Аналитика
Според професорот на универзитетот Корнел и поранешен функционер на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) Есвар Прасад, веројатноста Кина да ги надмине САД како најголема економија во светот се намалува.
Во неодамнешното интервју за Никеи, Прасад рече дека економиите на двете земји – моментално најголеми и втори по големина економии во светот – зазедоа спротивни траектории, при што САД веројатно ќе го задржат својот раст додека Кина продолжува да се соочува со структурни проблеми како висок јавен долг и низок наталитет.
„Кина се соочува со различни слабости, вклучувајќи непожелна демографија, колапс на пазарот на недвижности, влошување на расположението на инвеститорите дома и во странство и недостаток на јасност околу новиот модел на раст“, рече Прасад.
„Дури и стапката на раст од 4 до 5 проценти ќе биде тешко да се одржи во следните неколку години. Веројатноста за предвидување дека кинескиот БДП еден ден ќе го надмине американскиот опаѓа.
Додека инфлацијата порасна веднаш по пандемијата Ковид-19 во САД, зголемувајќи ги трошоците за живот и поттикнувајќи стравувања од претстојната рецесија, економијата се покажа отпорна на предизвиците во изминатите неколку години. Во последниот квартал од 2023 година, САД пораснаа со стапка од 3,3 отсто, надминувајќи ги очекувањата и додаде повеќе од 350.000 работни места.
„САД ја зацврстија својата позиција како главен двигател на глобалниот раст бидејќи кинеската економија и повеќето други големи економии [со исклучок на Индија] продолжуваат да се мачат“, рече Прасад. „Зачудувачки е што американската економија успеа да остане остров на стабилност и покрај бројните спротивставени ветрови и среде турбулентен глобален пејзаж“.
Кина, од друга страна, имаше многу нерамномерно закрепнување по пандемијата поради комбинацијата на фактори кои потекнуваат надвор од пандемијата, вклучително и нејзината стареење на работната сила, побавната внатрешна побарувачка и тековната криза во секторот на недвижности, што беше двигател на експлозивниот раст на земјата во изминатите неколку децении.
„Економскиот раст на Кина постепено забавува, притиснат од комбинација на неповолна демографија, неефикасен финансиски систем, огромно надвиснување на долгови и недостаток на институционални реформи“, рече Прасад. „Овие фактори веројатно ќе го ограничат растот на продуктивноста. Така, Кина ќе продолжи да расте, но со побавно темпо отколку во последните три децении“.
За Прасад, падот во кинескиот имотен сектор претставува посебен ризик за владата, бидејќи претставува значителен дел од БДП на економијата и богатството на домаќинствата, „покрај тоа што создава дополнителни ризици за финансискиот систем“, рече тој. „Со оглед на тоа што секторот за недвижнини веројатно нема да даде голем придонес за растот во наредните години, севкупниот раст може значително да биде попречен“.
„Слабите институции, вклучително и отсуството на владеење на правото, недостатокот на независност на централната банка и расклатениот финансиски систем, ќе ја ограничат долгорочната апрецијација на валутата во однос на доларот, што ќе го отежне номиналниот БДП на земјата да го достигне оној на Соединетите Американски Држави по пазарни девизни курсеви“.
Џорџ Магнус, некогаш главен економист на UBS, а сега соработник во Кинескиот центар на Универзитетот во Оксфорд во Велика Британија, претходно изјави за Newsweek дека „идејата Кина да стане најголемата светска економија можеби нема да се случи“.
„Кризата на пазарот на домување не е единствениот фактор, има многу работи кои придонесуваат за многу поспора стапка на раст во следните 10 до 20 години. Јас ги нарекувам седум Ds“, додаде тој. „Тоа се следниве: Долгот, во кој очигледно е вклучен и пазарот на домување. Демографски податоци, со кинеското население кое брзо старее. Динамизам, со кој мислам дека продуктивноста веќе не гори бидејќи реформите во оваа насока не се случија. Одвојување и де-ризик, што е ограничување на способноста на Кина да ја развие новата економија и технологија. Директивата, а тоа е интенцијата владата повеќе да контролира. И недостигот на побарувачка“.
На САД им оди многу подобро.
„Додека повеќето големи економии се борат, САД ја консолидираат својата позиција како движечка сила на глобалната економија“, рече Прасад. „Пазарот на труд во САД е многу флексибилен и силен. Фискалната политика и финансискиот систем на владата им овозможија на малите и средните бизниси да поминат многу тешки времиња“.
„Сепак, јас сум малку загрижен од влијанието на глобалното економско забавување. Иако растот на БДП на САД не зависи многу од извозот, бавноста на другите земји може да биде одредено влијание. Зголемениот јавен долг на САД и зголемениот удел на каматата исплатите како процент од приходите се исто така значајни грижи“.
Претседателот Џо Бајден, кој води кампања за реизбор во ноември, неодамна ја презеде заслугата за издржливоста на американската економија, за која рече дека се должи на успехот на економските политики на неговата администрација, наречени Bidenomics.
„Но, нашата работа не е завршена“, рече тој минатиот месец откако Бирото за економски анализи ги објави најновите податоци за растот на БДП. „Ќе продолжам да се борам за намалување на трошоците – од спроведување на историска легислатива до намалување на трошоците за лекови на рецепт, премии за здравствено осигурување и трошоци за чиста енергија, до преземање скриени такси за ѓубре што компаниите ги користат за да ги оттргнат потрошувачите, до повикување на големите корпорации да донесат на потрошувачите заштедите што ги гледаат со месеци“.
