Аналитика
Централната банка на Косово (ЦБК) донесе уредба според која од 1 февруари единствена валута за готовина и платежни трансакции ќе биде еврото, соопштено е во средата навечер (17 јануари).
Во тој указ се наведува дека ваквата уредба е донесена во согласност со Уставот на Косово и законот на Централната банка на Косово и дека ЦБК е единствената „монетарна власт која може да одлучува за дозволените апоени на евро валутата. за промет на територијата на Косово“.
КРАЈ ЗА ДИНАРОТ ЗА КОСОВСКИТЕ СРБИ?
Досега српските заедници во Косово користеа и динар (РСД), официјалната валута на Србија. Платите се исплаќаат во динари на вработените во српските институции, како и пензии во српскиот систем, детски додаток или социјална помош.
Исто така, во српските области, динарите се користат во трговските објекти, додека во општините со српско мнозинство на северот на Косово, цените се прикажани во динари.
Сепак, регулативата на Централната банка на Косово наведува дека другите валути, освен еврото, можат да се користат во Косово само како вредност за чување во физичка форма или на банкарски сметки во валути различни од еврото, за вршење меѓународни плаќања во валути. освен еврото и за девизни активности.
„Замена на валута во Република Косово може да се врши само преку институции кои се лиценцирани од Централната банка на Косово и ја нудат оваа услуга“, се вели во соопштението.
Досега динарите во Косово беа во оптек преку Јавното претпријатие „Пошта Србија“, кое работи во српските области во Косово. Динари користеле и банките Поштанска штидиница и НЛБ Комерцијална банка, каде што има динарски сметки.
Динарите пристигнаа во Косово од Србија преку Народната банка на Србија, која има трезор во Лепосавиќ, општина со српско мнозинство на северот на Косово. Тие пари ги транспортирала компанијата за транспорт на пари „Хендерсон“.
Во уредбата на Централната банка на Косово се наведува дека увозот и извозот на банкноти и монети евро, како и други валути, во Косово ќе бидат ексклузивно право на Централната банка на Косово.
Претходно српскиот претседател Александар Вучиќ најави дека косовските власти имаат намера да го укинат динарот и да ја „упаднат“ Поштенската штедилница.
БРНАБИЌ: „УДАР ВРЗ НАПОРИТЕ ЗА НОРМАЛИЗАЦИЈА“
Српската премиерка Ана Брнабиќ предупреди дека таквите мерки од косовската страна може сериозно да ги попречат тековните напори за нормализирање на односите меѓу двата ентитета.
Запирање на плаќањата и забрана на динарот: удар за нормализацијата, истакна Брнабиќ: „ Запирањето на плаќањата и забраната на српскиот динар не само што го попречуваат процесот на нормализација, туку и претставуваат значителна закана за продолжување на каква било форма на дијалог“. Таа посочи дека дејствијата може да бидат сигнал од косовскиот премиер Албин Курти кој укажува на крај на дијалогот.
Српскиот претседател Александар Вучиќ посочи дека постои можност Приштина да ги откаже платежните трансакции со централна Србија, што ги доведува во прашање сите процеси, завчера за време на неговиот престој на Светскиот економски форум во Давос. „Најавата што ја добиваме од Приштина дека се подготвуваат да размислуваат за укинување на платежните трансакции со централна Србија, односно забрана за користење на динари, упад во Поштенската штедилница, нашите пошти во јужната српска покраина, не само што не загрижува. , но ги доведува во прашање и сите процеси и нормализација и дијалог и се останато“, рече Вучиќ.
Владата на Косово не се огласи по ова прашање. Меѓутоа, специјалниот пратеник за дијалог меѓу Косово и Србија, Мирослав Лајчак, на 17 јануари за белградската телевизија Пинк изјави дека со вицепремиерот Бесник Бисљими разговарал за употребата на динарите на Косово и дека за тоа го информирал Брисел.
Економистите во Белград се согласуваат дека тоа ќе има негативно влијание врз српското население во Косово и Метохија, како и врз трговијата со јужната српска покраина. Експертот Милан Ковачевиќ истакна дека Косово веќе користи две валути – динарот и еврото и објасни дека не е прашање дали, туку кога ќе се укине српскиот динар. „Единствено што не знам е дали Европската централна банка ќе прифати да го користат еврото како официјална валута или ќе побараат да имаат своја“, изјави Ковачевиќ за Курир.
Тој посочи дека во таква ситуација новите пари се разменуваат во одредена пропорција со динарот, каде што многу често се случува, кога има несогласување меѓу две страни, да се обидат да направат што е можно повеќе во своја полза, за да тие што имаат динари се во загуба.
„Имено, граѓаните би морале да разменуваат пари по стапка на која повеќе или помалку би влијаеле понудата и побарувачката или т.н. на државата Косово. Укинувањето на динарот секако негативно би се одразило и на нашата трговија со нив, иако веќе страдаме затоа што го ограничија увозот на нашите производи и ја загубивме позицијата со некои производи“, рече Ковачевиќ.
