Аналитика
Во деновите по почетокот на војната во Украина, падот на рубљата беше силен симбол на новооткриената финансиска изолација на Русија.
Меѓународните санкции за режимот на Владимир Путин го потонаа на рекордно ниско ниво од 121,5 рубљи за долар, предизвикувајќи сеќавања на ударите што ги презеде за време на руската финансиска криза во 1998 година. Работите изгледаа доволно страшни што САД. Претседателот Џо Бајден рече дека рубљата е сведена на „урнатини“ („rubble“).
Сега, сепак, сега е сигурно не е така. Рубљата порасна до местото каде што беше пред Путин да ја нападне Украина, продолжувајќи го својот неодамнешен собир до тргување до 74,2625 за долар во почетокот на трговијата во Москва во четвртокот. Она што станува јасно е дека и покрај неверојатно широкиот пакет санкции насочени против руската влада и нејзините олигарси, како и по егзодусот на странските бизниси од Русија, акциите се во голема мера без ефект ако странците продолжат да ја „голтаат“ руска нафта и природниот гас – поддржувајќи ја рубљата и полнејќи ја касата на Путин.
Иако Русија останува главно отсечена од глобалната економија, аналитичкиот сајт Блумберг Економикс очекува дека земјата ќе заработи скоро 321 милијарда долари од извозот на енергија оваа година, што е повеќе од една третина од 2021 година. Брзото закрепнување на рубљата му дава голема победа на Путин дома, во Русија, каде што многу луѓе се фокусирани на подемите и падовите на валутата, дури и кога неговата војска се заглавува во Украина и се зголемува бесот низ светот поради злосторствата што ги прави.
„За политичарите, тоа е добра ПР алатка со тоа што велат дека санкциите немаат никакво влијание. И тоа ќе помогне да се ограничи влијанието на инфлацијата “, рече Гијом Треска, висок стратег за пазари во развој во осигурителната компанија Џенерали Асет Менаџмент.
Во постсоветската историја на Русија, девизниот курс рубља-долар е веројатно економскиот показател за кој Русите најмногу се грижат. Кога избувна хиперинфлацијата во раните 1990-ти курсот на рубљата беше емитувана од менувачките киосци кои никнуваа во секој град, означувајќи го колапсот на валутата. Рубљата повторно падна по финансиската криза во Русија во 1998 година.
Откако тој хаос се субвенционираше, владата укина три нули. Потоа, за време на кризата во 2008 година, властите согоруваа милијарди долари за да го забават падот на валутата, делумно за да избегнат да го исплашат населението и да предизвикаат бегство на националните банки. Гувернерката Елвира Набиулина одлучи да го ризикува тоа во 2014 година, кога санкциите поради анексијата на Крим и падот на нафтата ја натераа да ја префрли валутата на слободниот пазар.
Како одговор на годинешниве санкции, Русија воведе контрола на капиталот што исто така се чини дека ја поддржува рубљата. Тоа вклучува замрзнување на средствата што ги поседуваат нерезидентни инвеститори и им наложи на руските компании да претворат 80% од странските валути што ги чуваат во рубли.
Ова ги натера некои набљудувачи да се сомневаат во значењето на закрепнувањето на рубљата на нивоата пред инвазијата – што исто така се случува во услови на најмал обем на тргување во последната деценија. „Рубљата не е слободно пловечка валута со оглед на сите мерки наметнати од властите“, коментира Треска од Џенерали Асет Менаџмент.
Државната секретарка за финансии на САД, Џенет Јелен во основа го рече истото во средата кога сведочеше пред Конгресот, предупредувајќи да не се извлекуваат подлабоки пораки за санкциите од отскокнувањето на рубљата. Сепак, тешко е да се игнорира спасот кој на Путин му го овозможуваат државите кои купувајќи нафта и гас од неговата земја. Тоа ѝ дава на Русија суфицит на тековната сметка – економски жаргон за извоз повеќе отколку што увезувате, што има тенденција да ја подигне валутата на една земја – и го поткопува обидот да се удри Русија со санкции.
„Вишокот на тековната сметка всушност треба да биде уште еден извор на стабилност за рубљата“, рече Брендан Мекена, стратег во Велс Ларго Секјуритис. „Доколку цените на енергијата останат високи и големите увозници на руска енергија и стоки продолжат да купуваат, приходите на Русија ќе останат во плус“.
Русија успеа да ги стабилизира локалните пазари, – барем засега. Ова значи дека ако коалицијата на влади кои се спротивставуваат на Путин сака повторно да ѝ наштети на рубљата, најверојатно ќе мора да го сменат правецот. Само оваа недела, САД Министерството за финансии ги забрани плаќањата на долгот во долари од руските сметки во американските банки, обид да се натера Русија да ги исцрпи своите домашни резерви во долари или да не ги исполни обврските.
„Додека руската економија и финансискиот сектор се прилагодуваат на новата рамнотежа на контрола на капиталот, управувани цени и економска автархија, не е изненадувачки што некои од домашните пазари се стабилизираат“, велат Елина Рибакова и Бенџамин Хилгенсток, економисти од Институтот за меѓународни финансии. „Санкциите станаа подвижна цел и ќе бараат прилагодувања со текот на времето за да останат ефективни“.
Тие укажаа на веројатноста за поголемо заострување на финансиските санкции, можеби дури и исклучување на дополнителни руски институции од SWIFT, комуникацискиот систем што банките го користат за преместување пари низ светот.
