваат по резервни валути за трговија, пишува Бизнис Инсајдер.

Санкциите против Русија поради нејзината инвазија на Украина доведоа до тоа некои истакнати светски лидери и деловни личности да искажуваат предупредување за моќта што ја поседува Вашингтон. Санкциите што ги притиснаа руските девизни резерви во долари „го зголемија согледаниот ризик дека тие должнички средства може да бидат замрзнати на начин како што беа замрзнати за Русија“, предупреди милијардерот Реј Далио на шоуто на Јулија Ла Рош на 12 април.

Дури и претседателот Емануел Макрон од Франција, клучен сојузник на САД, предупреди на „екстратериторијалноста на американскиот долар“, сугерирајќи во априлското интервју за Политико дека Европа треба да ја намали зависноста од зелената банкнота. Европа „нема да има време ниту ресурси да ја финансира нашата стратешка автономија и ние ќе станеме вазали“ доколку се загреат тензиите меѓу САД и Кина, изјави Макрон за Политико.

Во овие услови, кинескиот јуан ја искористува шансата и претставува предизвик за доминацијата на доларот. Употребата на јуанот ја надмина употребата на доларот во прекуграничните трансакции на Кина за прв пат во март, според извештајот за истражување на Bloomberg Intelligence од 26 април.

Секретарот за финансии Џенет Јелен го призна истото, велејќи за Си-Ен-Ен во април: „Постои ризик кога користиме финансиски санкции кои се поврзани со улогата на доларот дека со текот на времето може да ја поткопа хегемонијата на доларот“. Санкциите се многу ефикасна алатка, смета Јелен. „Се разбира, тоа создава желба кај Кина, Русија и Иран да најдат алтернатива“, додава таа.

Иако намерата можеби е тука, Јелен, сепак, забележа дека не е лесно да се реплицира еко-системот – како што е меѓународната платежна инфраструктура – што го поддржува американскиот долар.

РУСИЈА

Ако има една земја во првите редови на користењето на кинескиот јуан за своите трансакции, тоа е Русија – земјата која се соочува со огромни санкции од Западот поради војната со Украина.

Руската економија е тешко запрена од санкциите – на некои руски банки им беше забрането да користат SWIFT, услугата за пораки со седиште во Белгија, со седиште во долар, која им овозможува на банките ширум светот да комуницираат за прекуграничните трансакции.

И најмалку половина од девизните резерви на Русија во вредност од 640 милијарди долари се замрзнати поради трговските ограничувања. Сето ова ја принуди Русија да бара алтернативни валути кои ќе ги користи во меѓународните трансакции.

Кинескиот јуан веќе е главен кандидат бидејќи Русите купиле 41,9 милијарди рубљи или 538 милиони долари во кинеската валута во март, што е повеќе од тројно повеќе од 11,6 милијарди рубљи во вредност од валутата купена во февруари, соопшти руската централна банка на 10 април.

На руските девизни пазари, трговијата рубља-јуани учествуваше со 39% од вкупниот обем, надминувајќи го уделот на рубљата-доларот од 34%, додаде централната банка.

Кинескиот јуан стана толку популарен што веројатно ќе биде главниот избор на руската валута кога ќе ја надополни својата девизна размена.

Москва би можела да прибере околу 200 милиони долари во кинески јуани секој месец, објави Блумберг Економика минатиот вторник. Јуанот е една од ретките клучни валути достапни за Русија откако западните санкции ја прекинаа земјата од светскиот финансиски систем деноминиран во долари.

БРАЗИЛ

Бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва беше еден од најгласните поборници за поставување на алтернативни валути за порамнување на трговијата, оди дотаму што ги повика земјите од БРИКС – Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка – да се оддалечат од доларот. Централната банка на Бразил веќе ја складира кинеската валута. Јуанот го надмина еврото и стана втора најдоминантна валута во девизните резерви на Бразил по доларот на крајот на 2022 година, според централната банка на земјата, за Reuters на 31 март.

Во март, бразилската банка Banco BOCOM BBM – во сопственост на големата кинеска банка BOCOM – склучи договор со Кина за да дозволи трансакции во реал и јуани директно наместо да користи долари како стандардна валута, според бразилската агенција за промоција и трговија и инвестиции. во соопштението од 29 март. „Очекувањата се да се намалат трошоците за комерцијални трансакции со директна размена меѓу бразилскиот реал и ренминби“, соопшти агенцијата.

