Аналитика
Според ОЕЦД, Шпанија е европската земја каде корпоративниот профит има најголемо влијание врз инфлацијата. Околу 90% од внатрешниот притисок се должи на поскапувањата што ги спроведуваат компаниите, покажа неодамнешна анализа на организацијата.
Платите сега имаа умерено влијание за разлика од претходните епизоди на инфлација. „Имплементацијата на корпоративната заработка е значително повисока отколку во претходните периоди на инфлација. Гледаме закрепнување од економскиот колапс за време на пандемијата, но сегашното ниво е веќе 3% повисоко отколку пред ковид“, вели Рејмонд Торес, директор за деловен циклус и меѓународна анализа во Функас, во интервју за весникот НИУС. Важно е да се нагласи дека овие поскапувања не се униформни кај компаниите, бидејќи постојат значителни разлики меѓу економските сектори.
ШПАНИЈА – НАЈЕКСТРЕМЕН СЛУЧАЈ ВО ЕВРОПА
Податоците на ОЕЦД покажуваат дека платите, вообичаените „осомничени“, не се главните виновници за постојаната инфлација во многу европски земји, аномалија која е видлива и во Франција, Италија, еврозоната и Велика Британија. Шпанија, сепак, е најекстремниот случај.
Растечките цени се во согласност со почетокот на енергетската криза. Во еврозоната, потеклото на внатрешната инфлација е поизбалансирано. Значи, што ја прави Шпанија толку уникатна? Ова е делумно затоа што корпоративниот сектор на Шпанија беше еден од најтешко погодените за време на пандемијата, со најголем пад на БДП меѓу големите европски економии.
Извештајот на ОЕЦД нуди две општи објаснувања за ова зголемување на корпоративниот профит забележан во многу земји: Некои студии сугерираат дека компаниите го очекуваат зголемувањето на трошоците што го забележаа дури и пред инвазијата на Украина. Други тоа го гледаат како одраз на недостатокот на конкуренција во некои индустрии и ценовната моќ на некои компании.
„Важно е економската политика да разбере зошто ги гледаме овие зголемувања“, велат од ОЕЦД. Исто така, вреди да се забележи дека „несразмерно“ учество во корпоративната инфлација доаѓа од секторите како што се рударството, електричната енергија, гасот и управувањето со вода. „Овие сектори сочинуваат само 4% од просечната економија, но се одговорни за повеќе од 40% од растот на приходите во 2022 година“. Во последниот квартал од 2022 година, во оваа група се приклучија и производствениот и услужниот сектор.
СЕ ДОДЕКА ИМА ПОБАРУВАЧКА, И ЦЕНИТЕ ЌЕ РАСТАТ
Пандемијата исто така игра важна улога во оваа приказна. Враќањето во нормален живот во многу случаи создаде поголема побарувачка од понудата, давајќи им на компаниите поголема моќ за цени. „Многу компании ги подигнаа своите стапки над зголемувањето на трошоците“, одговори Изабел Шнабел, член на Извршниот комитет на ЕЦБ, во интервју оваа недела. „Ова може да доведе до спирала профит-плата-цена, наспроти едноставната спирала цена-плата“.
Традиционално се смета дека инфлаторен циклус се јавува со пораст на цената на еден или повеќе производи и брза реакција на платите, што пак предизвикува поголемо зголемување на цените на производите. Тоа е она што се случи во 1970-тите со нафтената криза, поради што економистите со месеци предупредуваат за овие ефекти од „втор круг“ насочени кон платите. Но, излегува дека корпоративните маржи сега се најреактивни на порастот на цените на енергијата и на суровините.
Во фазата во која се наоѓаме, се очекува зголемувањето на платите да врати одредена куповна моќ бидејќи компаниите ја подобрија својата заработка. Во Шпанија, социјалните партнери се договорија за зголемување на платите за 10% во следните три години.
Но, сè уште не се знае како ќе реагираат компаниите: „Дали ќе го пренесат ова зголемување на трошоците или ќе го апсорбираат со намалување на нивните маржи? „Тоа во голема мера зависи од тоа колку силна ќе остане побарувачката за стоки и услуги“, одговара Торес. „Ако компаниите видат дека можат да продолжат да ги зголемуваат цените без нивната продажба да падне, веројатно ќе го направат тоа“.
Се чини дека опкружувањето на зголемувања на каматните стапки што ЕЦБ го воведе во еврозоната не е најповолна за одржување на силната побарувачка на потрошувачите за стоки и услуги за домаќинствата. Ова може да го намали притисокот и да присили намалување на цените во компаниите.
„Сега е време за плати, но враќањето на сè не е можно“, вели Торес. „Некој – работниците и компаниите заедно или одделно – треба да ги сноси трошоците за зголемениот раст“.
