Аналитика
Европската унија веќе го подготвува својот 11-ти пакет санкции против Русија. Многу руски политичари и бизнисмени со презир ја исмеваaт нивната ефикасност, пишува Јуроњуз.
На 29 март, претседателот Владимир Путин истакна дека санкциите може негативно да влијаат на руската економија на среден рок. Но, во други моменти, Кремљ, исто така, рече дека Русија ќе има корист од западните ограничувања бидејќи тие ќе помогнат „да се зголеми нејзиниот економски и финансиски суверенитет“.
Дали Русија ќе може да ги компензира врските што беа прекинати со Западот преку зајакнати врски со други земји?
Германскиот Маршалов фонд на Соединетите Американски Држави (ГМФ) е непартиска политичка организација посветена на идејата дека САД и Европа се посилни заедно. Од перспектива на нејзиниот потпретседател и извршен директор, д-р Иан О. Лесер, постои скептицизам за можностите што ѝ се достапни на Русија. „Очигледно, земјата активно ги бара тие пазари“, рече тој. „Бидејќи [за] Европа особено, Западна Европа беше толку голем дел од руската извозна економија, а исто така и нејзините внатрешни инвестиции. За алтернативи. Всушност, нема многу добри“.
СВРТУВАЊЕ КОН ИСТОК
Една од главните цели на западните санкции беа руските енергетски ресурси. Многу брзо по почетокот на руската инвазија, ЕУ се обиде да го намали увозот од Русија што е можно повеќе. Во март, шефот на Европската комисија Урсула фон дер Лајен рече дека „зависноста од руската нафта и гас е минато“. Испораките на гас од Русија се намалени за 80 отсто, а ЕУ успеа да компензира користејќи други извори.
Кремљ тврдеше дека ќе ги компензира сопствените загуби со „свртување кон исток“ – со преориентирање на извозот во Кина и другите азиски земји. Таа рече дека ќе ги направи тие продажби „по поповолни услови“.
Минатата година најголеми купувачи на руска нафта беа навистина Кина, Индија и Турција. Индија речиси никогаш не купила руска нафта пред војната.
Западните експерти гледаат на тоа од поинаков агол. Прво, уделот на овие земји е драстично зголемен главно поради тоа што нема останати други големи купувачи. Второ, наглото зголемување на побарувачката од нив беше во првите месеци по почетокот на инвазијата: новите купувачи можеа да добијат пратки првично наменети за Запад со огромни попусти. Сепак, до крајот на 2022 година, Турција всушност нагло ги намали своите набавки.
А „поповолните услови“ не се остварија за Русија. Бидејќи има помалку земји кои купуваат од Москва, тие што го прават тоа можат сами да си ги диктираат условите. Индија и Турција купуваа руска нафта токму затоа што цената беше многу пониска од пазарната. Со други зборови, Русија се наоѓа во иста ситуација на Исток како на Запад, продавајќи нафта во рамките на ценовниот плафон на санкциите.
Понатаму, „префрлувањето на исток“ се однесува само на нафтата. Русија се уште не може да ги компензира загубите во извозот на гас во Европа. Според аналитичарите, минатата година извозот на гасоводен гас е намален за 45%, а оваа година може да биде намален за 90% во споредба со 2021 година.
Европа делумно најде излез преку развојот на својата инфраструктура за течен природен гас (LNG). И во ЕУ и во Русија, токму поради„руските гасоводи, малку се обѕрнуваше на ЛНГ. Но, сега Европа, со помош на САД, има се што е потребно за да постави таков систем. На Русија, сепак, ќе и биде многу потешко во контекст на технолошките санкции.
„Доколку Западна Европа особено продолжи да се приспособува на руската енергија, и во извесна смисла, ние сме само на почетокот на тој процес“, вели д-р Лесер. „Русија ќе се соочи со многу тешко време да ги замени тие пазари“
ИРАНСКИОТ ПРИМЕР
Иран е земја која живее под санкции веќе четири децении. Наспроти ова, Техеран разви врски со Москва, а тие станаа уште посилни на почетокот на 2022 година. Според иранската влада, Русија стана најголемиот странски инвеститор во земјата во 2022 година, а две третини од инвестициите доаѓаат од Москва. Русија инвестираше приближно 2,8 милијарди евра во индустриски, рударски и транспортни проекти.
Покрај тоа, руски претставници беа испратени во Исламската Република за да учат од искуството на животот под сеопфатни санкции.
Според Западот, самиот Иран стана снабдувач на оружје за Кремљ. Русија е обвинета дека активно користела ирански беспилотни летала „камикази“ против Украина. И Москва и Техеран го негираат ова.
