Аналитика
Падот на Европската каматна стапка, позната како Еурибор значи дека економијата е тргната во надолна линија, како и дека пазарите очекуваат пад на цените или дефлација, објави Центарот за европски политики.
Минатата недела, европската и светската економија беа изненадени од веста за рекордниот пад на „Еурибор“, односно каматната стапка со која група избрани европски банки си позајмуваат пари едни на други.
Таа стапка се намалува веќе неколку дена и денес е меѓу -0,3 и -0,5 проценти, во зависност од временската рамка на заемот.
Ова е знак дека пазарите очекуваат пад на цените или дефлација, и покрај политиката на невидено издавање на свежи пари што Европската централна банка (ЕЦБ) ја спроведува од почетокот на кризата предизвикана од вирусот, рече ЦЕП Марко Обрадовиќ, координатор на Работната група на Националната конвенција. што ги следи преговорите за пристапување на Србија во ЕУ во поглавјата 4 и 9.
Дефлацијата обично ги мотивира учесниците на пазарот да го одложат купувањето со очекување дека стоките или услугите ќе станат уште поевтини.
Ваквото однесување, вели тој, дополнително влијае на намалувањето на економската активност и инвестициите, а потоа и на намалувањето на вработеноста, што дополнително предизвикува спирала на негативни ефекти врз економијата.
Падот на европските каматни стапки влијае и на цената на заемите.
Намалувањето на Еурибор генерално позитивно влијае на сите должници, особено ако тие имаат склучено договори за кредит со банки во кои каматната стапка на позајмените средства се изразува како збир на маржата на банката и Еурибор, рече Обрадовиќ.
Колку е помала маржата или Еурибор, толку е помала каматата што ја плаќа должникот. Кога Еурибор „ќе се лизне“ во негативната зона, каматата што ја плаќа должникот станува помала дури и од основната маржа на банката.
Директната последица од падот на Еурибор е дека повеќето должници ќе плаќаат пониски рати месечно во наредниот период.
Обрадовиќ наведува дека во теорија е можно Еурибор толку да падне што е под нивото на маржата на банката, што значи дека банката може да плаќа некому за заем.
Добрата страна на намалувањето на Еурибор треба да биде мотивирање на нови заеми и инвестиции што не би биле профитабилни и економски оправдани со повисоки каматни стапки.
Затоа, оние проекти со помала очекувана добивка во услови на пониски каматни стапки, стануваат економски можни.
За жал, причините за одложување на инвестициите денес не се предизвикани од економски, туку од здравствени фактори кои го ограничуваат бизнисот.
Ова е исто така причина што Еурибор падна и покрај напорите на ЕЦБ да спречи тоа да се случи; пазарот е под силно влијание на неекономските фактори.
Обрадовиќ наведува дека е многу веројатно дека во следниот период ЕЦБ ќе продолжи со политиката на монетарно проширување со цел некако да ја стимулира економската активност.
Негативната цена на парите, според тоа, иако на краток рок се чини дека го олеснува работењето и го намалува товарот на должниците, не е посакуван феномен, туку е последица на големите проблеми со кои се соочуваат економиите во Европа и светот, објаснува Обрадовиќ.
Исто така, на долг рок, престојот на Еурибор во негативна зона би значел крајно длабока криза со длабоки социјални последици, посочи тој.
Сепак, постои надеж дека економската криза предизвикана од вирусот нема да трае долго и дека закрепнувањето на економската и инвестициската активност во еврозоната и нејзините трговски партнери ќе биде силно и брзо, заклучи Обрадовиќ.
