Аналитика
Најголемото наоѓалиште на таканаречени „ретки земни метали“ ( rare earth elements) во Европа, кои се користат од мобилни телефони до проектили, е пронајдено во Шведска. Во Европа во моментов не се ископуваат ретки земни метали, а шведски министер го поздрави откритието како начин за намалување на зависноста на ЕУ од Кина.
Откритието исто така се смета за „одлучувачко“ за зелената транзиција, со оглед на очекуваниот пораст на побарувачката за електрични возила и турбини на ветер. Околу 98% од ретките земјени метали користени во ЕУ во 2021 година беа увезени од Кина.
Се известува дека сега се пронајдени над еден милион тони на далечниот север на Шведска. Иако е значајно, тоа е дел од светските резерви од 120 милиони тони, според проценката на САД.
Терминот ретки земјени метали се однесува на група од 17 елементи кои се користат за производство на низа производи и инфраструктура кои се сè поважни за секојдневниот живот. Најпознати меѓу нив се елементите скандиум, итриум, лантан, неодиум, еуропиум и др.
Овие ретки метали можат да се најдат во мобилните телефони, хард дисковите и возовите. Но, тие се исто така важни за зелената технологија, вклучувајќи ги турбините на ветер и електричните возила. Некои од нив се од суштинско значење за воена опрема како што се системите за наведување ракети. Екстракцијата е и тешка и потенцијално штетна за животната средина.
Побарувачката за нив се очекува да се зголеми петкратно до 2030 година.
„Литумот и ретките земји наскоро ќе бидат поважни од нафтата и гасот“, рече комесарот за внатрешниот пазар на ЕУ, Тиери Бретон минатата година.
Говорејќи на прес-конференција во четвртокот, шведскиот министер за енергија Еба Буш рече дека ЕУ е „премногу зависна од другите земји за овие материјали“ и инсистираше на тоа дека е потребна промена. „Електрификацијата, самодоволноста и независноста на ЕУ од Русија и Кина ќе започнат во рудникот“, тврди таа.
Новооткриените суровини можеби нема да стигнат на пазарот пред 10-15 години, рече извршниот директор на рударската компанија ЛКАБ, Јан Мостром. Процесите за издавање дозволи бараат време поради проценките на еколошките ризици.
Но, г-дин Мостром ги повика властите да го забрзаат процесот, „за да се обезбеди зголемено ископување на овој вид суровина во Европа“.
