Аналитика
Во Приднестровје, сепаратистички регион во источна Молдавија, лојален на Москва, годината започна со греење само во болниците и клучната инфраструктура, додека домовите останаа без греење. Прекинот на испораките на руски гас во отцепениот регион од Молдавија донесе принудно затворање на сите индустриски компании освен производителите на храна, изјави денес официјален претставник.
Територијата во која главно се зборува руски со околу 450.000 луѓе, која се одвои од Молдавија во 1990-тите со распадот на Советскиот Сојуз, претрпе болен и непосреден удар од прекинот на испораката на руски гас во централна и источна Европа преку Украина во средата.
Приднестровје веќе неколку години не плаќа ништо за испораките од рускиот гасен гигант Гаспром под премолчено разбирање со Москва. Меѓутоа, Русија ги припишува трошоците за набавките како надворешен долг за Молдавија.
„Сите индустриски претпријатија се без работа, со исклучок на оние кои се занимаваат со производство на храна – односно директно обезбедуваат безбедност на храна за Придњестровје“, изјави Сергеј Оболоник, првиот заменик-премиер на регионот, за локалниот канал за вести.
„Рано е да се процени како ќе се развива ситуацијата… Проблемот е толку обемен што ако не се реши долго време, веќе ќе имаме неповратни промени – односно, претпријатијата ќе ја изгубат способноста да започнат.“
Украина ѝ дозволи на Русија да продолжи да пумпа гас низ нејзината територија и покрај речиси тригодишната војна, и заработуваше до милијарда долари годишно како транзитни такси. Но, Киев одби да го обнови петгодишниот договор кој истече на 1 јануари.
Европските купувачи на гас како Словачка и Австрија се подготвија за прекинот со обезбедување на алтернативни испораки. Но, Придњестровје – и покрај нејзините врски со Москва и присуството на 1.500 руски војници таму – е најпогодена.
Локалната енергетска компанија го прекина греењето и топлата вода за домаќинствата во средата и ги повика семејствата да се загреваат со собирање во еднокреветна соба, покривање на прозорците со завеси или ќебиња и користење на електрични греалки.Во високи згради гасот е достапен само за готвење. Се снабдува од резервите во гасоводниот систем, но само додека притисокот во мрежата не падне на критично ниво. Се уште нема прекини во болниците и социјалните установи.
Водачот на проруското Придњестровје, Вадим Красноселски, рече дека регионот има резерви на гас што може да траат 10 дена со ограничена употреба во северните делови и двојно повеќе на југот.
Тој рече дека главната електрана се префрлила од гас на јаглен и треба да може да снабдува електрична енергија за жителите во јануари и февруари.
Русија испумпуваше околу 2 милијарди кубни метри гас годишно во Придњестровје – вклучително и електраната која исто така обезбедува енергија за цела Молдавија, земја со 2,5 милиони жители која сака да се приклучи на Европската унија.
Молдавија има долга историја на спорови за плаќање гас и напнати односи со Русија. Поранешната советска република се обидува да ја намали потрошувачката на енергија за најмалку една третина и да увезе повеќе од 60 отсто од своите потреби од соседна Романија.
Шефот на молдавската национална компанија за гас Молдовагаз, Вадим Чебан, рече дека неговата компанија ѝ кажала на компанијата за дистрибуција на гас во сепаратистичката енклава Тирасполтрансгаз, дека е подготвена да помогне во купувањето гас од европските земји за да се олесни недостигот.
Но, секој гас што се доставува во регионот ќе мора да се плати по пазарни цени, изјави тој за телевизијата ТВ8. Досега потрошувачите во Придњестровје не плаќаа за рускиот гас.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски го опиша крајот на транзитот на рускиот гас како „еден од најголемите порази на Москва“ и ги повика Соединетите држави да испорачаат повеќе гас во Европа.
Од целосната инвазија на Москва на Украина, Европа ја намали својата зависност од руската енергија и го зголеми увозот од други извори, вклучувајќи гас од Норвешка и течен природен гас од САД и Катар.
Во изјавата во четвртокот, портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, рече дека загубата на рускиот гас економски и штети на Европа, а САД се корисник.
„Одговорноста за прекинот на испораките на руски гас е целосно на Соединетите Држави, марионетскиот режим на Киев, како и властите на европските држави кои ја жртвуваа благосостојбата на своите граѓани заради обезбедување финансиска поддршка за американската економија“, рече.
Во Приднестровје исклучени парното и топлата вода поради прекин на испораката на гас од Русија. Греењето и топлата вода се исклучени во Приднестровје поради прекин на испораката на гас од Русија
– парното и топлата вода се исклучени во домовите.
„Молдовагаз“ испрати официјален предлог до раководството на придњестровски „Тирасполтрансгаз“. Компанијата нуди да обезбеди „техничка и комерцијална поддршка“ за организирање набавки на гас за Придњестровје.
Тие предлагаат да се снабдува гас до границата со Молдавија преку сите можни алтернативни рути врз основа на агенцискиот договор со „Тирасполтрансгаз“.
Бидејќи „Молдовагаз“ не може да биде регистриран како учесник на пазарот на гас во земјите на Европската унија, компанијата има договор за агенција со „Енергоком“. Затоа, на 31 декември 2024 година, во Бугарија беше купен гас во пробен режим, кој се испумпуваше преку Трансбалканскиот коридор преку Бугарија, Романија и Украина до границата со Молдавија.
Од 1 јануари 2025 година Украина го запре транзитот на руски гас
Украина официјално го запре транзитот на руски гас Украина официјално го запре транзитот на руски гас, што продолжија да го добиваат неколку држави на ЕУ и непризнаеното Придњестровје.
Во исто време, Молдавија не се согласи со барањата на Русија да продолжи да испорачува гас за Придњестровје преку алтернативен пат низ Балканот. Затоа, на 28 декември 2024 година, „Гаспром“ официјално објави дека од јануари ќе престане да испорачува гас за Придњестровје поради „неисполнување на обврските за плаќање“.
(Фото: Еуроњуз)
