Аналитика
Неделата отсекогаш се сметала за ден на одмор, време за семејство, дружење и духовен мир. Но кога таа станува дел од работната недела, последиците не се гледаат само во уморот и недостигот од сон, туку и во пошироката слика на општествената благосостојба. Токму тоа го покажува новата студија на Интердисциплинарниот центар за родови истражувања при Универзитетот во Берн, презентирана од „Алијансата за недела“ – коалиција од синдикати, верски организации и Швајцарското друштво за трудова медицина.
Истражувањето укажува дека постојаната работа во недела носи ризици за физичкото и менталното здравје – од нарушувања на спиењето и кардиоваскуларни заболувања до зголемена веројатност за депресија и емоционална исцрпеност. Недостигот од викенд-одмор, велат експертите, ја поткопува рамнотежата меѓу професионалниот и приватниот живот, но и ги нарушува социјалните ритуали – религиозни служби, семејни собири или спортски настани.
Најпогодени се оние што и онака работат во поранливи услови. Жените, мигрантите и лицата со несигурни договори се непропорционално застапени во оваа категорија. Според податоците, 17,3 проценти од жените во Швајцарија работат во недела, наспроти 14 проценти од мажите, што се должи на нивната силна застапеност во здравството, угостителството и трговијата – сектори со висока стапка на работа надвор од класичните работни денови. Дополнително, жените речиси еден и пол пати почесто се соочуваат со ограничена можност сами да го одредат своето работно време.
Иако работата во недела во Швајцарија е генерално забранета и дозволена само во неопходни сектори, Алијансата предупредува на растечки притисок за олабавување на ова правило. Во Цирих веќе е покрената иницијатива за зголемување на бројот на нелиценцирани работни недели од четири на дванаесет годишно, додека сенаторот Тиери Буркарт предлага девет недели годишна флексибилна работа од далечина. Според критичарите, ваквите предлози ја загрозуваат идејата дека неделата е ден за одмор и ризикуваат да ја претворат во уште еден обичен работен ден.
Сѐ додека трае дебатата, едно е јасно – прашањето за неделната работа не е само економска или политичка тема, туку суштинска дилема за тоа какво општество сака да биде Швајцарија.
