Аналитика
До 2024 година, се проценува дека популацијата на поединци на возраст над 65 години ќе ги надмине оние помлади од 15 години во Европскиот регион на СЗО. Овој тренд значи нови социјални, економски и здравствени предизвици, кои бараат фокусирање на здравото стареење за да се ублажи влијанието на стареењето на населението. Извештајот на СЗО „Промовирање на физичка активност и здрава исхрана за здраво стареење во Европскиот регион на СЗО“ ја отсликува оваа промена, обезбедувајќи патоказ за здрава долговечност.
Европа е со децении пред глобалната промена, која се очекува да се случи 60 години подоцна, околу 2064 година, според проекциите на институтот „Нашиот свет во податоци“. „До 2024 година, се проценува дека популацијата на поединци на возраст над 65 години ќе ги надмине оние помлади од 15 години во европскиот регион на СЗО“, се вели во соопштението на СЗО. „Овој тренд значи нови социјални, економски и здравствени предизвици, кои бараат фокусирање на здравото стареење за да се ублажи влијанието на стареењето на населението“, се додава.
Европскиот регион на СЗО опфаќа 53 земји, вклучително и неколку во Централна Азија.
Низ Европа, подолгиот животен век е често синоним за опаѓање на здравјето.
За да се ублажи влијанието на стареењето на населението, СЗО повика на мерки за „да им се овозможи на постарите луѓе да го зачуваат и подобрат своето физичко и ментално здравје, независност, социјална благосостојба и квалитет на живот“. Меѓу препораките беа и политиките кои ги зголемуваат спортските и културните активности за постарите луѓе.
Исто така, се вели дека постарите возрасни лица би можеле да го подобрат своето здравје со урамнотежена исхрана, правејќи минимум 150 минути неделно умерена физичка активност, како и активности кои одржуваат рамнотежа, мобилност и го намалуваат губењето на мускулната маса и густината на коските. „Ангажманот во уште повисоки нивоа на физичка активност може да го намали ризикот од смртност од сите причини за 35 отсто“, соопшти СЗО.
ПРОДОЛЖЕНИОТ ЖИВОТЕН ВЕК – ПРЕДИЗВИК ЗА ЕКОНОМИЈАТА
Брзото стареење на населението е предизвик за здравствените системи. Како што луѓето живеат подолго, тие имаат поголема веројатност да развијат хронични болести, што може да ги оптоварува ресурсите за здравствена заштита. Демографската промена веќе поттикна многу европски земји, вклучително и Франција, да ја подигнат старосната граница за пензионирање со цел да се поправат буџетските нерамнотежи што се појавуваат кога премалку вработени луѓе поддржуваат систем на социјализирана здравствена заштита и пензиски бенефиции.
Иако демографската еволуција на Европа кон постаро општество е неизбежна, решението на долг рок, велат експертите, мора да биде на прво место да се намали притисокот создаден од барањата што може да се избегнат врз здравствениот систем. Тоа значи да се осигура дека повеќе луѓе уживаат во повеќе „години на здрав живот“ до средната возраст и како што стареат.
„Стареењето на населението е дефинирачки глобален тренд на нашето време“, рече Шенон Пфоман, директорка за политика и застапување за Каритас Европа, на панелот за започнување на извештајот, „така што побарувачката за долготрајна нега расте, а јавната потрошувачка не го одржува темпото. со побарувачката“.
Според извештајот, секторот за долгорочна нега веќе се бори да ги задоволи потребите на многу постари граѓани, особено на оние со ниски примања.
Оваа ситуација најверојатно ќе се влоши бидејќи соодносот на стари и вработени граѓани ќе се зголеми во текот на следните години. На пример, во Грција, Италија, Португалија и Шпанија, се предвидува дека постарите од 65 години ќе сочинуваат 60% од населението до 2050 година. Се предвидува дека бројот на лица на кои потенцијално им е потребна долготрајна нега низ целиот блок ќе се зголеми од 30,8 милиони во 2019 година на 33,7 милиони во 2030 година и понатаму на 38,1 милиони во 2050 година, се наведува во извештајот.
Како што старее населението на континентот и наталитетот продолжува да се намалува, работоспособното население исто така ќе се намали.
Проценките за очекуваниот животен век се критична алатка за следење на благосостојбата на општеството, но за креаторите на политиките, трендовите се исто така фундаментални за развојот на владините политики.
