Аналитика
Во обид да ѝ помогне на Украина да го покрие зголемениот јаз во нејзиниот владин буџет, Европската комисија претстави нов пакет од 18 милијарди евра финансиска помош што треба да се исплати во текот на 2023 година. Пакетот ќе се обиде да ги направи парите попредвидливи и посигурни, по објавениот неуспех на ЕУ да испорача 9 милијарди евра кои беа наменети за 2022 година.
Оригиналниот пакет, објавен уште во мај, останува заглавен во преговорите меѓу земјите-членки, и покрај повторените молби од Киев, вклучително и од самиот претседател Володомир Зеленски.
Досега, само 3 милијарди евра се испратени во Киев, а дополнителни 2,5 милијарди евра се очекува да бидат ослободени до крајот на месецот и уште 0,5 милијарди евра закажани за следниот месец. Останатите 3 милијарди евра, сепак, се чини дека се оставени во неизвесност, без решение на повидок. Бидејќи блокот никогаш не ја потпиша последната транша, тој не е законски обврзан да ја ослободи.
„Очигледно, би било многу подобро да може да се исплати целиот пакет“, изјави извршниот потпретседател на Европската комисија, Валдис Домбровскис, за Euronews во средата попладне. „Но, знаеме дека за финансирање на оваа исклучителна програма за макрофинансиска помош за оваа година, потребни ни се дополнителни гаранции од земјата-членка. Имаше дискусии меѓу земјите-членки, кои не дојдоа до дефинитивни заклучоци за целиот износ“.
Брисел сега има намера да го надмине овогодишното фијаско и да се фокусира на новиот пакет од 18 милијарди евра за 2023 година, кој ќе изнесува 1,5 милијарди евра месечно за да и помогне на Украина да го покрие буџетскиот дефицит. Клучно, Комисијата ќе побара од двајцата колегатори – Европскиот парламент и Советот на ЕУ – да го поддржат пликот како целина, што ќе создаде законска обврска за исплата на 18 милијарди евра.
Првата исплата се очекува на крајот на јануари, а потоа следуваат квартални исплати.
Средствата на ЕУ ќе се користат за одржување на основните јавни услуги и за поправка на критичната инфраструктура. За отклучување на парите, од Украина ќе биде побарано да спроведе реформи поврзани со владеењето на правото, антикорупцијата и борбата против измамите.
Реагирајќи на веста, претседателот Зеленски изрази благодарност. „Ова ја покажува вистинската солидарност на ЕУ. Заедно се спротивставуваме на руската агресија, заедно ќе ја обновиме Украина, заедно ќе бидеме во ЕУ“, напиша Зеленски на Твитер.
Странската помош станува сè поитна за Украина, бидејќи руските сили продолжуваат да напаѓаат цивилни цели и електроенергетски системи, оставајќи ги градовите во темнина и правејќи го секојдневниот живот неподнослив за жителите.
Меѓународниот монетарен фонд претходно процени дека на Киев му се потребни помеѓу 3 и 4 милијарди евра месечно за одржување на националната економија. Буџетскиот јаз, сепак, би можел да се зголеми доколку војната дојде на полошо.
Соединетите држави ветија дека ќе испорачуваат 1,5 милијарди долари месечно, што одговара на придонесот на ЕУ. Но, ќе бидат потребни повеќе пари за да се достигнат месечните 4 милијарди евра. „Ние сме во координација со другите меѓународни донатори, земјите од Г7, меѓународните финансиски институции, како ММФ и Светската банка, за да можеме заедно да ја покриеме целата потреба од финансирање“, изјави Домбровскис за Еуроњуз.
Комисијата ќе ги собере 18 милијарди евра на меѓународните пазари на капитал, користејќи го дополнителниот простор на буџетот на ЕУ како гаранција за инвеститорите, како што направи за да го создаде фондот за закрепнување од 750 милијарди евра.
Долгорочните кредити ќе бидат високоповолни, со рок на доспевање од 35 години. Од Украина ќе биде побарано да ја изврши првата отплата во 2033 година, по истекот на грејс периодот од 10 години. Каматните стапки ќе ги покриваат земјите од ЕУ, со што ќе се олесни финансискиот товар на Киев.
Севкупно, новото задолжување ќе повлекува дополнителни 630 милиони евра трошоци за ЕУ секоја година, според најконзервативната проценка на Комисијата.
Секој потег што го зголемува заедничкиот долг на ЕУ бара едногласност на 27-те земји-членки. Таквата перспектива веќе се сретна со фронталната опозиција на Унгарија. „Го поддржавме заедничкото задолжување за време на епидемијата на коронавирус, но тоа беше повеќе од доволно“, рече во понеделникот Петер Сијарто, унгарскиот министер за надворешни работи.
Запрашан за позицијата на Будимпешта, Домбровскис рече дека страшната ситуација во Украина ќе ги привлече сите земји. „Очигледно, тоа ќе бара уште некои дискусии со земјите-членки, но се надеваме дека ќе успееме да дојдеме со позитивен резултат на крајот на денот“, рече Домбровскис. „Сите признаваат дека Украина е земја во војна и на Украина и е потребна нашата поддршка“.
