Аналитика
На 22 декември, Белата куќа соопшти дека Министерството за финансии на Соединетите Американски Држави собра повеќе од 235 милијарди долари од царини од почетокот на 2025 година. Наедно се наведе и напредокот во миграциската политика и борбата против кризата со фентанил. Сепак, оттука почнува позначајната, и подеднакво контроверзна, приказна за царинските тарифи и нивната судбина.
Белата куќа ја истакна сумата од 235 милијарди долари царински приходи собрани од почетокот на годината, нешто повисока од претходните официјални проценки, минатата недела Агенцијата за царинска и гранична заштита на САД објави приближно 200 милијарди долари собрани помеѓу 20 јануари и 15 декември. Помалку од очекуваните износи, откако американскиот министер за финансии, Скот Бесент, во јули предвиде дека до крајот на годината може да се соберат и до 300 милијарди долари.
Овие приходи потекнуваат од новата царинска политика под водство на Трамп, која вклучува универзални 10% тарифи на увоз и дополнителни повисоки стапки за одредени земји како Кина, Мексико и Европа.
Но, она што го прави оваа приказна значително поинтересна и сложена е дека САД не само што собраа огромни суми од царини, туку и се соочуваат со правни предизвици што можат драстично да ја променат иднината на оваа политика. Врховниот суд на САД во моментов разгледува дали претседателот може едноставно да воведе толку обемни царини повикувајќи се на законот за вонредни економски овластувања од 1977 година (IEEPA), без одобрение од Конгресот – правен спор што го поставува прашањето дали администрацијата имала законско право да ги воведе тарифите на десетици трговски партнери.
Во текот на слушањата пред Врховниот суд, владините застапници дури истакнаа дека собирањето приходи не е главната цел на тарифите, туку дека тие имаат „регулаторна“ улога и дека би биле најуспешни ако никој не би плаќал – аргумент што предизвика прашалници и скептицизам кај некои судии. Трамп, пак, неколкупати јавно ја пофали „средната“ сума што владата ја прави од тарифите, опишувајќи ја како „своевидно богатство“, и препорача дека дел од тие приходи би можеле да бидат искористени за буџетски цели или дури и еднократни исплати до граѓаните.
Ако Врховниот суд одлучи дека тарифите се незаконски воведени, тоа може да има огромни последици: дел од најновите анализи сугерираат дека владата би можела да биде принудена да враќа стотици милијарди долари на компаниите што ги платиле тарифите оваа година, некои проценки зборуваат за сума до 168 милијарди долари.
Економските аналитичари исто така предупредуваат дека, дури и ако тарифите останат на сила, тие не се бесплатни за американските потрошувачи или компании: значителен дел од трошоците генерално завршува врз бизнисите или конечните купувачи преку повисоки цени на увозните стоки, што го редефинира дебатата за тоа дали тарифите навистина ги исполнуваат целите за пораст на домашното производство или едноставно ја зголемуваат инфлацијата.
Со ваква плејада на собрани приходи, правни пресврти и економски последици, царинските тарифи на администрацијата на Трамп остануваат еден од најконтроверзните и најважните економски политички спорови на 2025 година, со можност да го обликуваат американскиот трговски курс за години што доаѓаат.
(Фото: Unsplash)