Франција, на пример, се бори со предизвикот на подолготрајното население и како резултат на оптоварувањето на системот за социјално осигурување. За да се справи со предизвикот, француската влада неодамна усвои – со голем отпор – серија реформи насочени кон зголемување на старосната граница за пензионирање и охрабрување на поединците да работат подолго.
Но, Франција не е сама со своето стареење на населението и тие не живеат најдолго. Низ цела ЕУ, метриката на очекуваниот животен век е на нагорна траекторија веќе неколку децении.
КОЈ ЖИВЕЕ НАЈДОЛГО ВО ЕУ?
Според податоци од Евростат, заводот за статистика на ЕУ vо 2019 година, очекуваниот животен век при раѓање достигна историски максимум од 81,3 години, но потоа падна на 80,4 во 2020 година.
И покрај малото назадување – од кое веројатно ќе закрепнеме наскоро – линијата на долговечност е во нагорна линија откако ЕУ почна да снима податоци во раните 2000-ти, а официјалната статистика открива дека очекуваниот животен век се зголемил, во просек, за повеќе од две години по деценија од 1960-тите.
Генерално, во целиот блок, жените живеат подолго од мажите (82,9 години наспроти 77,2 години во 2021 година), но луѓето во одредени земји – па дури и региони – живеат подолго од другите.
Исто така, не сите нации доживеале ист напредок низ годините – или релапс во некои конкретни случаи – во нивните проценки за очекуваниот животен век.
Земја со најголем очекуван животен век при раѓање е Шпанија, со просек од 83,3 години, а потоа следат Шведска (83,1 година), Луксембург и Италија (и двете 82,7 години).
Најмал животен век се предвидува во Бугарија (71,4 години), Романија (72,8 години) и Латвија (73,1 година).
Разликите од земја до земја се интересни, но можеби уште пофасцинантни се споредбите на регионите во земјите кои имаат повисоки резултати од просекот на скалата за долг живот.
На пример, во Шпанија, луѓето родени во регионот на Андалусија се очекува да живеат околу 81,7 години, но оние што живеат во главниот град Мадрид, се очекува да живеат 85,4 години, повеќе од четири години.
Слични трендови се забележани и во Италија. Италијанците кои живеат на јужниот остров Сицилија може да очекуваат да живеат околу 81,3 години, но оние што живеат на север во Трентино, блиску до границата со Австрија, имаат очекуван животен век од 84,2 години, што е разлика од речиси три години.
Естонците најмногу ја продолжиле својата долговечност, добивајќи 6,1 години во нивниот животен век помеѓу 2000 и 2021 година. По нив следат Ирска (+5,8), Луксембург (+4,7), Данска (+4,6) и Словенија (+4,5).
Добивките на првите пет се извонредни, особено ако се споредат со другите земји кои не поминаа толку добро во поместувањето на животните граници, или едноставно во споредба со просекот на ЕУ, кој забележа пораст од 2,5 години.
Во Бугарија, пак, луѓето умираат помлади од порано; очекуваниот животен век при раѓањето бил 0,2 години помал во 2021 година отколку во 2000 година. Несреќното обратно се смета дека е резултат на голем број фактори, вклучително и проблемите со здравствениот систем и стапката на смртност од мозочен удар повисоки отколку во повеќето земји на ЕУ, според Извештајот за здравјето на Европската комисија.
КОЛКАВ Е ОЧЕКУВАНИОТ ЖИВОТЕН ВЕК ПО 65 ГОДИНИ?
Очекуваниот животен век на возраст од 65 години се однесува на просечниот број на години што може да се очекува да ги живее едно лице на таа возраст.
Тоа е интересна метрика за разгледување бидејќи, на пример, очекуваниот животен век при раѓање за некој роден во 1958 година и денес има 65 години, не ги зема предвид современите променливи, како што се подобриот начин на живот, напредокот во здравствената заштита итн.
Во 2021 година, очекуваниот животен век на 65 години беше проценет на 19,2 години, 20,9 години за жените и 17,3 години за мажите.
Франција и Шпанија имаа најголем животен век со 65 години во 2021 година (21,4 години), а Бугарија имаше најнизок (13,6 години).
Кај жените, највисокиот животен век на 65 години има во Шпанија (23,5 години), а најнизок во Бугарија (15,5 години), додека кај мажите, највисок е во Шведска (19,6 години), а најнизок во Бугарија (11,6 години).
