Аналитика
Кога привремениот шеф и главниот изведувач на една вселенска мисија јавно си разменуваат остри стрели, тоа ретко е само лична препирка, туку прашање кој ја диктира агендата и темпото. Така изгледа и судирот меѓу привремениот администратор на НАСА, Шон Дафи (воедно и американски секретар за транспорт), и Илoн Маск, извршниот директор на SpaceX. Поводот: изјавата на Дафи дека развојот на Starship каска зад распоредот за мисијата „Артемис“ и најавата дека НАСА ќе отвори конкуренција за договорот за лунарниот слетувач, кој од 2021 година е во рацете на SpaceX. Маск возврати со потценувачка порака на платформата X за интелигенцијата на „лицето задолжено за американската вселенска програма“, а Дафи одговори дека „трката до Месечината е вклучена“ и дека „големите компании не треба да се плашат од предизвик“.
Во средиштето на расправијата не е само прашањето дали Starship ќе стигне навреме, туку и моделот по кој НАСА ги структурира критичните програми: единствен главен изведувач или конкуренција со повеќе носители. Дафи тврди дека отворањето на договорите ќе внесе дисциплина, временски притисок и резервна опција доколку се појават доцнења. SpaceX, пак, уверува дека токму Starship може да ја изнесе целата лунарна мисија од почеток до крај. Притоа се појави и шпекулација дека Дафи би сакал НАСА да биде сместена во рамки на Министерството за транспорт, портпаролите на агенцијата појаснија дека идејата била формално „кабинетско“ позиционирање за посилна политичка тежина, не за лична консолидација, и дека фокусот останува на исполнување на програмските цели.
Суштината е поедноставна од драмата на социјалните мрежи: „Артемис“ има конкретни рокови и зависности, а Starship е технолошки столб од кој тие зависат. Ако конкуренцијата навистина се отвори, тоа ќе значи редизајнирање на набавките, нови ризици за буџет и распоред, но и потенцијален прираст на капацитети. Ако остане еден носител, притисокот да се испорача на време ќе биде уште поголем. Во меѓувреме, јавното надмудрување создава бучава околу едно старо правило на вселенската индустрија: на крајот, не победуваат твитовите, туку тестовите, протоколите и полетувањата. Како и да биде расплетот, следните одлуки ќе покажат дали NASA ќе ја темпира „Артемис“ со нова доза конкуренција или ќе ѝ верува на истиот носач да го одведе проектот до површина на Месечината.
