Аналитика
Заканата на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп за нациите на Брикс дека ќе воведе царини од 100 отсто доколку избегнат да го користат американскиот долар, би можела да ја зголеми побарувачката за алтернативна резервна валута, сметаат финансиски експерти.
Во саботата, новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп ја предупреди групата земји собрани зад блокот БРИКС дека ќе бара од нив да се обврзат дека нема да превземаат чекори во насока на создавање нова валута.
„Идејата дека земјите од БРИКС се обидуваат да се оддалечат од доларот додека ние стоиме и гледаме е завршена“, рече Трамп во објавата на неговата социјална мрежа Truth Social. „Ние бараме посветеност од овие земји дека нема да создадат нова валута Брикс, ниту да поддржат друга валута што ќе го замени моќниот американски долар или, тие ќе се соочат со царини од 100 отсто и треба да очекуваат да се збогуваат со продажбата во прекраснaта американска економија“, додаде тој.
Групата БРИКС е составена од Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка, но неодамна на клубот му се приклучија и Иран, Саудиска Арабија, ОАЕ, Аргентина, Египет и Етиопија. Оваа година Русија го презеде ротирачкото претседавање со групата.
Триесет и четири земји поднесоа барање за приклучување кон блокот на големите економии во развој, изјави во февруари јужноафриканскиот министер за надворешни работи Наледи Пандор.
Воведувањето тарифи на држави на БРИКС кои ќе продолжат со процесот на дедоларизација може да ги забрза напорите на тие земји да создадат алтернативни финансиски системи, намалувајќи ја зависноста од американскиот долар и потенцијално ослабувајќи ја неговата глобална доминација, а истовремено поттикнувајќи поблиски економски врски меѓу земјите на БРИКС, вели Друв Тана од PhillipCapital, интегрирана финансиска институција со седиште во Дубаи DIFC за Национал.
„Тоа исто така може да ги ескалира трговските тензии, да ги наруши глобалните синџири на снабдување, да ги зголеми потрошувачките цени во САД и да им наштети на американските извозници преку одмазднички мерки“, вели Тана.
За време на неговата кампања, Доналд Трамп вети дека ќе направи на земјите кои се оддалечуваат од американскиот долар тоа да не им се исплати, заканувајќи се дека ќе воведе царини кои ќе ги натераат да се усогласат. „Ако го напуштите доларот, тогаш немате бизнис со Соединетите држави затоа што ќе воведеме царина од 100 отсто на вашата стока“, рече Трамп на митингот во Висконсин во септември.
Новоизбраниот претседател, кој долго време заговара протекционистичката трговска политика, разговараше со своите економски советници за начините за казнување на земјите кои се занимаваат со билатерална трговија користејќи валути различни од доларот.
Трамп долго време нагласи дека сака американскиот долар да остане светска резервна валута. Тој во мартовски интервју за CNBC рече дека „нема да дозволи земјите да го намалат доларот“, бидејќи тоа ќе биде „удар за нашата земја“.
„Нема шанси БРИКС да го заменат американскиот долар во меѓународната трговија и секоја земја што ќе се обиде треба да се збогува со Америка“, рече Трамп во саботата.
Додека доминацијата на доларот опадна во последните децении, американската валута сè уште сочинува 59 отсто од официјалните девизни резерви во првиот квартал од 2024 година, а еврото доаѓа на второ место со речиси 20 отсто, според Меѓународниот монетарен фонд.
Доларот исто така е главна светска резервна валута од крајот на Втората светска војна и се проценува дека се користи во повеќе од 80 отсто од меѓународната трговија.
РАСТЕ МЕЃУНАРОДНИОТ ОТПОР КОН ДОЛАРОТ КАКО РЕЗЕРВНА ВАЛУТА
Отпорот во однос на американскиот долар беше популарен на самитот БРИКС на земјите во подем и земјите во развој во Јоханесбург минатата година. Поранешниот нигериски претседател Олусегун Обасанџо на собирот рече: „Сакам да купувам од Индија. Зошто да користам долари?“
Сепак, ова не е нова идеја. Во 2009 година, тогашниот гувернер на кинеската централна банка, Џоу Ксијаочуан, повика на „супер суверена резервна валута“ која ќе биде „исклучена од поединечни нации“.
