Аналитика
Курсот на еврото со месеци паѓа и сега е на исто ниво со американскиот долар. Пред една година едно евро чинеше 1,20 долари, а до почетокот на 2022 година веќе падна на 1,13 долари. Оттогаш, депрецијацијата продолжи и кулминираше со краток паритет со американскиот долар во вторникот, кога еврото падна за 0,18% на 1,0020 долари. Заедничката европска валута малку закрепна од најниското ниво од 0,9999 долари, допрено по објавувањето на најновиот индекс на потрошувачки цени од Бирото за статистика на трудот на САД.
ЕУ ЕКОНОМИЈАТА ПОВЕЌЕ ПОГОДЕНА ОД ВОЈНАТА ОД АМЕРИКАНСКАТА
Експертите идентификуваат две главни причини зошто еврото ја изгуби вредноста, едната е зголемената инфлација во еврозоната, изјави за Ал Џезира Сушанта Малик, професор по меѓународни финансии на Универзитетот Квин Мери во Лондон.
„Инфлацијата во ЕА беше во просек 8,6 отсто во јуни, при што 14 мали економии од еврозоната имаат натпросечна инфлација до дури 22 отсто во Естонија. Само пет економии од еврозоната се под овој просек на ЕА“, рече тој.
„Овој растечки тренд се должи на повисоките цени на енергијата поради руско-украинскиот конфликт“, додаде тој.
Навистина, американската економија е многу помалку погодена од војната во Украина отколку Европа, која досега остана „донекаде имуна на нестабилноста на пазарите на нафта и гас, со оглед на нивните резерви на нафта и употребата на алтернативни извори на енергија, објаснувајќи зошто американскиот долар апрецира во однос на еврото“, рече Малик.
Згора на тоа, за разлика од Европа, каматните стапки во САД растат веќе неколку месеци, што ги прави инвестициите во областа на американскиот долар попривлечни, според Лусио Сарно, професор по финансии на Универзитетот во Кембриџ. „Зголемените каматни стапки во САД привлекуваат дополнителни инвестиции во средства во долари, а тоа ја дополнува силната побарувачка за долар поттикната од неговиот статус на безбедно засолниште во време на војна“, рече тој за Ал Џезира.
На крајот на јануари, најавата на американската Банка на федерални резерви (ФЕД) за иницирање на серија конзистентни и значајни зголемувања на каматните стапки само предизвика зајакнување на американскиот долар. Еврото во меѓувреме изгуби уште 10 отсто од вредноста.
СЛАБО ЕВРО -ВИСОКА ИНФЛАЦИЈА
Иако Европската централна банка (ЕЦБ) најверојатно ќе ги зголеми каматните стапки за 0,25 отсто овој месец, ФЕД ја зголеми референтната каматна стапка за 0,75 во јуни, што го означи најзначајното зголемување во последните 30 години. „САД ги зголемуваат каматните стапки многу поагресивно отколку што може да направи ЕЦБ сега или во блиска иднина“, рече Сарно.
Покрај тоа, иако зголемувањето на каматните стапки може да биде „првиот чекор“ за закрепнување на еврото, тој рече дека ЕЦБ се соочува со финансиска загатка. „ЕЦБ е фатена во полошата дилема со која може да се соочи централната банка: од една страна инфлацијата расте и бара зголемување на каматните стапки, од друга страна, растот на еврозоната е анемичен и ќе има корист од ниските каматни стапки“, вели професор Сарно.
„На крајот, падот на еврото го прави проблемот со инфлацијата уште полош отколку што е веќе со увоз на дополнителна инфлација поради слабото евро; околу половина од увезените стоки во еврозоната се фактурирани во долари, така што преминот од слабо евро на висока инфлација е неизбежен бидејќи се потребни повеќе евра за да се платат тие увезени стоки“, рече тој.
Оттука, потрошувачите можат да очекуваат уште повисоки цени. Пред сè, трошоците за енергија и суровините се закануваат да растат, бидејќи за да се нормализира ситуацијата „потребен е раст за да се спречи зголемувањето на трошоците за живот со еродирање на куповната моќ на индивидуалните домаќинства. Фискалната политика е единствениот излез“, рече Малик.
Единствената, потенцијална нагорна страна на слабото евро е евентуалниот пораст на побарувачката поради девизниот курс, затоа што може да доведе до успорување на стравуваното економско забавување во некои европски земји, додаде тој. „Ослабеното евро може да биде од корист за извозот од еврозоната, особено за Германија и Франција. Германија веќе уживаше висок суфицит на тековната сметка; послабо евро треба да ја подобри нивната конкурентност“.
