ПАТУВАЊЕ НИЗ ЕУ ПРЕКУ ЦЕНИТЕ: Што добивате за истите пари во Луксембург и Бугарија?

Во 2024 година, Европската унија повторно ја покажа својата економска нееднаквост – овојпат преку податоците за реалната индивидуална потрошувачка, БДП по глава на жител и нивото на цените во земјите-членки. Новите податоци за паритетот на куповната моќ (ПКМ), објавени од Евростат, откриваат драматични разлики во стандардот на живеење и потрошувачките навики низ унијата.

Реалната индивидуална потрошувачка (AIC) по глава на жител, изразена во стандард на куповна моќ (PPS), во 2024 година варираше од 72% до 141% од просекот на ЕУ. Само 9 земји од 27-члената унија забележаа ниво на потрошувачка над европскиот просек.

На врвот се наоѓа Луксембург, каде AIC беше 41% над просекот на ЕУ, проследен од Холандија (20%) и Германија (18%). На другата страна, најниска потрошувачка е регистрирана во Унгарија (28% под просекот), а веднаш зад неа се Бугарија и Естонија (и двете 26% под просекот).

Кога станува збор за Бруто домашниот производ (БДП) по глава на жител – мерка за економска активност – разликите меѓу членките на ЕУ се уште понагласени. Во 2024 година, 10 земји имаа БДП над просекот на Унијата.

Највисокото ниво е забележано во Луксембург, каде БДП по глава на жител достигна 242% од просекот на ЕУ, проследено од Ирска (211%) и Холандија (136%). Во спротивниот крај се наоѓаат Бугарија (66%), Грција (70%) и Латвија (71%).

Цените за финалната потрошувачка на домаќинствата во 2024 година исто така покажуваат значителни разлики. Данска е земјата со највисоко ниво на цени (143% од просекот на ЕУ), потоа Ирска (138%) и Луксембург (133%). Наспроти нив, најевтино се живее во Бугарија (60%), Романија (64%) и Полска (72%).

Најголема разлика кај ценовните нивоа е забележана кај алкохолот и тутунот. Ирска, со 205% од просекот на ЕУ, е најскапата земја за овие производи, додека Бугарија е најевтина со само 69%. Финска (175%) и Франција (137%) исто така имаат високи цени, додека Полска и Словачка се меѓу поевтините со 83%.

Главната причина за оваа дисперзија е оданочувањето – акцизите и даночната политика играат клучна улога во формирањето на крајната цена.

Второто најзначајно ценовно отстапување е забележано кај услугите на ресторани и хотели. Данска повторно е лидер со 148% од просекот на ЕУ, следена од Ирска (129%) и Финска (127%). Од друга страна, Бугарија (53%), Романија (69%) и Унгарија (72%) се наоѓаат на дното на листата.

Овие бројки не само што ја покажуваат економската разноликост во ЕУ, туку и укажуваат на предизвиците што стојат пред политиките на приближување и економска кохезија. Додека некои земји забележуваат висока економска активност и животен стандард, други и понатаму се борат со ниски приходи и потрошувачка. Економските политики во следните години ќе мора да се фокусираат на намалување на овие разлики, ако Унијата сака да постигне вистинска економска рамнотежа.