Аналитика
Светската банка во средата објави дека ќе ѝ стави на располагање на Албанија 900 милиони евра за инвестирање во проекти дизајнирани да го зајакнат и стимулираат човечкиот капитал, создавањето работни места и отпорот кон кризите, бидејќи надежта за ЕУ се бори со „одливот на мозоци“. За време на прес-конференцијата одржана со премиерот Еди Рама, претставникот на Светската банка во Тирана, Емануел Салинас рече дека парите ја покажуваат посветеноста да и се помогне на земјата во следните четири до пет години.
Парите ќе бидат поделени на три столба, од кои првиот е создавање на повеќе работни места за Албанците, особено за младите и жените. „Го ставаме акцентот на најдобриот дел – подобрите работни места. Во иднина, нашиот предизвик е да создадеме подобри работни места и да создадеме поттик за луѓето да работат овде“, рече Салинас.
Вториот столб се однесува на човечкиот капитал. Салинас ја истакна загрижувачката ситуација со масовната емиграција и рече дека е важно да се зајакне човечкиот капитал преку подобрување на образованието, здравството и социјалната заштита.
„Многу е постигнато во овој поглед, но мислиме дека има простор да се направи повеќе во иднина“, рече тој.
Што се однесува до третиот столб, тој на отпорот на кризи, „Се чини дека секоја година има многу голема криза. Треба да ја зголемиме отпорноста за да го намалиме влијанието на некои од овие настани во иднина“, рече Салинас.
Во однос на конкретни проекти, Салинас забележа зголемување на фискалниот отпор, зголемување на отпорноста на земјоделството на климатските промени, зајакнување на мостовите изложени на ризик од земјотреси и поддршка на Националниот парк реката Вјоса.
Најновите податоци за Албанија покажуваат дека извозот на земјоделски производи од оваа држава е зголемен за 59% во споредба со 2019 година и достигна 4,1 милијарди евра, 57% повеќе од 2019 година, зголемување од 36% на странските посетители со двојно зголемување на износот на потрошените пари и зголемување од 29% на странските директни инвестиции.
Иако бројките изгледаат ветувачки, бројките објавени од Еуростат оваа недела го истакнуваат тековното прашање на земјата со миграцијата, бидејќи на 23.400 албански граѓани им било побарано да ја напуштат Европската унија во 2022 година, што претставува зголемување од 8,05 отсто од 2021 година.
Меѓу земјите кои вратиле најмногу Албанци во текот на годината се Франција со 7.105 вратени, Грција со 6.540, Италија со 3.370, Германија со 2.700 и Белгија со 1.430.
Од крајот на комунизмот во 1991 година, над 1,4 милиони Албанци ја напуштиле земјата, а 700.000 ја напуштиле земјата во последната деценија. Во 2022 година, населението од 2,78 милиони се намали за 1,3%, што е еквивалентно на околу 36.000, поради миграцијата. Поголемиот дел од нив биле на возраст под 29 години.
Во однос на економски активните, за над 32.000 се намалени оние кои се вработени или работат и уплаќаат во системот. Вистинската бројка е веројатно поголема, но ќе има мала јасност додека не се спроведе двапати одложениот попис во септември оваа година.
Ситуацијата доведе до тоа работодавачите да се соочат со тешкотии при ангажирање квалификуван персонал за угостителство, туризам и производство. Сега, тие носат вработени од трети земји како што се Филипините и Кенија.
Особено тешко е погоден медицинскиот сектор, со над 3500 лекари и медицински сестри заминати во последните десет години, главно во Германија. Ова ја поттикна владата да објави нова иницијатива за нивно задржување, вклучително и поволни стапки на станбени кредити, повисоки плати и барање да се остане во Албанија одреден период по завршувањето на студиите.
Во интервју за EURACTIV во декември, Рама рече дека не може да ги спречи луѓето да ја напуштат земјата.
„Никогаш не сум помислил, и сè уште не мислам дека е добра идеја да верувам, а камоли да комуницирам дека младите треба апсолутно да останат тука затоа што мислам дека имаат право да се обидат и треба да ја искористат својата слобода и тоа е апсолутно во нивни раце“, рече Рама.
Тој додаде дека е важно да се натераат младите да се вратат бидејќи носат поинаков менталитет што може да биде од корист за земјата. „Овие луѓе се враќаат со различен менталитет, доаѓаат со одредено искуство, и отвораат претпријатија, ги прават работите поинаку и постигнуваат успеси“, рече тој, додавајќи дека е исто така важно да се подобрат условите на локално ниво.