Проблемот со односите Москва-Техеран е што двете земји немаат многу што да си понудат. Клучните текови на приходи на двете нации лежат во продажбата на фосилни горива.
ТУРЦИЈА
Односите меѓу Русија и Турција постојано се менуваа во последните години од студени во топли. Турција е членка на НАТО, но не ги поддржа санкциите против Кремљ и, на пример, не ги прекина транспортните врски со Русија или не го забрани патувањето на руските граѓани. И како резултат на тоа, пред една година заврши како де факто „транспортен посредник“ меѓу Русија и Западот.
И според голем број западни функционери – особено американското Министерство за финансии – тоа беше исто така „пошта“ за заобиколување на санкциите. Постојано беше објавено дека Турција (заедно со, на пример, Казахстан и ОАЕ) реекспортираат стоки забранети со санкции во Русија.
Анкара ги негира ваквите обвинувања. Сепак, под притисок на САД и поради страв од секундарни санкции од Вашингтон, Турција постепено почнува да следи барем некои од ограничувањата.
Така, уште минатата есен турските банки престанаа да ги сервисираат картичките на рускиот платен систем Мир. Во средината на март, турските воздухопловни власти објавија дека, на барање на САД, ќе престанат со сервисирање и полнење гориво на авиони од американско производство регистрирани во Русија и Белорусија.
Остриот пад на руската набавка на нафта во Турција се припишува и на стравувањата од секундарни санкции. „Русија очигледно бараше ефективни начини да пренесе дел од својата несанкционирана, па дури и дел од санкционираната стока, на глобалните пазари“, рече д-р Лесер. „Турција беше канал за голем дел од ова неодамна. Турција се разбира, во извесна смисла, е во западниот камп, во НАТО, но не ги применува санкциите. Русија можеше да ја искористи Турција како релативно отворен пазар .
МОДЕРНИЗАЦИЈА
Русија повторно разговара за можноста за „користење“ санкции за суштинска промена на структурата на надворешната трговија на Русија – да се оддалечи од извозот на суровини, бидејќи тие стануваат сè потешки под санкциите и да се модернизира економијата. Но, санкциите ќе го направат овој процес исклучително тежок, тврди д-р Лесер.
„Западните санкции кон Русија се дизајнирани, всушност, во голем дел да го спречат тоа“, рече тој. „Видот на високотехнолошки влезови, електронски компоненти и други работи што би биле потребни за да се надгради руското производство за да ја оживее нејзината индустрија за оружје, дури и да го модернизира производството на енергија е сè поограничено, а да не зборуваме за проблемот со човечкиот капитал: висококвалификувани луѓе. кој нема да сака да работи во Русија и глобалниот капитал, кој нема да сака да дојде таму да инвестира во модерната индустрија“.
РУБЉАТА И ЈУАНОТ
Посетата на кинескиот претседател Си Џинпинг на Москва на крајот на март многу руски медиуми ја претставија како „крај на американската хегемонија“.
Владимир Путин дури не отфрли дека Русија сè повеќе ќе преминува на јуанот во надворешно-трговските плаќања, напуштајќи ги доларот и еврото. И според Банката на Русија, учеството на јуанот во руската надворешна трговија во 2022 година се зголеми од 0,5 отсто на 16 отсто. Но, се наведува дека тоа е валутата во која се извршени реалните плаќања, а не онаа во која се склучени договорите.
Русија очекува дека Кина ќе може во голема мера да ги замени и извозните и увозните трговски односи со Западот.
За Русија, во однос на поединечните земји, Кина беше и останува нејзиниот најголем трговски партнер. Но, за Кина, Русија не е ниту во првите пет. Всушност, обемот на трговијата со Кина дури и се намали минатата година. Извештајот за стратешкото партнерство меѓу Русија и Кина беше претставен во септември минатата година на про-Путин Валдаи клуб за дискусија. Според неговите автори, иако Пекинг официјално не ги поддржува антируските санкции и ги повикува компаниите да се спротивстават на притисокот на Западот, бизнисмените во некои случаи претпочитаат да згрешат на страната на претпазливост.
Русија смета на Кина, не и најмалку важно, како снабдувач на индустриски технологии за да ги замени оние забранети со санкции. Но, самата Кина е во голема мера зависна од САД во однос на технологијата. И експертите се многу сомничави дека, за доброто на Москва, Пекинг ќе ги влоши односите со Вашингтон, дури и ако денес тие се далеку од идеални.
Од истата причина, „јуанизацијата“ не изгледа како решение за проблемите. Трансакциите со Русија во јуани би биле привлечни за малите кинески компании, но големите кинески банки не се подготвени да го преземат ризикот да паднат под секундарни санкции.
