Аналитика
Агенцијата за кредитен рејтинг „Мудис инвесторс сервис“ (Moody’s Investors Service) го намали долгорочниот кредитен рејтинг на Соединетите Американски Држави од највисокото ниво ААА. Овој чекор, иако симболично важен, испраќа сериозен сигнал за зголемените фискални ризици, политичката нестабилност и долгорочните предизвици за буџетската дисциплина на најголемата светска економија.
Зошто дојде до намалување на рејтингот?
Во образложението на одлуката, Moody’s посочува дека САД се соочуваат со растечки буџетски дефицит, зголемен долг во однос на БДП и недостаток од ефективен политички консензус околу долгорочно фискално стабилизирање.
Само во 2023 година, фискалниот дефицит на САД изнесуваше повеќе од 1,7 трилиони долари, или околу 6,3% од БДП. Овој тренд на растечки дефицит, според аналитичарите, е резултат на големите фискални пакети од времето на пандемијата, зголемените каматни трошоци поради затегнатата монетарна политика на Федералните резерви и структурни расходи како социјалните трансфери и здравството.
Политичка поларизација – фактор на несигурност
Една од клучните грижи на Moody’s е политичката поларизација во САД, особено во Конгресот, што доведува до чести кризи околу лимитот на јавниот долг. Блокадите и партиските конфликти околу буџетските закони веќе неколку пати доведоа до ризик од т.н. „shutdown“, односно суспендирање на работата на федералната влада.
Moody’s оценува дека ваквата политичка динамика ја намалува способноста на САД да спроведат долгорочни структурни реформи во фискалната политика.
Последици за глобалните пазари
Иако кредитниот рејтинг останува висок, ваквото намалување може да има влијание врз перцепцијата на инвеститорите. Американските државни обврзници се сметаат за најбезбедна актива во светот, но секое сомневање во нивната стабилност може да ги зголеми каматните стапки и трошоците за задолжување, не само за САД, туку индиректно и за другите земји, особено оние со поврзани пазари на капитал.
Падот на рејтингот, исто така, може да предизвика прераспределба на инвестициските портфолија кај големите институционални инвеститори, што би можело да влијае на курсот на доларот и на берзанските индекси.
Како реагира Вашингтон?
Од Белата куќа изразија „непогоденост“ од ваквата одлука, истакнувајќи дека американската економија останува силна и динамична, со историски ниска невработеност и стабилен раст. Министерството за финансии пак посочи дека САД остануваат најсигурниот и најликвиден финансиски пазар, а долговите секогаш навремено се сервисираат.
Но, економистите предупредуваат дека сигналот е јасен – довербата не се базира само на економски индикатори, туку и на способноста на институциите да планираат, реформираат и дејствуваат навремено.
Дали ова е пресвртница?
Moody’s беше последната од трите големи агенции што ѝ доделуваше ААА рејтинг на Америка. Фич (Fitch) и Стандард & Пурс (S&P) веќе имаат направено слични намалувања претходните години. Во тој контекст, оваа одлука се гледа како логичен след на веќе воспоставен тренд на предупредување за фискалната дисциплина во Вашингтон.
За светот, ова е уште еден потсетник дека дури и најголемите економии не се имунизирани од економските закони. А за инвеститорите – нов сигнал дека претпазливоста и диверзификацијата стануваат сѐ поважни во светот на глобалната неизвесност.
