Аналитика
Количината на жито што ја напушта Украина се намали дури и кога договорот постигнат со посредство на ОН функционира за да се задржи протокот на храна кон земјите во развој, при што инспекциите на бродовите паднаа на половина од она што беа пред четири месеци, а заостатокот на бродови расте како што инвазијата на Русија се приближува кон година.
Украинските и некои американски официјални лица ја обвинуваат Русија за забавување на инспекциите, што Москва го негираше. Помалку пченица, јачмен и друго жито што излегуваат од Украина, нареченa „корпа за леб на светот“, предизвикува загриженост за влијанието врз оние кои гладуваат во Африка, Блискиот Исток и делови од Азија – места кои се потпираат на достапните резерви на храна од Црноморски регион.
БЛОКИРАНИ БРОДОВИ ЗА ПРЕВОЗ НА ЖИТОТО
Пречките доаѓаат откако одделни договори постигнати минатото лето со посредство на Турција и ОН за продолжување на снабдувањето од завојуваните нации и намалување на зголемените цени на храната ќе бидат обновени следниот месец. Русија е, исто така, врвен глобален снабдувач на пченица, друго жито, сончогледово масло и ѓубриво, а официјалните лица се пожалија на застојот во испораката на хранливи материи клучни за земјоделските култури.
Според договорот, извозот на храна од три украински пристаништа се намали од 3,7 милиони метрички тони во декември на 3 милиони во јануари, според Заедничкиот координативен центар во Истанбул. Тоа е местото каде што инспекциските тимови од Русија, Украина, ОН и Турција гарантираат дека бродовите носат само земјоделски производи и без оружје. Падот на понудата е еднаков на околу еден месец потрошувачка на храна за Кенија и Сомалија заедно. Тоа следи по просечните инспекции дневно кои се забавуваат на 5,7 минатиот месец и 6 досега овој месец, што е намалување од врвот од 10,6 во октомври.
Тоа доведе до зголемување на бројот на бродови кои чекаат во водите крај Турција или да бидат проверени или да се приклучат на Црноморската иницијатива за жито. Има 152 брода во ред, рече ЗКЦ, што е зголемување од 50 отсто од јануари. Овој месец, пловните објекти чекаат во просек 28 дена помеѓу аплицирањето за учество и проверката, рече Руслан Сахаутдинов, шеф на делегацијата на Украина во ЗКЦ. Тоа е една недела подолго отколку во јануари.
Факторите како лошите временски услови кои ја попречуваат работата на инспекторите, барањето од испраќачите да се приклучат на иницијативата, активноста на пристаништето и капацитетот на бродовите исто така влијаат на пратките.
„Мислам дека ќе стане проблем ако инспекциите продолжат да бидат толку бавни“, рече Вилијам Оснато, висок истражувачки аналитичар во фирмата за земјоделски податоци и аналитика Gro Intelligence. „За еден месец или два, тоа е неколку милиони тони што не излегле затоа што само оди премногу бавно“, додаде тој.
Претставници на САД, како што се администраторката на УСАИД, Саманта Пауер и американската амбасадорка во ОН, Линда Томас-Гринфилд, ја обвинија Русија за забавувањето, велејќи дека снабдувањето со храна за ранливите нации се одложува.
Украинскиот министер за надворешни работи Дмитро Кулеба и министерот за инфраструктура Олександр Кубраков во средата на Фејсбук објавија дека руските инспектори „систематски ја одложуваат проверката на бродовите“ со месеци. Тие ја обвинија Москва дека ја попречува работата според договорот, а потоа „ја искористи можноста за непрекинат трговски транспорт од руските пристаништа на Црното Море“.
Оснато, исто така, ја покрена можноста Русија да ги забави инспекциите „за да има ќар за себе“откако ожнеа на голем род на пченица. Податоците од давателот на финансиски податоци Refinitiv покажуваат дека извозот на руска пченица се зголемил повеќе од двојно на 3,8 милиони тони минатиот месец од јануари 2022 година, пред инвазијата.
Испораките на руска пченица беа на или блиску до рекордно ниво во ноември, декември и јануари, зголемувајќи се за 24% во однос на истите три месеци претходната година, според Refinitiv. Се проценува дека Русија ќе извезе 44 милиони тони пченица во 2022-2023 година.
Александар Пчељаков, портпарол на руската дипломатска мисија во институциите на ОН во Женева, минатиот месец рече дека наводите за намерно забавување „едноставно не се точни“.
Руските власти, исто така, се пожалија дека ѓубривото од земјата не се извезува според договорот, со што се доведува во прашање обновувањето на четиримесечниот договор што истекува на 18 март.
Без опипливи резултати, продолжувањето на договорот е „неразумно“, изјави заменик-министерот за надворешни работи Сергеј Вершинин во понеделникот за RTVI, приватна сопственост на руски ТВ канал.
ГЛОБАЛНИОТ ПРОБЛЕМ СО ЖИТОТО ЌЕ ПОТРАЕ
Претставници на ОН велат дека работеле на одвојување на руското ѓубриво и изразија надеж дека договорот ќе биде продолжен.
„Мислам дека во моментов сме на малку потежок терен, но факт е, мислам дека ова ќе биде убедливо и убедливо“, изјави за новинарите во средата Мартин Грифитс, генерален потсекретар на ОН за хуманитарни прашања. „Глобалниот југ и меѓународната безбедност на храната имаат потреба од таа операција да продолжи“.
Толулопе Филипс, менаџер на пекара во Лагос, Нигерија, го видел ударот од прва рака. Тој вели дека цената на брашното пораснала за 136 отсто од почетокот на војната во Украина. Нигерија, главен увозник на руска пченица, забележа пораст на трошоците за леб и друга храна.
„Ова е нестабилно за да преживее кој било бизнис“, рече Филипс. „Морате да ги поправите вашите цени за да се прилагоди на ова зголемување, и тоа не влијае само на брашното – тоа влијае на шеќерот, тоа влијае на вкусовите, тоа влијае на цената на дизелот, тоа влијае на цената на електричната енергија. Значи, трошоците за производство генерално се зголемија“.
Глобалните цени на храната, вклучително и на пченицата, се вратија на нивоата видени пред војната во Украина, откако достигнаа рекордни максимални вредности во 2022 година, рече Оснато.
Плус, сушите што ги зафатија посевите од Америка до Блискиот Исток значеа дека храната веќе беше скапа пред Русија да ја нападне Украина и да ја влоши кризата со храна, рече Оснато.
Цените најверојатно ќе останат високи повеќе од една година, рече тој. Она што е потребно сега е „доброто време и неколку сезони на култури за да станеме порелаксирани со глобалните залихи од голем број различни житарки“ и „да видиме значителен пад на цените на храната на глобално ниво“.
