Аналитика
Денес во Атина, Европската централна банка одржува состанок, на кој се очекува да биде донесена одлука да се запре зголемувањето на каматните стапки. Главна причина за тоа се околностите, бидејќи војната на Блискиот Исток фрла сенка врз економијата покрај ионака послабите економски резултати во еврозоната. Европа годинава нема речиси никаков раст, забележувајќи нула во првиот квартал и 0,2% во вториот, а не раст од 0,1% во првите два квартали од оваа година.
Ова ќе биде првпат по повеќе од една година Европската централна банка да ги остави каматните стапки непроменети по жестокото темпо од 10 директни зголемувања, кое датира од јули 2022 година, што ја поттикна нејзината клучна стапка на рекордно високи 4%, во обид да се скроти високата инфлација.
ЕЦБ ќе им се придружи на Федералните резерви на САД, Банката на Англија и другите во одржувањето на трошоците за задолжување стабилни – иако на највисоките нивоа во изминатите години – бидејќи инфлацијата се намали.
Во Европа, инфлацијата достигна максимум од 10,6% во октомври за 20-те земји кои ја користат валутата на еврото, бидејќи војната на Русија во Украина зеде данок. Тие високи цени беа отров за потрошувачката, трошејќи ги финансиите на домаќинствата со дополнителни трошоци за потребите како храна, топлина и струја.
Но, сега кога инфлацијата е намалена на 4,3%, аналитичарите очекуваат дека ЕЦБ ќе се воздржи од повеќе зголемувања за време на нејзиниот состанок во Атина. Тоа е еден од редовните состаноци на банката далеку од нејзиното седиште во Франкфурт, со цел да се нагласи нејзиниот статус како институција на Европската унија.
Финансиските власти на ЕУ се загрижени поради индикаторите кои покажуваат слабеење на економскиот раст, па дури и постоење од ризик од рецесија. Зголемувањето на каматните стапки е главното оружје на централната банка против инфлацијата, но тие можат да влијаат на економскиот раст со зголемување на цената на кредитите за купување на потрошувачите, особено домови, и за компаниите да купуваат нова опрема и капацитети.
Анкетите на менаџерите за набавки на S&P Global покажуваат дека економската активност паднала во октомври. Аналитичарите на ABN Amro банката предвидуваат пад на економското производство во еврозоната од 0,1% за кварталот јули-септември и минус 0,2% за последните три месеци од годината. ЕУ ќе ги објави бројките за третиот квартал во вторник.
Влијанието на инфлацијата врз потрошувачите беше голема причина зошто Европа не забележа речиси никаков раст оваа година, забележувајќи нула во првиот квартал и 0,2% во вториот. Нејзината најголема економија, Германија, прогнозира дека Меѓународниот монетарен фонд ќе се намали за 0,5% оваа година, што ќе ја направи најголемата економија во светот со најлоши резултати. Од ММФ велат дека дури и Русија се очекува да расте оваа година.
И има мали изгледи за подобрување за Европа оваа година. Војната на Блискиот Исток се закани да ги зголеми цените на нафтата, иако досега немало поголем скок или прекин во снабдувањето. Но, конфликтот додава несигурност бидејќи Европа е силно зависна од увезената енергија, што би можело да биде погодено ако војната Израел-Хамас се прошири и го вклучи Иран или неговите прокси борци во арапските земји.
„ЕЦБ нема да брза да преземе понатамошни активности“, рече Карстен Брзески, глобален шеф за макро во ИНГ банка. „Наместо тоа, ќе користи пауза за добредојде за да чека повеќе податоци за одложеното влијание на досегашните зголемувања на стапката и развојот на цената на нафтата“.
Акцентот се префрли на тоа колку долго стапките ќе останат на рекордно високо ниво. Претседателката на ЕЦБ, Кристин Лагард, ја повтори пораката на банката дека стапките сега „достигнаа нивоа кои, одржувани доволно долго, ќе дадат значителен придонес за навремено враќање на инфлацијата“ до нејзината цел од 2 отсто, кои се сметаат за најдобри за економијата.
Тоа беше сфатено како сигнал дека ЕЦБ заврши со зголемување на стапките, иако некои аналитичари не ја исклучуваат можноста за последно зголемување на стапката во декември доколку очекуваниот пад на инфлацијата не се оствари.
Во пресрет на состанокот во Атина, европските берзи се отворија нагло пониско во четвртокот по загубите на други места, со инвеститорите на тендер пред одлуката за каматната стапка на Европската централна банка и клучните податоци за САД.
Во првичните зделки во Европа, лондонскиот репер индекс FTSE 100 падна за 0,8 отсто и изнесуваше 7.352,44 поени. И во еврозоната, франкфуртскиот индекс DAX потона за 1,4 отсто на 14.679,84 поени, а париски CAC 40 за 1,2 отсто на 6.833,49 поени.
