Аналитика
Европската Унија се’ помалку добива гас преку гасоводите, течниот природен гас се очекува да се зголеми. Увозот на гас преку цевковод во ЕУ се намали за 9% на годишно ниво во првата половина од 2025 година, по прекинот на транзитот на руски гас преку Украина на почетокот на годината, според неодамнешна анализа, но блокот ја зголеми својата зависност од течен природен гас (LNG).
Европската Унија место тоа ги разгледува плановите за замена на увозот на руски течен природен гас (LNG) со испораки од Соединетите Американски Држави.
Портпаролката на Европската комисија, Ана-Каиса Итконен, ја објави иницијативата на брифинг на 18 септември. Таа објасни дека постепеното укинување на рускиот LNG е централен дел од пошироката стратегија на ЕУ за целосно елиминирање на зависноста од руските енергетски ресурси.
„На нашата индустрија сè уште ќе ѝ треба природен гас во наредните години. Количините што повеќе не ги купуваме од Русија мора да доаѓаат од некаде. А Соединетите Американски Држави веќе одиграа важна улога во 2022 година, кога Русија ги прекина испораките на гас за Европа и моравме да бараме алтернативи“, рече портпаролката.
„Гас Инфраструктура Јуроп“, здружението на оператори на гас, известува дека резервите на гас во Европската Унија се нешто над 80% на 15 септември 2025 година – пониски од 90% безбедните нивоа од последните неколку години, но посилни од 2021 година. Па, дали оваа зима ќе зрачи со топлина или ќе трепери со неизвесност?
Откако ги диверзифицираа резервите на енергија од Русија по целосната инвазија на Москва врз Украина во 2022 година, земјите од ЕУ се префрлија на течен природен гас (LNG) од Норвешка, САД и Катар, додека продолжија да го поттикнуваат развојот на обновливи извори на енергија, вклучувајќи сончева и ветерна енергија.
Во текот на изминатите две години, благодарение на тој дополнителен капацитет, Европа успеа да обезбеди дека нејзините резерви на гас се речиси полни до септември, обезбедувајќи дополнителна перница за најстудените месеци од годината. Залихите на гас треба да останат силни и оваа зима.
Со оглед на тоа што ЕУ повеќе не е во акутна енергетска криза, Брисел е флексибилен во дополнувањето на залихите на гас на ЕУ дополнителен месец, до 1 декември, за да достигнат 90% капацитет, доколку е потребно. Европа, исто така, потроши повеќе од своите резерви на гас минатата зима, оставајќи помалку вишок од вообичаеното.
Дополнувајќи ја внатрешната отпорност на Европа, глобалните услови за снабдување и стабилните цени, исто така, ја поддржуваат енергетската подготвеност на блокот за зима.
И покрај ова, блокот останува ранлив на геополитички шокови, не само оние што произлегуваат од царините на американскиот претседател Доналд Трамп.
Трамп врши притисок врз Брисел да воведе санкции врз купувачите на руска енергија, тврдејќи дека тоа ќе создаде дополнителен финансиски товар врз Москва за да го заврши три и полгодишниот конфликт.
Минатата недела, американскиот министер за финансии Скот Бесент им рече на ЕУ и на богатите земји од Групата 7 (Г7) дека треба да им се придружат на Вашингтон во наметнувањето „значајни“ тарифи врз Кина и Индија поради нивните енергетски договори со Москва.
Трамп му рече на Брисел дека САД ќе ги „отсликаат“ таквите тарифи, при што се разгледува стапка од 100%.
Трамп веќе воведе 50% царини за Индија – 25% основна стапка плус 25% за склучување договор со Москва во 2022 година за купување јаглеводороди со попуст.
Сепак, Кина – која исто така ги зголеми купувањата на руска енергија – има значително посилна преговарачка позиција со Вашингтон во врска со заканата од Трамп со царини. Како резултат на тоа, американскиот претседател сè уште не ги изложил плановите за царини поврзани со енергијата врз втората по големина економија во светот, додека преговорите сè уште се во тек.
Истекувањето на договорот за транзит на гас меѓу Украина и Русија на 1 јануари означи уште еден слој на геополитички притисок врз снабдувањето со енергија во Европа. Одлуката на Киев да не го обнови договорот имаше и цел да го прекине приливот на приходи што помага во финансирањето на воените напори на Русија.
Крајот на петгодишниот договор, кој му овозможи на рускиот гас да тече кон запад преку украинските цевководи, ефективно затвори една од последните главни рути во ЕУ.
Првичните стравувања од скокови на цените и прекини во снабдувањето беа широко распространети, особено во земји како Австрија, Словачка и Унгарија, кои останаа позависни од рускиот гасовод. Референтните цени на гасот пораснаа за речиси 50% минатата година поради загриженоста за студеното време и намалените протоци.
Сепак, вистинското влијание на пазарот беше пригушено. Западна Европа веќе ги диверзифицираше своите извори на енергија, додека нивоата на подземно складирање останаа силни пред зимата.
„Падот на обемот [преку Украина] не беше огромен, иако некои земји, особено Словачка, мораа да преориентираат некои купувања“, рече Том Марцец-Манцер. „Бидејќи беше добро очекуван, крајот на договорот за транзит на гас во Украина немаше огромно влијание врз цената или снабдувањето.“
Откако ја преброди енергетската криза, ЕУ сега е во посилна позиција да ги диверзифицира последните резерви на руски јаглеводороди. Блокот веќе го намали увозот на руски гас од 45% на 19%, додека увозот на руска нафта се намали од 27% на почетокот на војната на само 3% минатата година.