Не е само јуанот, Лула исто така ги повика државите од БРИКС да формираат заедничка валута за трансакции. „Зошто не можеме да тргуваме врз основа на нашите сопствени валути?“ рече тој во априлската државна посета на Кина, за Фајненшл тајмс. „Кој беше тој што одлучи дека доларот е валута по исчезнувањето на златниот стандард?“.

БАНГЛАДЕШ

Бангладеш во април се согласи да ѝ плати на Русија во еквивалент од 318 милиони долари за изградба на нуклеарна централа со кинески јуани. Двете земји беа во ќорсокак една година пред да се задоволат со јуанот за трансакцијата бидејќи Бангладеш не можеше да и плати на Русија во долари.

Росатом, државната компанија за нуклеарна енергија која ја гради централата во Бангладеш, првично побарала рубљи за исплата, според Блумберг на 18 април, цитирајќи двајца неименувани официјални лица запознаени со ова прашање.

Сепак, двете земји конечно се согласија да го решат договорот во јуани, бидејќи Кина овластила одредени неименувани банки од Бангладеш да ги решаваат зделките со Кина во јуани, објави Вашингтон пост на 17 април, цитирајќи претставник на Росатом.

Ахсан Мансур, извршен директор на Институтот за истражување на политики во Бангладеш, изјави за WaPo дека јужноазиската земја мора да дејствува на страната на сопствениот национален интерес и да донесе прагматична одлука за својата енергетска безбедност. „Интересите на земјите од Третиот свет како Бангладеш не се исти како оние на Кина и САД“, изјави Мансур за WaPo. „Мораме да ги одржуваме односите со двајцата“.

АРГЕНТИНА

Аргентина на 26 април соопшти дека ќе почне да плаќа за увоз од Кина во јуани наместо во американски долари, објави Серхио Маса, аргентинскиот министер за економија на Твитер. Овој потег првенствено беше мотивиран од желбата на Аргентина да ги намали доларите што излегуваат од нејзините девизни резерви.

Намалувањето на резервите во долари, кои паѓаат поради политичката несигурност и падот на извозот на фармите по историската суша, го притиска аргентинскиот пезос што, пак, ја поттикнува инфлацијата.

Програмата за плаќање јуани се очекуваше да започне во април со цел јужноамериканската земја да плати увоз во вредност од 1 милијарда долари користејќи јуани, по што ќе плаќа месечен увоз во вредност од околу 790 милиони долари во кинеска валута.

„Овие типови мерки им даваат поголема сила на нашите резерви и се клучни за подобрување на изгледите за нето резервите, давајќи ни поголема слобода и капацитет да интервенираме во лицето на оние кои шпекулираат и претерано шпекулираат со економската ситуација“, рече Маса во својот твит.

Увозните нарачки засновани на јуани наскоро би можеле да бидат одобрени за 90 дена наместо стандардните 180 дена – што значи побрз пресврт за трансакциите, додаде Маса, за Ројтерс.

ИРАН

Силно санкционираниот Иран разговараше за користење на јуанот за решавање на трговијата уште во 2010 година. Потоа, во 2012 година, Кина почна да купува сурова нафта од Иран користејќи јуани, објави Би-Би-Си.

Додека меѓународните санкции против Иран беа укинати во 2016 година, откако земјата и неколку светски сили – вклучително и САД под администрацијата на Обама – постигнаа договор со цел ограничување на способноста на Иран да развива нуклеарно оружје, детантот не траеше.

Во 2018 година, САД повторно воведоа санкции против Иран по едностраната одлука на тогашниот претседател Доналд Трамп да ги повлече САД од иранскиот нуклеарен договор.

Како Русија, на иранските банки им е забранет пристапот на Свифт од 2018 година, што го поттикна Техеран да бара алтернативен систем за плаќање.

Во февруари 2023 година, Техеран и Пекинг разговараа за зголемување на употребата на јуанот и иранскиот риал за билатерална трговија.

„Јуанот веќе претставува значителен дел од трговијата меѓу двете страни. Сепак, процесот на користење на кинеската валута треба да се олесни, а Централната банка на Иран преговара со Кинезите за да се решат проблемите“,  рече Ехсан Кандуз, ирански министер за економија., за Фајненшл трибјун.

Тоа не е само јуанот. Иран, исто така, се поврза со рускиот платен систем, Системот за пренос на финансиски пораки во февруари оваа година, според Ал Џезира.

„Финансискиот канал меѓу Иран и светот се обновува“, рече Мухамедреза Фарзин, гувернер на иранската централна банка, според медиумот.