Како Палантир стана имерија за обработка на податоци?

По 17 години на приватниот пазар, компанијата за анализа на податоци „Палантир“ е подготвена да дебитира на јавниот пазар. 

Веста за плановите на Палантир да излезе во јавноста, како и неодамнешното соопштение дека ќе го преместува своето седиште од Пало Алто во Денвер, ја стави тајната компанија за софтвер во центарот на вниманието. Најпозната по својата работа со американски владини агенции како ЦИА, Министерството за одбрана и, најконтроверзно, имиграција и царинско извршување. Со цел да ги брани американските интереси.

Основната мисија на нашата компанија секогаш беше да го направи Западот, особено Америка, најсилната во светот, заради глобалниот мир и просперитет. Но, во последниве години, Палантир им се додворуваше и на клиенти како Ербас, Крајслер и БП. Комерцијалните клиенти сега сочинуваат околу 50% од приходите на компанијата, број што продолжуваше да оди нагоре во текот на изминатата деценија. И иако Палантир никогаш не остварил профит, приходите растат со намалувањето на загубите. Совршено нормално за една софтверска компанија да покаже таков вид на траекторија.

Прашањето е, дали економскиот модел ќе произведе профит? Додека долгогодишните инвеститори се желни компанијата да излезе во јавноста, други, остануваат збунети околу тоа што точно прави Палантир. Името Палантир потекнува од Господарот на прстените. Во серијата, Палантири се сферични камења кои им помагаат на моќните корисници да видат што се случува во другите делови на “Средната земја” и да комуницираат едни со други. Основана во 2003 година од милијардерот Питер Тиел, заедно со сегашниот извршен директор Алекс Карп, технологијата на Палантир помага во откривање на невообичаени или сомнителни обрасци во големи групи на податоци, користејќи техники што основачите ги научиле да работат заедно во PayPal.

ЦИА беше една од најраните инвеститори на компанијата и нејзин единствен клиент веќе неколку години. На крајот, други разузнавачки агенции како ФБИ и НСА се приклучија, користејќи прилагодени можности за анализа на податоци на компанијата за да следат и фаќаат терористи, бунтовници и шверцери на дрога.

Тие ги наведуваат Авганистан и Ирак како два примери на места каде војниците рачно мапирале мрежи на бунтовници и производители на бомби покрај патот. Така, тие всушност внесуваа технологија за да прават работи што разузнавачките агенти на теренот требаше да ги прават рачно на многу опасни места. Софтверот на компанијата е заслужен за помагање во пронаоѓањето и убиството на Осама бин Ладен.

И иако тоа никогаш не е потврдено, Палантир сигурно не го оспори тоа. Технологијата исто така помогна да се открие Понзи шемата на Берни Медоф и да се искорени кинескиот шпионски софтвер инсталиран на компјутерот на Далај Лама. Тие работат рака под рака со повеќето специјални оператори во западниот свет, како и со повеќето тајни услуги, во над 40 земји. Денес, компанијата сè повеќе работи со високи комерцијални клиенти. Првиот беше JPMorgan Chase, кој го усвои софтверот во 2009 година за да ги следи вработените. Сепак, партнерството заврши во скандал кога JPMorgan го искористија софтверот за шпионирање на директори. Fiat Chrysler сега го користи Палантир за да ги идентификува потенцијалните дефекти на деловите во автомобилот. Ербас го користи за побрзо да одговори на проблемите со производството, забрзувајќи го производството на своите 350 авиони. И БП го користи за анализа на податоците за дупчење, што, наводно, доведува до 10 проценти зголемување на производството на нафта во Северното Море.

Ова е силен софтвер кој се користи за разбирање на сè со што се соочува компанијата, без разлика дали тоа се нивните клиенти, нивните синџири на снабдување, центарот на градот, географиите каде има раст, или пак каде нивните конкуренти добиваат удел. Бидејќи приходите од комерцијалниот сектор се зголемуваат со текот на годините, извршниот директор Алекс Карп мораше да размисли за неговото историско отпуштање на продавачите. Тие не изгледаат како една класична компанија за софтвер за претпријатија. Во 2019 година, компанијата потроши 61 процент од своите приходи за продажба и маркетинг. Сепак, долгогодишните договори на владата остануваат составен дел од приходите на компанијата, како и нејзината репутација.

И за време на пандемијата, Палантир формираше голем број нови партнерства, со Националниот институт за здравство и Националната здравствена служба на Велика Британија, помагајќи им на агенциите, како и ЦДЦ, да го следат ширењето на вирусот и да ги распределат ресурсите. Но, особено под администрација на Трамп, работата на Палантир со полициските оддели предизвика значителна загриженост во либералната припадност на Силиконската долина, доведувајќи до тоа Палантир да се удвои во својата посветеност кон спроведувањето на законот и националната одбрана. 

Протестите против Палантир првпат се појавија во 2018 година, пред се како одговор на договорите на компанијата со Имиграција и царинско извршување, кои вредат 92 милиони долари. Агенцијата се бори против илегалната имиграција.

Ко-основачот и член на одборот Питер Тиел е веројатно најпознатиот поддржувач на претседателот Трамп од Силиконската долина, донирајќи 1,25 милиони долари за неговата кампања во 2016 година.

Другите технолошки компании како Гугл отстапија од контроверзните договори со Министерството за одбрана. Но, Палантир смета дека тоа е откажување од одговорноста. 

Во август, компанијата објави дека ќе го премести своето седиште во Денвер, Колорадо, веројатно тоа е и финансиски и морално мотивирана одлука. Долината во основа ја продаде својата душа на рекламен модел каде е во ред да ги продавате вашите податоци, но не е во ред да ја поддржувате земјата. И тие не сакаа да бидат дел од тој екосистем и не чувствуваа дека тој екосистем е усогласен со нивните вредности. Значи, што значи целата оваа полемика за инвеститорите? За оние кои веруваат во мисијата на Палантир, тоа може да биде предност. 

Во 2015 година, проценката на компанијата беше поголема од 20 милијарди долари. Тие се обидуваат да им покажат на инвеститорите дека навистина ја имаат оваа голема можност на пазарот, дека имаат куп потенцијални клиенти. И тука е скептицизмот. Вистинската вредност ќе биде разјаснета на крајот на септември кога Палантир ќе ја заврши својата директна котација, процес што е сличен на ИПО, освен што компанијата нема да продава нови акции.

Само ќе ги ослободи оние што ги држат постојните инвеститори. Така, акциите ќе се ценат врз основа на побарувачката на инвеститорот и доколку акциите се тргуваат повисоко од очекуваното, таа вредност нема да им биде предадена на новите акционери. Мислам дека ИПО на Палантир ќе им сигнализира на другите дека служењето на Министерството за одбрана и воениот бизнис ќе биде исплатливо.