Аналитика
Две години екстремни временски услови збришале 10 отсто од швајцарските глечери, открива новото истражување.Глечерите низ целата земја беа погодени, при што оние во јужна и источна Швајцарија се стопија речиси исто толку оваа година како и во рекордната 2022 година.
Најголем пад од почетокот на мерењата е забележан во 2022 година, по што следи вториот најголем оваа година, објавија денеска Швајцарската академија на науките (SCNAT) и Глечер Мониторинг Швајцарија (ГЛАМОС).„Швајцарските глечери се топат побрзо и побрзо“, вели SCNAT. „Забрзувањето е драматично: изгубивме исто толку мраз за две години колку и помеѓу 1960 и 1990 година.
РЕКОРДНО ТОПЛОТО ВРЕМЕ И НЕДОСТИГОТ НА СНЕГ ГИ СТОПИЈА ГЛЕЧЕРИТЕ
Сериозниот недостиг на зимски врнежи на Алпите во комбинација со многу топли температури придонесе за рекордно ниски снежни врнежи и масовно губење на мразот, се вели во извештајот.
На почетокот на февруари, мерењата на снежните врнежи на 1.000 метри надморска височина се искачија малку над оние забележани во помалку снежните зими од 1964, 1990 и 2007 година. Но, во втората половина на месецот, тие паднаа на рекордно ниско ниво, достигнувајќи само околу 30 отсто од долгорочниот просек.
На 2.000 метри, повеќе од половина од автоматизираните станици измериле нови минимални рекорди од 25 години. Неколку метри на топење беа измерени во јужниот дел на Вале и долината Енгадин на ниво над 3.200 метри, надморска височина на која глечерите до неодамна останаа стабилни. Иако повеќе снег падна во зима помеѓу Бернскиот Оберланд и Вале, областа сепак го виде својот мраз тенок за над два метри – „исклучително висока“ загуба.
Глечерите се ослабени од најжешкото лето досега. Пролетта ситуацијата накратко се нормализира, се вели во извештајот, но сувото и многу топло време во јуни предизвика топење на снежната покривка до четири недели порано од вообичаеното.
Летото 2023 година беше најжешкото во светот од почетокот на рекордите. Од август до септември, швајцарската метеоролошка служба мораше да се искачи на рекордна надморска височина од речиси 5.300 метри за да ја пронајде „точката на замрзнување“ или изотерма од нула степени.
Ова е праг помеѓу слоевите на воздухот со температури над 0°C на пониски надморски височини и оние со температури под нулата на повисоки надморски височини. Претходниот рекорд беше поставен на 25 јули минатата година на 5.184 метри.
Додека Швајцарија се преполни низ топлотен бран, неколкуте летни снежни врнежи брзо се стопија, не успевајќи да ги зајакнат глечерите, според СЦНАТ.
Откако изгубија 6 отсто од нивниот волумен во 2022 година, глечерите во Швајцарија се стопија за уште 4 отсто досега во 2023 година.
Истражувачите велат дека две последователни години екстремни временски услови доведоа до уривање на глечерски јазици – тесни делови од глечери кои се протегаат во водена маса и исчезнување на многу помали глечери во Швајцарија. Како резултат на тоа беа прекинати мерењата на глечерот Сент Анафирн во кантонот Ури.
И ИТАЛИЈАНСКИТЕ АЛПИ ГИ ГУБАТ СВОИТЕ ГЛЕЧЕРИ
Адамело, најголемиот глечер на италијанските Алпи, полека умира поради глобалното затоплување. Научниците велат дека за помалку од еден век ќе го нема и тврдат дека од крајот на 19 век до денес глечерот изгубил приближно 2,7 километри.
Во август, научниците и еколошките активисти шетаа по карпестите падини на масивот Адамело-Пресанела како дел од „Carovana dei Ghiacciai“, годишно патување низ Алпите за да ги видат ефектите од климатските промени врз глечерите.
„Во текот на последните пет години, предниот дел на глечерот губи во просек по 15 метри годишно. Но, само во 2022 година, тој се повлекол за 139 метри“, објаснува Кристијан Ферари, претседател на глациолошката комисија на Друштвото на планинарите Тридентин.
Како и другите алпски глечери, Адамело страда од недостаток на снег (50 проценти помалку од минатата година). Снежната покривка станува се потенка – а подолгите, потопли лета и даваат помалку време за замрзнување.
Во последните четири години, здружението за заштита на животната средина Легамбиенте ги лансираше овие „каравани“ активисти на глечерите на италијанските Алпи за да ја подигне свеста кај властите и пошироката јавност за последиците од глобалното затоплување.
„Во текот на последните четири години, видовме многу глечери“, вели Ванда Бонарио, шеф на здружението за Алпите. „Но, минатата година сакавме да се вратиме на глечерите што веќе ги забележавме две години претходно, а промената беше неверојатна. Поради сушата и жештините, 2022 година беше анус хоррибилис“.
Глобалното затоплување предизвика зголемување на пожарите, сушите, топлотните бранови и рекордните температури, забележани најчесто оваа година. Ваквите настани им се закануваат на алпските глечери, кои постепено стануваат покревки.
Помеѓу 1997 и 2002 глечерите во Европа изгубија волумен од околу 880 km3 мраз, а Алпите беа најпогодени, според Извештајот „Европска состојба на климата 2022“ на Светската метеоролошка организација (WMO).
Алпските глечери доживуваат некои од највисоките стапки на топење што некогаш биле забележани според ГЛАМОС (Швајцарска мрежа за следење на глечерите). Во 2022 година, Алпите изгубија шест отсто од нивниот преостанат волумен.
Ова беше резултат на малку снежни врнежи, песок од Сахара и невообичаени летни температури.
Според Меѓувладиниот панел за климатски промени (IPCC), температурите во овој регион на Алпите ќе се зголемат за меѓу еден и три Целзиусови степени до 2050 година, а меѓу три и шест степени до крајот на векот.
