УРИВАЊЕТО ВЕРОЈАТНО РЕШЕНИЕ: Пожарот ја нарушил статиката на зградата на загребски Вјесник?

Статичари и стручни служби на Хрватска сè уште интензивно го проверуваат загребскиот облакодер на Вјесник, кој беше погоден од голем пожар на почетокот на неделата. Зградата – барем уште неколку дена – ќе остане во ист режим на безбедносни мерки бидејќи е потребно да се утврди како ќе се однесуваат оштетените носиви елементи и дали постојните пукнатини ќе се прошират, рече градежниот инженер Марио Урош.

Според градежниот инженер, веќе се забележани видливи пукнатини на некои столбови, додека во исто време може да се очекува одреден степен на невидливо оштетување. Причината се екстремно високите температури на кои беа изложени структурните елементи за време на пожарот.

Зградата на Вјесник во Загреб беше зафатена со огромен пожар, кој познал во ноќта меѓу понеделникот и вторникот, поради дефект во противпожарниот систем, чие неправилно функционирање довело до тоа огнот брзо да се прошири низ внатрешните делови на објектот, велат првичните согледувања на надлежните.

Според хрватските медиуми, по пожарот што избувна ноќта во понеделникот, вчера изутрина од зградата сè уште чадело, а стручните служби во текот на денот ја правеа процената на нејзината статичка стабилност, по што ќе се донесе конечна одлука дали може да биде реконструирана или уривањето е единствена безбедна опција. Според првичните процени, уривање е поверојатното решение, но стручњаците ќе можат да дадат конечен суд дури кога ќе добијат дозвола да влезат во зградата. Влезот во моментов, според надлежните е невозможен бидејќи во внатрешноста и натаму се забележуваат мали пламенчиња и жаришта, а конструкцијата е сериозно оштетена и нестабилна.

„Бетонот изгубил дел од својата цврстина, особено на два до три ката. Целиот облакодер не страдаше подеднакво“, објаснува градежниот инженер.

Најпогодените катови се токму оние каде што се наоѓаа архивите – простори исполнети со голема количина запалив материјал. Таму се разви многу висока температура, што особено ја оштети структурата.

Во наредните денови ќе се врши континуирано следење на состојбата на столбовите, гредите и другите носечки елементи со цел да се утврди дали пукнатините се шират и дали се јавуваат дополнителни деформации. Инспекциите ќе се вршат одвнатре во минимален опсег, а однадвор ќе се вршат со дронови – во соработка со пожарникари, Цивилна заштита и Градежниот факултет.

„Внатрешните продори ќе ги намалиме на минимум што е можно. Очекуваме нова анализа да се направи кон крајот на неделата или почетокот на следната, кога ќе знаеме дали конструкцијата е сè уште во движење, дали пукнатините се шират и каква е фактичката состојба на носечките елементи“, објаснува градежниот инженер.

Процесот на ладење на конструкцијата е исто така важен. Внатре во зградата сè уште има топли џебови и загреани слоеви од бетон кои мора да се изладат во целиот дел, а не само на површината, за да се направи конечна проценка.

„Градбата е небезбедна, секогаш постои ризик од делумно уривање“
Стручниот инженер нагласува дека зградата во моментов е небезбедна за живеење во неа. „Структурата изгубила дел од својата почетна носивост и се смета за небезбедна. Прашањето за делумно уривање е секогаш присутно. Ризикот е релативно мал и ќе се намалува со ладењето на структурата, но има посериозни пукнатини кои не треба да се игнорираат.“

Овие пукнатини треба систематски да се следат во текот на неколку дена за да се види дали ќе се прошират. Доколку ситуацијата се стабилизира, можни се различни опции за санација, зајакнување и обновување.

На пожарникарите во моментов не им е дозволено да влезат во зградата – освен ако нема вонредна потреба. „Тековните инспекции со дронови се целосно доволни за да се види дали се случува нешто дополнително. Поважно е прво структурата целосно да се олади“, вели градежниот инженер.

Што се однесува до потенцијалното присуство на азбест или други опасни материјали, геодетот вели дека ништо загрижувачко не е пронајдено во виденото подрачје.

„Колку што можевме да видиме, внатре немаше опасни материјали. Гореше само архивски материјал – хартија“, велат тие.

Зградата на Вјесник во Загреб, некогашен симбол на хрватското новинарство и државното издаваштво, и денес ја привлекува вниманието со својот препознатлив модерен изглед и со историјата што ја носи, иако веќе со години се наоѓа во состојба на запуштеност. Нејзината изградба започнала во текот на шеесеттите години, а првите службеници влегле во високите катови во 1972 година. Проектот го водел архитектот Антун Улрих, еден од најзначајните претставници на хрватскиот модернизам. Небодерот, висок околу шеесет и седум метри, бил замислен како строго геометриска конструкција со правоаголен основ и фасада од рефлектирачко стакло во препознатливи портокалови и кафеави нијанси. Овој визуелен идентитет, тогаш напреден за регионот, ја поставил зградата како урбан маркер покрај сообраќајно прометната Савска цеста.

Последните децении, со распадот на државното издаваштво и со постепеното гаснење на печатените медиуми во Хрватска, објектот влегол во период на запоставување. Фасадата почнала да ги губи својот сјај и рефлексија, прозорските панели понекаде биле искршени, а целиот комплекс се соочил со опаѓање на одржувањето. Сепак, значењето на локацијата и квалитетот на конструкцијата ги задржале плановите за негова пренамена во јавниот дискурс.

Иако на хартија облакодеот на Вјесник е повеќе од половина во рацете на хрватската држава, практично ниедна власт во изминатата деценија не успеала да постигне стабилен политички консензус кој би ја одлучил неговата иднина.

(Фото: Index.hr)