Аналитика
Во 2022 година, стапките на инфлација ја потресоа ЕУ, достигнувајќи нивоа невидени досега во претходните четири децении. Домаќинствата со ниски приходи се борат да се справат со кризата на трошоците за живот што резултира. Речиси сите земји-членки на ЕУ ја зголемија минималната плата во последните две години, но зголемената инфлација доведе до пад на реалните плати.
ОЕЦД повикува на редовни ревизии за да се заштити животниот стандард на ниско платените работници.
Во ЕУ, годишната стапка на инфлација беше 11,5 отсто во октомври 2022 година, што е повеќе од 4,4 отсто една година порано. Помеѓу 1997 и крајот на 2021 година, највисоката годишна инфлација беше само 4,4 отсто, забележана во јули 2008 година. Овој драматичен пораст на инфлацијата непропорционално ги погодува најранливите домаќинства со ниски приходи.
Минималните плати неодамна се зголемија во многу земји од ЕУ, но тоа зголемување беше номинално. Со други зборови, не се зема предвид инфлацијата.
Од септември 2022 година, реалната минимална плата – или платата што го одразува влијанието на инфлацијата – се намали во многу земји на ЕУ во текот на минатата година.
НАЈВИСОКИ И НАЈНИСКИ МИНИМАЛНИ ПЛАТИ ВО ЕУ
Во јули 2022 година, месечната бруто минимална плата во земјите-членки на ЕУ се движеше од 363 евра во Бугарија до 2.313 евра во Луксембург. Има шест земји со минимална плата над 1.500 евра. Тоа се Луксембург, Белгија (1.842 евра), Ирска (1.775 евра), Холандија (1.756 евра), Германија (1.744 евра) и Франција (1.646 евра).
Минималната плата е под 1.000 евра во 13 од 21 земја-членка на ЕУ – Национална минимална плата постои во 21 од 27-те земји-членки на ЕУ. Данска, Италија, Кипар, Австрија, Финска и Шведска немаат минимална плата. Во 13 од 21 земја на ЕУ, месечната минимална бруто плата е под 1.000 евра. Во 10 од нив, тоа е помалку од 750 евра.
Меѓу земјите кандидати и потенцијални кандидати, таа се движи од 269 евра во Албанија до 532 евра во Црна Гора.
Варијациите се помали со оглед на стандардот за куповна моќ – Варијациите во минималната плата се значително помали кога ќе ги земеме предвид вредностите на стандардот за куповна моќ (ППС). ППС е „вештачка валутна единица“ (Purchasing Power Standard) дефинирана од Еуростат и базирана на разликите во нивото на цените меѓу земјите. Една единица ППС теоретски може да купи иста количина на стоки и услуги во секоја земја. Разликата меѓу најниската и највисоката номинална минимална плата во ЕУ е 6,4 пати во однос на PPS и соодносот е 2,8.
Бруто-месечна минимална плата според стандардот за куповна моќ (ППС), (јули 2022 година) – Минималната плата како што е приспособена за PPS се движеше од 630 евра во Латвија до 1.748 евра во Луксембург во 2022 година. Исто така беше над 1.500 евра во Белгија, Германија и Холандија.
Инфлацијата влијае на реалната минимална плата – Од септември 2022 година, реалните минимални плати се намалија во поголемиот дел од Европа во текот на минатата година. Гледајќи ги 19 земји (17 земји-членки на ЕУ, Велика Британија и Турција), реалната минимална плата се зголеми само во Турција (15,9 отсто), Франција (2,3 отсто) и Белгија (1,9 отсто) во споредба со бројките за септември 2021 година.
Според ОЕЦД, статистичката методологија може да има влијание врз пријавените годишни промени на реалните минимални плати во Франција и Белгија бидејќи минималните плати се индексираат различно во овие земји.
ТРЕНДОВИ НА РЕАЛНИОТ МИНИМАЛЕЦ ВО ЕВРОПСКИТЕ ЗЕМЈИ
Кога годишната инфлација во ЕУ беше 5,6 отсто во јануари 2022 година, имаше зголемување на минималната плата во 10 од 19 земји. Ова падна на седум земји во април 2022 година и само четири во септември 2022 година: Турција, Франција, Белгија и Словенија. Освен за Турција, зголемувањата беа многу благи.
Сите земји-членки на ЕУ, Обединетото Кралство и Турција ги зголемија своите минимални плати меѓу јануари 2021 и септември 2022 година, но промените во реалните минимални плати откриваат дека овие зголемувања честопати не го надминуваат влијанието на инфлацијата. Случајот со Турција е интересен бидејќи реалната минимална плата е зголемена за 24,6 отсто од декември 2020 година.
Турската влада обично ја зголемува минималната плата еднаш годишно, секој јануари. Сепак, значително ја зголеми минималната плата во јули 2022 година, бидејќи годишната инфлација достигна 79 отсто во јуни.
Гледањето на минималните плати и во номинална и во реална смисла покажува како тие се менуваат во различни насоки во различни земји. Номиналната минимална плата се зголеми во сите четири разгледувани земји, но реалната минимална плата се зголеми само во Франција. Тоа се намали во Германија, Велика Британија и Холандија.
Стефано Скарпета, директор за вработување, труд и социјални прашања во ОЕЦД, повика на редовна ревизија на минималните плати. „Реалните минимални плати се намалија во огромното мнозинство на земјите на ОЕЦД како што продолжува кризата на трошоците за живот. Особено во време на висока инфлација, минималните плати треба редовно да се ревидираат за да се осигура дека тие ќе ја задржат својата корисност“, изјави Скарпета.
Во извештајот на ОЕЦД насловен „Минимална плата во време на растечка инфлација“ се подвлече дека кризата на трошоците на животот, која особено ги погодува работниците на дното на распределбата на платите, ги прави законските минимални плати уште поважни за заштита на животниот стандард на ниско платени работници. „Важно е законските минимални плати редовно да се прилагодуваат“, се нагласува во извештајот.
