Аналитика
Европскиот сектор за рециклирање пластика е во длабока криза. До крајот на 2025 година, речиси еден милион тони капацитет за рециклирање ќе бидат изгубени од 2023 година – количина еквивалентна на капацитетот за рециклирање на цела Франција.
Само за првите седум месеци од 2025 година, исчезна речиси исто толку капацитет колку и во целата 2024 година, а до крајот на годината, затворањата ќе се зголемат тројно во споредба со 2023 година. Потребни се итни политички сигнали, заедно со законски мерки, за да се запре колапсот и да се заштитат целите на Европа за климата и циркуларната економија, предупредуваат аналитичарите.
Еден од најсликовитите примери е една од најразвиените домашни индустрии за рециклирање пластика, холандската, која е во тешка во криза. Многу компании, како што се „Хиликс“, „Јоника“ и „Уминкорп“, мора да ги затворат своите врати бидејќи не можат да се натпреваруваат со евтината нова пластика од Кина, Блискиот Исток и САД. Ниските цени на овие нови пластики, во комбинација со недостатокот на стимулирачка владина политика, предизвикуваат рециклаторите да трпат структурни загуби. Владата се двоуми да преземе мерки како што се задолжување за употреба на рециклирана пластика или наметнување данок на нова пластика. Без интервенција, целата холандска индустрија за рециклирање е во опасност да исчезне, што би бил голем удар за циркуларната економија.
Падот на индустриските капацитети ја ослабува стратешката и ресурсна независност на Европа и ја поткопува нејзината глобална конкурентност. Сепак, сегашната криза е само врвот на ледениот брег. Под неа лежат далекусежни проблеми што ја еродираа индустријата со текот на времето: зголемен непроверен и нискобуџетен увоз на рециклирана пластика, високи трошоци за енергија, намалена побарувачка за европски рециклирани материјали, економски притисоци, лабаво спроведување на прописите и прекумерна бирократија.
Европските рециклатори се соочуваат со административни оптоварувања, вклучувајќи прекумерна документација и долги одложувања во добивањето и обновувањето на дозволите за рециклирање.
Ситуацијата е катастрофална, наведуваат тие. Она што е потребно сега е јасно: креаторите на политиките мора да обезбедат законодавството директно да се справи со кризата на конкурентноста со која се соочуваат рециклаторите на пластика, пишува Д Парлиамент. Клучните закони насочени кон унапредување на циркуларноста – како што се PPWR, Директивата SUP, ревизијата на Директивата ELV и регулативите во врска со апликациите за контакт со храна – мора да се движат подалеку од амбицијата и да бидат правилно дизајнирани, да бидат применливи и следствено ефикасно да се спроведуваат. Политичкиот пристап кој е адаптивен и одговорен на еволуирачките предизвици е од суштинско значење за поддршка на секторот.
УВОЗОТ НА ПЛАСТИКА – НАЈГОЛЕМ ПРОБЛЕМ
Меѓу најитните предизвици за европскиот вредносен синџир за рециклирање на пластика е зголемувањето на увозот на пластика. Поконкретно, недостатокот на механизми за спроведување за овие создаде дупки каде што не се врши проверка дали увезениот материјал е девствен или рециклиран, ниту дали овие материјали ги исполнуваат истите регулаторни стандарди како материјалите произведени во Европа.
Пониските трошоци за производство во странство им оневозможуваат на европските рециклатори да останат конкурентни, додека неусогласената увезена пластика влегува на Единствениот пазар неконтролирано и претставува ризик за животната средина и потрошувачите. Војната против царините, особено во контекст на глобалните текови на полимери и постојните прекумерни капацитети, може да создаде дополнителни нарушувања на европските пазари.
Економските притисоци, вклучително и високите цени на енергијата, дополнително ја намалуваат побарувачката за рециклирани пластични материјали произведени во Европа. Истовремено, падот на цените на нафтата ја направи девствената пластика поевтина, привлекувајќи ги конверторите подалеку од рециклирана пластика. Рециклаторите како последица на тоа остануваат со растечки количини на непродаден материјал.
Внатрешно, европските рециклатори се соочуваат со административни оптоварувања, вклучително и прекумерна документација и долги одложувања во добивањето и обновувањето на дозволите за рециклирање. Во комбинација со регулаторните недоследности и ограниченото спроведување на постојното законодавство, овие проблеми ги обесхрабруваат инвестициите.
Ова не само што ги ризикува милионите евра наменети за унапредување на циркуларноста и подобрување на практиките за рециклирање, туку и го попречува идниот развој и иновации во секторот.
ПРЕРЕГУЛИРАНОСТА ГИ КОЧИ ДОМАШНИТЕ ПРЕРАБОТУВАЧИ
Кризата не се должи на недостаток на амбиција или технологија. Европските рециклатори се надконкурентни, потценети и премногу регулирани на нивниот домашен пазар. За да се спречи колапсот на секторот, ЕУ мора да дејствува брзо и решително. Обновувањето на побарувачката за европски рециклирани материјали, спречувањето на понатамошни затворања и обезбедувањето континуирани иновации зависат од сеопфатен одговор.
Алатките за трговска одбрана се неопходни за заштита на секторот од неусогласен увоз. Тие мора да вклучуваат робусни клаузули за огледало, посилна верификација од трети страни, прилагодувања на тарифите за рециклирана пластика и производи што ги содржат и засилени царински контроли поддржани со хармонизирани казни за неусогласеност и правила за сертификација.
Рециклирањето пластика не е нишна индустрија. Тоа е стратешки сектор за автономијата на Европа и предуслов за постигнување на целите за климата и циркуларната економија. Начинот на кој Европа ќе одговори на оваа криза ќе ја одреди нејзината способност да ја предводи глобалната транзиција кон одржливост, да остане конкурентна и да ги одржува вредностите зад нејзините политики, заклучува списанието.