Минатата година, бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва предложи создавање заедничка валута во Јужна Америка за да се намали зависноста од американскиот долар.
Во октомври, рускиот претседател Владимир Путин ги обвини западните сили за „вооружување“ на доларот, велејќи на самитот БРИКС во Казан дека санкциите против Русија по нејзината инвазија на Украина „ја поткопуваат довербата во оваа валута и ги намалуваат нејзините овластувања“.
Процесот на дедоларизација е „неповратен“ и „добива темпо“, рече Путин минатата година во виртуелното обраќање на самитот Брикс во Јоханесбург.
„Заканите за тарифите веќе се чини дека се централни за трговската и надворешната политика на следната администрација на Трамп“, вели Хаснаин Малик, шеф на инвестициската стратегија на новите и пограничните пазари во независното истражување и давател на податоци Телимер со седиште во Дубаи.
„Користењето на трговијата со САД и употребата на американскиот долар како закана веројатно само ја зголемува побарувачката од другите земји за алтернативна доминантна резерва и трговска валута. Дел од порастот на цената на златото е одраз на ова“.
Меѓутоа, бидејќи на ривалските валути им недостасува комбинација од целосна конвертибилност, пазарно определени цени и поддршка на тестиран правен систем, тие ќе се борат да го заменат американскиот долар како резервна валута во секој случај, со или без заканите на Трамп, г. објаснува Малик.
Слично на тоа, Шигето Кондо, виш истражувач во Центарот за јапонски институт за блискоисточни економии на Институтот за енергетска економија, Јапонија, вели дека заканата со зголемување на тарифите е тактика за притисок врз земјите од БРИКС. Со оглед на тоа што не е реално земјите од БРИКС да создадат заедничка валута која ќе има позначителна тежина, можноста за спроведување на таква закана е исто така мала, смета тој.
„Во САД, постои двопартиски повик да се заземе цврст став против Кина. Неколку тврдокорни лица, исто така, беа именувани да се приклучат на следната администрација на Трамп. САД се подготвени да преземат контрамерки против какви било потези предводени од Кина кои би можеле да ја загрозат хегемонијата на САД, дури и ако тие веројатно нема да се остварат“, вели Кондо.
„Иако Кина е најголемата економија во блокот БРИКС, нејзината валута, ренминбито е строго контролирано од владата, што предизвикува недостаток на големо учество во светските девизни резерви. Американскиот долар е убедливо најкористената валута во меѓународната трговија и финансии.
Трамп веќе ги потресе светските пазари пред неговиот втор мандат со закани дека ќе воведе дополнителни 10 отсто царини за стоки од Кина и 25 отсто царини за сите производи од Мексико и Канада, доколку тие земји не направат повеќе за да го запрат протокот на нелегални дроги и мигранти без документи преку границите на САД.
Канадскиот премиер Џастин Трудо се сретна со г-дин Трамп во петокот за да разговараат за трговските и граничните прашања, со цел да се намалат тензиите меѓу двете нации по заканата за царини.
Некои членови на БРИКС се меѓу најголемите трговски партнери на САД, вклучувајќи ги Индија и Кина.
Трговијата на стоки и услуги на САД со Кина се проценува на 758,4 милијарди долари во 2022 година, а трговијата со стоки и услуги меѓу САД и Индија изнесува околу 191,8 милијарди долари во 2022 година, според Канцеларијата на трговскиот претставник на САД.
Повиците за глобално оддалечување од доминацијата на доларот не се нови, но експертите велат дека неодамнешните геополитички промени и растечката тензија меѓу Западот и Русија и Кина ги доведоа до израз.
На почетокот на 2022 година, западните санкции поради руската инвазија на Украина замрзнаа речиси половина од девизните резерви на Русија и ги отстранија големите руски банки од СВИФТ, мрежа за пораки што банките ја користат за да овозможат меѓународни плаќања.
